SylabUZ
| Nazwa przedmiotu | PW18a - Ekofizjologia |
| Kod przedmiotu | 13.4-WB-Biol2P-Ekofiz.-S16 |
| Wydział | Wydział Nauk Biologicznych |
| Kierunek | Biologia |
| Profil | ogólnoakademicki |
| Rodzaj studiów | pierwszego stopnia z tyt. licencjata |
| Semestr rozpoczęcia | semestr zimowy 2018/2019 |
| Semestr | 6 |
| Liczba punktów ECTS do zdobycia | 2 |
| Typ przedmiotu | obowiązkowy |
| Język nauczania | polski |
| Sylabus opracował |
|
| Forma zajęć | Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) | Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) | Forma zaliczenia |
| Wykład | 15 | 1 | 9 | 0,6 | Zaliczenie na ocenę |
| Laboratorium | 15 | 1 | 9 | 0,6 | Zaliczenie na ocenę |
Celem przedmiotu (cykl wykładów i zajęć seminaryjnych) jest wykształcenie u studenta zdolności samodzielnego analizowania, definiowania, formułowania, identyfikowania, interpretowania, koordynowania, nazywania, objaśniania, podsumowywania, opisywania, rozpoznawania, rozróżniania, stosowania, sporządzania, szacowania, tworzenia, tłumaczenia, wyjaśniania procesów i zagadnień z zakresu ekofizjologii środowiskowej. Student zapoznaje się z ekologicznymi aspektami ochrony atmosfery, litosfery, hydrosfery, poznają testy toksyczności. Student definiuje pojęcia związane z całokształtem procesów biochemicznych i ekofizjologicznych, zjawisk zachodzących w biosferze i ich wielostronnych efektów w organizmach żywych. Student dokonuje odpowiedniej analizy wiadomości zdobytych na wykładach i zajęciach seminaryjnych, wyciąga właściwe wnioski i umiejętnie wykorzystuje dane wynikowe w praktyce. Zamierzeniem kursu jest ponadto zaznajomienie się z podstawowymi aspektami wiedzy w omawianym zakresie przedmiotu.
Właściwa interpretacja i rozumienie roli procesów ekofizjologicznych i biochemicznych w kształtowaniu stanu (kondycji) organizmu w środowisku naturalnym. Wymagana jest znajomość podstawowych reguł fizjologii, biochemii, ekologii, chemii fizycznej, na poziomie liceum ogólnokształcącego.
Ekologia fizjologiczna. Bioenergetyka i bioklimatologia ekofizjologiczna. Biochemiczno-ekologiczne oddziaływania organizmów. Miejsce geochemii w ekofizjologii. Bioakumulacja pierwiastków w środowisku; ekofizjologiczne uwarunkowania kondycji organizmu; odżywianie i oddychanie heterotrofów, rola krwi. Oddziaływanie środowiska poprzez przewód pokarmowy, oddychanie i skórę; uwarunkowania zdrowia. Zmiany patologiczne w organizmie jako fizjologiczne reakcje na zanieczyszczenie środowiska. Wchłanianie i transfer ksenobiotyków w organizmie. Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na zdrowie. Adaptacje zwierząt do środowisk zanieczyszczonych. Przekształcenia chemiczne w środowisku spowodowane antropopresją. Zanieczyszczenie wód. Skażenie powietrza atmosferycznego. Problemy promieniowania; skażenie radioaktywne. Hałas i wibracje w środowisku. Losy ksenobiotyków w organizmie. Niebezpieczne związki organiczne. Czynniki wpływające na toksyczność. Mutagenne i kancerogenne działanie ksenobiotyków. Fizjologia nerek i wątroby wobec zagrożeń środowiska. Ekotoksykologia zawodowa; ekofizjologiczne uwarunkowania środowiska i zdrowia. Ekofizjologia komórki; równowaga pro-antyoksydacyjna. Równowaga pro-antyoksydacyjna organizmów żywych w różnych środowiskach. Mechanizmy obrony organizmów przed reaktywnymi formami tlenu. Zaopatrzenie w tlen i termoregulacja u zwierząt stałocieplnych; uwarunkowania rozmiarów ciała. Biotechnologiczne procesy beztlenowej stabilizacji odpadów stałych. Fosfatazy i ich znaczenie w środowisku. Wpływ barier biogeochemicznych na przepływ materii. Układ odpornościowy organizmów żywych w zróżnicowanych warunkach stresu środowiskowego. Mechanizmy kształtowania się reakcji ekofizjologicznych w środowiskach zdegradowanych. Fizjologiczne i biochemiczne metody obrony organizmów przed substancjami toksycznymi. Wpływ czynników stresowych na metabolizm organizmów żywych. Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia; uwarunkowania ekofizjologiczne i środowiskowe. Znaczenie interakcji pierwiastków na poziomach troficznych; uwarunkowania ekofizjologiczne. Transport jonów przez kanały jonowe; uwarunkowania środowiskowe. Znaczenie jonów pierwiastków w kształtowaniu odpowiedzi ekofizjologicznej organizmów żywych. Mechanizmy obrony organizmów przed reaktywnymi formami tlenu. Rola reaktywnych form tlenu jako substratów reakcji enzymatycznych. Nieenzymatyczne reakcje obronne organizmów wobec stresu środowiskowego. Znaczenie białek stresowych w procesach obronnych organizmów żywych. Lipoperoksydacja jako mechanizm obronny organizmów żywych wobec stresorów środowiska. Indukcja biosyntezy białek przez reaktywne formy tlenu. Reaktywne formy tlenu jako mediatory i regulatory szlaków metabolicznych. Chemiczne procesy proekologiczne w środowiskach antropogenicznych. Procesy chemiczne a reakcje populacyjne i ekofizjologiczne u stałocieplnych zwierząt synantropijnych. Uwarunkowania wapniowe u ptaków w okresie lęgowym. Środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych; mechanizmy obronne. Procesy biochemiczne a reakcje populacyjne i ekofizjologiczne u stałocieplnych zwierząt synantropijnych. Strategie adaptacji metabolicznych organizmów wobec czynników fizykochemicznych środowiska. Ekofizjologiczne uwarunkowania rozmiarów ciała zwierząt. Biochemia ekologiczna w łańcuchach troficznych, interakcje organizmów. Strategie adaptacji metabolicznych organizmów wobec wahań czynników fizykochemicznych środowiska. Skażenia fizyczne i chemiczne środowiska i ich wpływ na zmiany w metabolizmie organizmów żywych.
Wykłady i konwersatoria (laboratoria). Podczas semestru odbywają się stałe kolokwia (=rozmowy ze studentem) ustne, podczas konwersatoriów, seminariów i zajęć praktycznych. Pod koniec cyklu zajęć kolokwium końcowe (koniec semestru) ze znajomości zagadnień obejmujących treści wykładów i zajęć konwersatoryjnych. Końcowy egzamin ustny z zakresu merytorycznego tematyki wykładów i konwersatoriów. Podczas realizacji wykładów i zajęć praktycznych przeprowadzane są systematycznie kolokwia (rozmowy), co pozwoli na ciągłą rejestrację i ocenę bieżącego przygotowania do zajęć i aktywności studenta podczas ich trwania. Stanowi to podstawę do zaliczenia poszczególnych zajęć, w tym wykładów.
Metody dydaktyczne:
Celem zwiększenia efektywności nauczania przedmiotu prowadzący:
- przed rozpoczęciem zajęć praktycznych, oprócz sprawdzenia przygotowania merytorycznego studentów do zajęć wyjaśnia wszystkie niezrozumiałe kwestie, zarówno dotyczące zagadnień merytorycznych, jak i praktycznych,
- zwraca uwagę na kwestie najbardziej istotne w danym podstawowym temacie konwersatorium, w celu uniknięcia ew. błędów przez uczestniczących w zajęciach oraz podkreślenia stopnia istotności danych zagadnień,
- odpowiada na pytania studentów dotyczące wykonania ćwiczenia i analizy danych, jednak studenci samodzielnie przeprowadzają dyskusję, wyciągają wnioski i wykonują sprawozdania z każdorazowo odbytego seminarium (konwersatorium), gdyż praktyczne podejście do danego zagadnienia jest najbardziej efektywnym, w kwestii szybkości nauczania.
| Opis efektu | Symbole efektów | Metody weryfikacji | Forma zajęć |
Warunki zaliczenia i metody weryfikacji osiągania efektów kształcenia:
Ocenę z czynnego uczestnictwa w wykładach i na zajęciach praktycznych (konwersatoria, zajęcia praktyczne; laboratoria) stanowi średnia arytmetyczna ocen z poszczególnych kolokwiów przeprowadzonych podczas tych form zajęć oraz oceny prezentacji ustnej wybranego zagadnienia. Ponadto każdy ze studentów może zdobyć punkty dodatkowe z rozmów sprawdzających przygotowanie studentów do zajęć. Punkty te zostają doliczone do punktów zdobytych na kolokwium a tym samym dają szanse na wyższą ocenę z zajęć i stanowią motywację do systematycznego zdobywania wiedzy. Podczas semestru odbywają się stałe kolokwia (=rozmowy ze studentem) ustne, podczas konwersatoriów, seminariów i zajęć praktycznych. Pod koniec cyklu zajęć kolokwium końcowe (koniec semestru) ze znajomości zagadnień obejmujących treści wykładów i zajęć konwersatoryjnych. Końcowy egzamin ustny z zakresu merytorycznego tematyki wykładów i konwersatoriów. Podczas realizacji wykładów i zajęć praktycznych przeprowadzane są systematycznie kolokwia (rozmowy), co pozwoli na ciągłą rejestrację i ocenę bieżącego przygotowania do zajęć i aktywności studenta podczas ich trwania. Stanowi to podstawę do zaliczenia poszczególnych zajęć, w tym wykładów.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:
- kolokwia cząstkowe i kolokwium końcowe (koniec semestru) ze znajomości zagadnień obejmujących treści wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych, egzamin ustny z zakresu merytorycznego tematyki wykładów i ćwiczeń. Podczas realizacji wykładów i ćwiczeń przeprowadzane są systematycznie śródsemestralne pisemne testy kontrolne, śródsemestralne ustne kolokwia, ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność), tzw. „wejściówki” oraz końcowe zaliczenie pisemne, końcowe zaliczenie ustne, kolokwia pisemne końcowe, egzamin ustny. W trakcie semestru odbywa się systematyczne sprawdzanie stopnia znajomości i przygotowania do ćwiczeń i wykładów (kolokwia ustne; =rozmowy ze studentem).
Warunki odrabiania zajęć opuszczonych z przyczyn usprawiedliwionych:
w uzasadnionych przypadkach przewiduje się możliwość wprowadzenia jednorazowego odrobienia ćwiczeń opuszczonych dla grupy studentów, którzy opuścili zajęcia planowe z przyczyn usprawiedliwionych.
1. vanLoon G.W., Duffy S.J. 2007. Chemia środowiska. PWN, Warszawa.
2. Traczyk W. 2009. Zarys fizjologii lekarskiej. PZWL, Warszawa.
3. Wolański N. 2007. Ekologia człowieka. PWN, Warszawa, T. I, II.
4. Walker C. H., Hopkin S. P., Sibly R. M., Peakall D. B. 2002. Podstawy ekotoksykologii. PWN,
Warszawa.
5. Siemiński M. 2007. Środowiskowe zagrożenie zdrowia człowieka – nowe wyzwania. PWN,
Warszawa.
1. Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. 2009 (i dalsze). Biochemia. PWN, Warszawa.
2. Dąbrowski Z. 2000. Fizjologia krwi. Wybrane zagadnienia. PWN, Warszawa, T. I, II.
3. Krzymowski T. 2005. Fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa.
4. Kirschner H. 1996. Zarys medycyny środowiskowej. Wyd. WAM, Warszawa.
5. Martin M. H., Cughtrey P. J., 1982. Biological Monitoring of Heavy Metal Pollution. Land and Air.
Appl. Sci. Pub., London, N.York.
REGULAMIN DYDAKTYCZNY i BHP
1. Ćwiczenia laboratoryjne rozpoczynają się i kończą ściśle według ustalonego rozkładu.
2. Studenci obowiązani są do punktualnego i regularnego uczestnictwa na ćwiczeniach.
3. Obecność na ćwiczeniach jest sprawdzana podczas pierwszych 10. minut zajęć.
4. Wykonujący ćwiczenia zobowiązani są do używania na terenie Pracowni stosownej
odzieży ochronnej (biały fartuch ochronny, rękawice gumowe lab.).
5. Wchodzenie do Pracowni w płaszczach, kurtkach, etc. oraz z większymi torbami jest
niedopuszczalne.
6. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń student jest zobowiązany do zapoznania
się z charakterystyką i toksycznością stosowanych związków.
7. Student otrzymuje, do swej dyspozycji, miejsce przy stole laboratoryjnym, za którego
całość jest odpowiedzialny.
8. Za wszelkie uszkodzenia lub zniszczenia (np. podłogi, stołu, aparatury lub jakiegokolwiek
sprzętu na terenie Pracowni), studenci odpowiadają tak zbiorowo, jak i indywidualnie, w
ponoszeniu kosztów finansowych naprawy.
9. Studenci są zobowiązani do przestrzegania porządku i czystości na terenie całej Pracowni
oraz w swoim miejscu pracy.
10. W Pracowni należy zachowywać się cicho i spokojnie, zachowując skupienie. Zabrania
się prowadzenia głośnych rozmów.
11. Palenie tytoniu i spożywanie jakichkolwiek posiłków na terenie Pracowni jest surowo
zabronione.
12. Surowo zabrania się wykonywania w Pracowni doświadczeń, których nie obejmuje
harmonogram ćwiczeń, ani też jakichkolwiek doświadczeń na własną rękę.
13. Zabrania się wynoszenia poza Pracownię sprzętu laboratoryjnego, a także odczynników, z
ich miejsca przeznaczenia, jak również odlewania ich do własnych naczyń.
14. Nie wolno wrzucać do zlewów żadnych części stałych (np. bibuła, korki, zbite szkło, etc.).
Wszelkie odpadki należy wrzucać do odpowiednich koszy.
15. Studenci obowiązani są do samodzielnego wykonywania otrzymanych zadań.
16. Zabrania się studentom przyjmowania na terenie Pracowni osób postronnych.
17. Przed opuszczeniem Pracowni należy bezwzględnie umyć ręce.
18. Ćwiczenia odbywają się bez przerwy.
19. Osoby wykonujące ćwiczenia w Pracowni zobowiązane są do wcześniejszego
zaznajomienia się z przepisami BHP i obsługą sprzętu przeciwpożarowego.
20. Należy zachować szczególną ostrożność podczas korzystania ze źródeł energii
elektrycznej.
21. Najbliższe otoczenie źródła energii elektrycznej musi być utrzymywane w stanie suchym.
22. Nie wolno dotykać, włączać lub wyłączać urządzeń elektrycznych mokrymi lub
wilgotnymi rękoma.
23. Zabrania się zdejmowania osłon części wirujących aparatury laboratoryjnej lub
jakichkolwiek innych urządzeń (homogenizatory, wirówki, wytrząsarki, pompy,
mieszadła, etc.).
24. Studenci korzystający z wag winni wpisać swoje imię i nazwisko do zeszytu znajdującego
się przy każdej z nich.
25. W przypadku wadliwego działania wag należy powiadomić o tym osobę prowadzącą
ćwiczenia.
26. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów zatrucia należy natychmiast zgłosić się
do osoby prowadzącej ćwiczenia.
27. Wszelkie wypadki poparzeń, skaleczeń lub porażenia prądem elektrycznym należy od
razu zgłaszać osobie prowadzącej zajęcia.
28. W przypadku zaistnienia pożaru należy natychmiast powiadomić osobę prowadzącą
ćwiczenia.
29. Wszystkie czynności z substancjami toksycznymi, łatwopalnymi, wybuchowymi,
dymiącymi, cuchnącymi, należy wykonywać wyłącznie pod digestorium z
funkcjonującym wyciągiem, z opuszczoną przednią szybą i w okularach ochronnych.
30. Wszelkie prace, które wymagają posługiwania się ogniem, muszą być przeprowadzane w
całkowitej izolacji od materiałów łatwopalnych i wybuchowych.
31. Trujących i żrących płynów nie wolno pipetować ustami. Do tego celu służą pipety
zaopatrzone w specjalne urządzenia zasysające.
32. Przy pracach, w czasie których może nastąpić odprysk ciała stałego lub cieczy, należy
stosować okulary ochronne.
33. Roztwory kwasów i zasad należy wlewać do zlewów kamionkowych (lub przeznaczonych
do tego celu) spłukując obficie bieżącą wodą.
34. Należy obchodzić się oszczędnie z odczynnikami chemicznymi, nie rozlewać ich i nie
niszczyć.
35. Na stołach, półkach i w szafach z odczynnikami chemicznymi musi panować ład i
porządek.
36. Krany gazowe i wodne należy, każdorazowo po zakończonej czynności, natychmiast
zamykać.
37. Za porządek w Pracowni odpowiedzialni są wyznaczeni każdorazowo, na dany dzień
ćwiczeń, dyżurni, którzy opuszczają Pracownię jako ostatni ze studentów.
38. Przed opuszczeniem stanowiska pracy należy sprawdzić, czy jest wyłączona instalacja
elektryczna, gazowa i wodna.
39. Po zakończonych ćwiczeniach pracownik opuszczający Pracownię jest obowiązany
dokładnie sprawdzić stan bezpieczeństwa Pracowni (wyłączona instalacja elektryczna,
gazowa i wodna, wyłączone z sieci wszystkie zbędne urządzenia, dokładnie zamknięte
okna).
40. Nie wolno w laboratorium pracować samemu, gdy w Zakładzie nie ma innych
pracowników.
41. Skład osobowy grup ćwiczeniowych jest ustalany przed rozpoczęciem ćwiczeń przez
odpowiednie organy Uczelni. Studenci są obowiązani do ścisłego jego przestrzegania.
42. Przystąpienie do danego ćwiczenia jest uwarunkowane pozytywną oceną wiadomości
teoretycznych obejmujących zakres aktualnego ćwiczenia, znajomości celu oraz zasad
jego wykonywania (tzw. kolokwia wejściowe).
43. Przed praktycznym rozpoczęciem ćwiczeń odbywa się dyskusja, dotycząca bieżącego
zagadnienia lub związanego z poprzednimi ćwiczeniami (zgodnie z udostępnionym
programem ćwiczeń). Na tej podstawie oceniane jest merytoryczne przygotowanie
studentów do ćwiczeń.
44. Każdy student wykonujący ćwiczenie jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu, gdzie
wpisuje temat ćwiczenia, datę, jego cel, wszystkie wyniki pomiarów oraz dokonane
spostrzeżenia i wysunięte wnioski.
45. Po każdorazowym zakończeniu ćwiczeń studenci ubiegają się o zaliczenie bieżącej
części praktycznej. Podstawą zaliczenia ćwiczenia są prawidłowo wykonane czynności
podczas pracy studenta w Pracowni, umożliwiające osiągnięcie założonego
celu, oraz pozytywna ocena merytorycznej znajomości zakresu ćwiczenia.
46. Przed zakończeniem ćwiczenia należy zapoznać się z tematem następnego i w
przypadku, gdy jest to konieczne, przygotować niezbędne czynności do kolejnych
badań (ćwiczeń lab.).
47. Po zakończeniu ostatniego przewidzianego programem ćwiczenia odbywa się
indywidualne, ustne kolokwium, obejmujące cały zakres materiału praktycznego
realizowanych ćwiczeń oraz całość zagadnień merytorycznie związanych z tematyką
ćwiczeń. Program ćwiczeń oraz wykaz zalecanej literatury podstawowej i uzupełniającej
jest udostępniony na tablicy ogłoszeń Zakładu i na stronie internetowej jednostki.
48. Kolokwium można poprawiać jeden raz. W przypadku nieobecności usprawiedliwionej na
kolokwium student może ubiegać się o termin dodatkowy.
49. W przypadku braku zaliczenia ćwiczeń student może wnioskować o zaliczenie komisyjne.
Decyzję w tej sprawie podejmuje Dziekan.
50. Każda nieobecność na ćwiczeniach powinna być usprawiedliwiona zaświadczeniem
lekarskim właściwej Przychodni Akademickiej lub - w uzasadnionych przypadkach -
innym zaświadczeniem lekarskim, jednak potwierdzonym przez lekarza właściwej
Przychodni Akademickiej.
51. Przewiduje się możliwość odrobienia zajęć opuszczonych z przyczyn
usprawiedliwionych, w specjalnym, dodatkowym terminie i po uprzednim uzgodnieniu z
osobą prowadzącą ćwiczenia.
52. W przypadku usprawiedliwionego opuszczenia więcej, niż dwóch kolejnych ćwiczeń lub
w przypadku usprawiedliwionego opuszczenia albo niezaliczenia więcej, niż dwóch
ćwiczeń w semestrze, o dalszym losie studenta na ćwiczeniach decyduje Dziekan.
53. Ocena końcowa jest wpisywana do indeksu (USOS) na podstawie oceny pracy na
ćwiczeniach (części praktyczna i teoretyczna) oraz oceny uzyskanej na kolokwium.
54. Zaliczenie ćwiczeń musi być dokonane przed sesją egzaminacyjną. Dokonywanie zaliczeń
w czasie trwania sesji egzaminacyjnej jest niedopuszczalne.
55. Egzamin z przedmiotu odbywa się w czasie sesji egzaminacyjnej kończącej semestr, w
którym odbywały się ćwiczenia.
56. Student ma prawo do dwukrotnego składania egzaminu z przedmiotu (raz w sesji
egzaminacyjnej i drugi raz - w sesji poprawkowej), pod warunkiem, że uzyskał zaliczenie
ćwiczeń, potwierdzone w protokole zaliczeniowym i w indeksie (USOS), a nazwisko
studenta znajduje się na liście studentów roku (protokół egzaminacyjny).
57. Pozostałe przypadki (termin zerowy, nieobecność na egzaminie, sytuacje losowe, etc.)
regulują odrębne zarządzenia Dziekana.
Zmodyfikowane przez dr Renata Grochowalska (ostatnia modyfikacja: 14-06-2018 12:20)
