Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z ustrojem samorządu terytorialnego w Polsce. Począwszy od uregulowań konstytucyjnych wyznaczających podstawy ustrojowe samorządu terytorialnego a kończąc na rozwiązaniach szczegółowych zawartych w konkretnych ustawach. Omówienie struktur organizacyjnych, organów jednostek samorządu terytorialnego oraz zasad ich funkcjonowania. Studenci uzyskają wielopłaszczyznową, usystematyzowaną wiedzę z zakresu prawno-ustrojowego i funkcjonalnego samorządu terytorialnego. Analizie poddane zostanie również doktrynalne ujęcie ustroju samorządu terytorialnego w Polsce, m.in. zasada subsydiarności, decentralizacja władzy publicznej, dekoncentracja, jednolitość - unitarność państwa.
Wymagania wstępne
Zaliczenie kursu z administracji publicznej oraz ze wstępu do nauki o państwie i prawie.
Zakres tematyczny
Ustrój samorządu terytorialnego - płaszczyzna doktrynalna (zasada pomocniczości, decentralizacji władzy publicznej, unitarności państwa). Typy i rodzaje podzialu terytorialnego państwa.
Pojęcie i miejsce samorządu terytorialnego w systemie ustrojowym państwa (pojęcie, rodzaje samorządu, koncepcje samorządu, konstytucyjna definicja samorządu, kategorie samorządu, pozycja ustrojowa gminy, system dopełnień, samorząd a administracji publiczna).
Zasady dotyczące funkcjonowania samorządu terytorialnego (praworządności, zasada samodzielności, nadzór nad samorządem, zasada równości i niezależności, zasada jawności, zasada zespolenia).
Historyczne ujęcie samorządu terytorialnego. Samorząd w II RP. Reformy samorządu terytorialnego po 1989r. w Polsce.
Podstawy prawne funkcjonowania samorządu terytorialnego (jednostka samorządu jako korporacja prawa publicznego). Źródła prawa samorządowego.
Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego (tworzenie, zadania, ustrój, mienie, źrodła finansowania). Status prawny jednostek pomocniczych gminy (tworzenie, zadania, ustrój).
Struktura organizacyjna i zasady funkcjonowania powiatu (tworzenie, zadania, ustrój, mienie, źrodła finansowania).
Miasto na prawach powiatu (tworzenie, zadania, ustrój, mienie, źrodła finansowania).
Województwo jako jednostka samorządu terytorialnego (tworzenie, zadania, ustrój, mienie, źrodła finansowania).
Prawo wyborcze w samorządzie. Partycypacja społeczna (referendum, konsultacje społeczne, budżet obywatelski, inicjatywa uchwałodawcza).
Zadania samorządu - ogólna charakterystyka zadań jednostek samorządu terytorialnego (pojęcie, klasyfikacja, formy wykonywania). Współpraca. z jednostkami administracji rządowej.
Pracownicy samorządowi. Status radnego w samorządzie. Zagadnienia etyczne w działalności radnych i pracowników samorządowych.
Finanse samorządu terytorialnego.
Nadzór i kontrola nad działalnością samorządu terytorialnego.
Samorząd terytorialny w Polsce na tle samorządów innych krajów europejskich.
Metody kształcenia
wykład konwencjonalny, wykład problemowy, praca w grupach, konwersatorium, udział w konsultacjach, praca z dokumentem źródłowym.
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z ćwiczeń: przygotowanie do zajęć i aktywność na zajęciach, kolokwium (50%) oraz zdanie egzaminu ustnego (50%), tj. prawidłowa odpowiedź na 3 zadane pytania.
Literatura podstawowa
Gawłowski R., Machalski P., Makowski K., Samorząd terytorialny w systemie administracji publicznej, CeDeWu, Warszawa, 2019
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
Izdebski H. , Samorząd terytorialny. Ponowy podział władzy, Warszawa 2020
Administracja publiczna. Ustrój administracji samorządowej. Komentarz, B. Szmulik, K. Miarkowska-Daszkiewicz (red.), Warszawa 2012.
Konstytucja RP z 1997r.
Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym.
Ustawa z dnia czerwca 1998r. o samorządzie województwa.
Ustawa z dnia 21 listopada 2008r. o pracownikach smaorzadowych.
Literatura uzupełniająca
J. Bober, J. Hausner, H. Izdebski, W. Lachiewicz, S. Mazur, A. Nelicki, B. Nowotarski, W. Puzyna, K. Surówka, I. Zachariasz, M. Zawicki, Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, t. I, Kraków 2013.
J. Hausner, H. Izdebski, W. Lachiewicz, M. Mączyński, S. Mazur, A. Nelicki, B. Nowotarski, K. Surówka, R. Szymczak, I. Zachariasz, M. Zawicki, Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, t. II, Kraków 2014.
M. Mączyński, Reforma ustroju samorządu terytorialnego: uwarunkowania, możliwości i konsekwencje samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, MSAP, Kraków 2014 oraz: Sprawne państwo. Propozycje zmian w funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, P. Kopyciński (red.), MSAP, Kraków 2015.
Uwagi
Zmodyfikowane przez dr Beata Springer (ostatnia modyfikacja: 28-05-2021 14:44)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.