SylabUZ

Wygeneruj PDF dla tej strony

Wstęp do literaturoznawstwa - opis przedmiotu

Informacje ogólne
Nazwa przedmiotu Wstęp do literaturoznawstwa
Kod przedmiotu 09.2-WH-FRMP-WLIT-Ć-S14_genBKALX
Wydział Wydział Humanistyczny
Kierunek Filologia / Filologia francuska z drugim językiem romańskim
Profil ogólnoakademicki
Rodzaj studiów pierwszego stopnia
Semestr rozpoczęcia semestr zimowy 2017/2018
Informacje o przedmiocie
Semestr 2
Liczba punktów ECTS do zdobycia 2
Typ przedmiotu obowiązkowy
Język nauczania polski
Sylabus opracował
  • dr Ewa Tichoniuk-Wawrowicz
Formy zajęć
Forma zajęć Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) Forma zaliczenia
Ćwiczenia 30 2 - - Zaliczenie na ocenę

Cel przedmiotu

Nadrzędnym zadaniem przedmiotu jest wprowadzenie studentów w obszar podstawowych zagadnień literaturoznawczych: zapoznanie z aparatem pojęciowym, komponentami procesu literackiego i metodologią badań.
Przyswojenie bazowych pojęć z zakresu: stylistyki, wersyfikacji, genologii, struktur narratorskich, czasowoprzestrzennych i postaci ma umożliwić określenie cech formalnych utworu oraz ułatwić interpretację tekstu.
Prześledzenie podstawowych etapów rozwoju myśli literaturoznawczej oraz analiza wpływu danej metodologii na praktyki interpretacyjne ma, z kolei, na celu nie tylko przygotowanie do omawiania konkretnych dzieł literackich, ale także skłonienie do postrzegania literatury w sposób dynamiczny i interdyscyplinarny jako części szerszego dyskursu.

Wymagania wstępne

Brak.

Zakres tematyczny

 Nauka o literaturze: teoria literatury, historia literatury, krytyka literacka.
 Podstawy tworzenia tekstów:
- Genologia i jej przedmiot: rodzaje i gatunki literackie; odmiany gatunkowe (podział ogólny, historyczny).
- Wersologia i jej przedmiot. Rytm, rym, strofa. Systemy wersyfikacyjne (jamb, trochej, anapest, heksametr, pentametr).
- Stylistyka, jej przedmiot, cele badań stylistycznych. Sfery wyborów stylistycznych: brzmieniowa, leksykalna, słowotwórcza, przekształceń semantycznych, składniowa. Stylizacja.
 Trop a figura retoryczna. Środki stylistyczne: metafora, porównanie, przerzutnia, hiperbola, parafraza, personifikacja, onomatopeja, symbol, alegoria i inne.
 Liryka: modele liryki; podmiot liryczny, właściwości stylu i kompozycji utworu lirycznego. Przykładowe gatunki: oda, elegia, hymn, pieśń ludowa, piosenka, ballada.
 Epika: materiał fabularny – motywy, wątki, postaci, fabuła, akcja; czas (opowiadania i opowiadany) i przestrzeń; chronotop; sytuacja narracyjna: narrator i perspektywa narracji (funkcje i rodzaje). Topos, archetyp. Przykładowe gatunki: opowiadanie, nowela, powieść, bajka, parabola. Gatunki pogranicza – esej i eseistyka. Intryga powieściowa i jej modele. Narratologia Genette’a – główne terminy (fokalizacja, ekstra/auto/homodiegetyczny).
 Dramat: literacka teoria dramatu, językowe formy podawcze dramatu i ich funkcje. Komedia i tragedia: cechy i środki wyrazu. Arystoteles (a Platon; O sztuce poetyckiej), Horacy (mimesis, techne, katharsis, fatum, trwoga, patos, fabuła dramatyczna). Klasycyzm francuski (Kartezjusz, Pascal, Corneille, Racine; imitatio, decorum, sztuka jako realizacja konwencji). Dramat niesceniczny. Teatr nowożytny. Wielka Reforma Teatru.
 Rozumienie tekstu: hermeneutyka. Autor i czytelnik – rodzaje. Kontrakt czytelniczy. Świadomość odniesień – problem kompetencji czytelniczych.
 Dialogiczność, intertekstualność, transtekstualność (Bachtin, Kristeva, Nycz, Riffaterre, Bloom, Genette, Calvino, Borges).
 Feminizm: socjopolityczny a akademicki, trzy „fale”. Kultura patriarchalna a nowy kontrakt płci. Pozytywna dyskryminacja. Ginokrytyka, arachnologia, écriture feminine, feminizm korporalny. Gender i Queer. Męskość i kobiecość jako kategorie naturalne i kulturowe. Simone de Beauovir, Judith Butler, Hélène Cixous, Luce Irigaray i in.
 Postmodernizm a ponowoczesność:
- nurt francuski: Foucault, Derrida, Deleuze, Lyotard, Barthes, Guattari, Baudrillard, Lacan, Todorov i in.
- nurt anglosaski: Rorty, Butler, Jameson, Klossowski, Vattimo, Bauman i in.
 Wpływy (Kierkegaard, Nietzsche, Freud, Husserl, Heidegger, Lévi-Strauss).
 Kultura jako tekst (Clifford Geertz). Supermarket kultury (Gordon Mathews). Płynna nowoczesność (Bauman).
 Poststrukturalizm i posttekstualność. „Różnia” i dekonstrukcjonizm (Derrida, Barthes).
 Postkolonializm (Said, Spivak). Centrum a peryferia. Hybrydyzacja i kreolizacja kultury. Orientalizm. Okcydentalizm. Zderzenie cywilizacji (Samuel Huntington).
 Słabe myślenie (Gianni Vattimo). Literatura transgresji (Bataille). Teoria symulakrów i hiperrzeczywistość (Baudrillard). Gramatologia, figura kłącza, schizoanaliza (Deleuze, Guattari).
 Mistyfikacja Sokala i Modne bzdury.

Metody kształcenia

Pogadanka, wykład konwersatoryjny, heureza, dyskusja, projekt (prezentacja multimedialna).

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu Symbole efektów Metody weryfikacji Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Zaliczenie na ocenę: na podstawie obecności i aktywności na zajęciach (w tym prezentacja) oraz końcowego sprawdzianu wiedzy i umiejętności.

Literatura podstawowa

1. Jonathan Culler, Teoria literatury, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.

2. Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 2000, wyd. III poszerzone i poprawione.

3. Wybrane fragmenty dodatkowych tekstów.

Literatura uzupełniająca

1. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Znak, Kraków 2006.

2. Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, [red.] Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz, Universitas, Kraków 2012 (wyd. II).

3. Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, [red.] Ryszard Nycz, Teresa Walas, Universitas, Kraków 2012.

4. Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (wyd. V).

5. Z teorii dzieła literackiego, [red.] Marzenna Cyzman, Andrzej Stoff, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2003.

 

Uwagi


Zmodyfikowane przez dr Witold Kowalski (ostatnia modyfikacja: 12-05-2019 13:45)