SylabUZ

Wygeneruj PDF dla tej strony

Socjolingwistyka - opis przedmiotu

Informacje ogólne
Nazwa przedmiotu Socjolingwistyka
Kod przedmiotu 09.1-WH-FGP-SOCL
Wydział Wydział Humanistyczny
Kierunek Filologia / Filologia germańska
Profil ogólnoakademicki
Rodzaj studiów pierwszego stopnia
Semestr rozpoczęcia semestr zimowy 2018/2019
Informacje o przedmiocie
Semestr 6
Liczba punktów ECTS do zdobycia 3
Typ przedmiotu obowiązkowy
Język nauczania niemiecki
Sylabus opracował
  • dr hab. Jarochna Dąbrowska-Burkhardt, prof. UZ
Formy zajęć
Forma zajęć Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) Forma zaliczenia
Ćwiczenia 30 2 18 1,2 Zaliczenie na ocenę

Cel przedmiotu

Zajęcia mają na celu poszerzyć wiedzę studentów w zakresie roli, jaką język odgrywa w społeczeństwie oraz zwrócić ich uwagę na współzależności zjawisk językowych i struktury społecznej. Wzbogacony zostanie ogólny zasób informacji dotyczący poszczególnych odmian języka etnicznego w odniesieniu do struktury społecznej, tzn. do warunków społecznych a co za tym idzie do określonych grup społecznych w których funkcjonuje przedstawiana odmiana języka. Omówione zostaną poszczególne jego odmiany przypisywane konkretnym grupom społecznym, które mogą różnić się od języka reszty wspólnoty językowej nie tylko samą leksyką lecz również i fonologią czy gramatyką. Przybliżony zostanie podział na gwary społeczne i gwary środowiskowe oraz czynnniki na podstawie których dochodzi do omawianych podziałów, do których należą m.in poziom wykształcenia, zamieszkiwane środowisko, kasta etc. Studenci winni zostać również uwrażliwieni na czynniki wpływające na stylistyczne zróżnicowanie językowe do których należą stosunek między nadawcą tekstu a jego odbiorcą jak i okoliczności użycia danej odmiany języka.       

Wymagania wstępne

brak wymagań

Zakres tematyczny

Podczas zajęć omówione zostaną podstawowe zagadnienia z zakresu socjolingwistyki, podkreślające społeczny charakter języka.

1. Pierwsze rozważania socjolingwistyczne - tworzenie teorii, dyskusja nad metodologią badań.

2. Socjolingwistyka jako subdyscyplina językoznawcza.

3. Determinzm językowy /  Determinizm poznawczy oraz kody językowe według Basila Bernsteina:  kod ograniczony / kod rozwinięty.

4.  Jakościowe aspekty współzależności między językiem a warstwą społeczną.

5. Społeczne funkcje języka.

6. Społeczna świadomość językowa. Kompetencje socjolingwistyczne.

7. Wewnętrzne zróżnicowanie języka etnicznego na przykładach języka niemieckiego i polskiego.

8. Pojęcia: socjolekt, idiolekt, dialekt, ksenolekt, język fachowy etc. 

9.  Opisy wybranych socjolektów np. slangu młodzieżowegoslangu uczniowskiego etc.

10. Pojęcia: wspólnota językowa / tożsamość językowa

11. Postawy społeczne wobec języka: zachowanie językowe, norma językowa, wartościowanie.

12. Znaczenie poszczególnych parametrów pozajęzykowych: klasa (warstwa) społecznawiek, płeć, grupa, rola, sytuacja etc..

13. Zachowania językowe kobiet i mężczyzn.

14. Równouprawnienie w języku.

15. Najnowsze tendencje w badaniach socjolingwistycznych.   

Metody kształcenia

Wykład informacyjny z wykorzystaniem metod aktywizujących, wykład konwersatoryjny uzupełniany przez referaty przygotowywane przez studentów, praca w grupach, dyskusje, ćwiczenia audytoryjne (analizy struktur językowych wraz z dyskusją), praca w grupach. 

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu Symbole efektów Metody weryfikacji Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ocena na zaliczenie przedmiotu wynika z:

  1. aktywności studenta na zajęciach (częstotliwości jego udziału w dyskusjach)
  2. oceny z kolokwium
  3. zaliczenia sprawdzianu wiedzy
  4. oceny z przygotowanego referatu / prezentacji PowerPoint

 

Literatura podstawowa

  1. Ammon, U. et al. (red.), Sociolinguistics (HSK 3), Berlin 2004/2005/2006.
  2. Bernstein, B., Studien zur sprachlichen Sozialisation, Düsseldorf 1972.
  3. Bokszański, Z., Piotrowski, A., Ziółkowski, M., Socjologia języka, Warszawa 1977,
  4. Dąbrowska-Burkhardt, J., Stereotype und ihr sprachlicher Ausdruck im Polenbild der deutschen Presse. Eine textlinguistische Untersuchung, Tübingen 1999.  
  5. Dittmar, N., Grundlagen der Soziolinguistik - Ein Arbeitsbuch mit Aufgaben, Tübingen 1997.
  6. Fishman, J., Language and ethnicity in minority sociolinguistic perspective, Clevedon, Philadelphia 1989.
  7. Głowiński, M., Nowomowa po polsku, Warszawa 1990.
  8. Gumperz, J., Sprache, lokale Kultur und soziale Identität. Theoretische Beiträge und Fallstudien, Düsseldorf 1975.
  9. Gumperz, J., Language and social identity, Cambridge 1982.
  10. Handke, K., Socjologia języka, Warszawa 2008.
  11. Hymes, D., Soziolinguistik. Zur Ethnographie der Kommunikation, Frankfurt a. M. 1979.
  12. Kallmeyer, W., Kommunikation in der Stadt. Tom 1: Exemplarische Analysen des Sprachverhaltens in Mannheim. Berlin / New York 1994.
  13. Labov, W., Sprache im sozialen Kontext. Hrsg. von Dittmar, N. / Rieck, B.-O., Königstein/Ts. 1980.
  14. Löffler, H., Germanistische Soziolinguistik, 2. wydanie Berlin 1994.
  15. Marcjanik, M., (red.) Grzeczność nasza i obca, Warszawa 2005.
  16. Przybysz-Piwko, M., Język elementem tworzenia lub rujnowania wspólnoty, "Poradnik Językowy" 1996, zeszyt 8.
  17. Schmitt, R., Stickel, G., Polen und Deutsche im Gespräch, Tübingen 1997.
  18. Wierzbicka, A., Język - umysł - kultura, Warszawa 1999.  

Literatura uzupełniająca

Socjoligwistyczne badania nad dialektami:

  1. Besch W. (red.), Sprachverhalten in ländlichen Gemeinden. Ansätze zur Theorie und Methode. Forschungsbericht Erp-Projekt. Tom 1, Berlin 1981 
  2. Besch W., (red.), Sprachverhalten in ländlichen Gemeinden. Dialekt und Standardsprache im Sprecherurteil. Forschungsbericht Erp-Projekt. Tom 2, Berlin 1983.
  3. Mattheier K. J. / Wiesinger P. (red.), Dialektologie des Deutschen. Forschungsstand und Entwicklungstendenzen. (=RGL 147), Tübingen 1994.
  4. Rosenberg K.-P., Der Berliner Dialekt - und seine Folgen für die Schüler: Geschichte und Gegenwart der Stadtsprache Berlins sowie eine empirische Untersuchung der Schulprobleme dialektsprechender Kinder, Tübingen 1986.
  5. Trudgill P., On dialect. Social and geographical perspectives. Oxford 1983.

Język a płeć:

  1. Graddol, D. / Swann, J., Gender voices, Oxford 1989.
  2. Günthner, S. / Kotthoff H. (red.), Von fremden Stimmen. Weibliches und männliches Sprechen im Kulturvergleich, Frankfurt a. M. 1991. 
  3. Pusch, L., Das Deutsche als Männersprache. Aufsätze und Glossen zur feministischen Linguistik. Frankfurt a. M. 1984. 
  4. Thorne, B. / Henley, N. (red.), Language and sex: Difference and dominace. Rowley, Mass 1975. 

oraz wg bieżących potrzeb

 

Uwagi

brak uwag


Zmodyfikowane przez dr Piotr Krycki (ostatnia modyfikacja: 29-05-2019 21:25)