Na zajęciach będą realizowane dwa cele. Po pierwsze – opis językowych mechanizmów tzw. mowy nienawiści, którą będzie się rozumieć szeroko, tzn. jako wszelkie wypowiedzi lżące, poniżające i dyskryminujące ze względu na płeć, wiek, orientację seksualną, przekonania polityczne, wyznanie, narodowość, rasę, niepełnosprawność. W tym obszarze zajęcia mają uświadomić, że słowna przemoc, tak silnie obecna we współczesnym życiu publicznym, sięga korzeniami głęboko w językowo-kulturową przeszłość. Drugim celem będzie uwrażliwienie studentów na wszelkie przejawy mowy nienawiści oraz uświadomienie pozajęzykowych skutków stosowania agresji werbalnej oraz wagi językowych zachowań etycznych. Badaniem zostaną objęte różnorodne teksty (publicystyka, debaty polityczne, wpisy na forach internetowych, reformacyjna polemika religijna), co pozwoli dotrzeć do przyczyn, funkcji, przejawów i sfer funkcjonowania mowy nienawiści.
Wymagania wstępne
Ogólna znajomość komunikacji publicznej.
Zakres tematyczny
Etyka słowa.
Nowe granice tabu językowego.
Mowa nienawiści a problem wolności słowa i poprawności politycznej.
Sfery funkcjonowania mowy nienawiści.
Ukryte i jawne formy przemocy werbalnej.
Agonistyczne zachowania językowe (dyskusja, debata, polemika, spór, kłótnia).
Leksykalne i tekstowe środki agresji słownej (wulgaryzmy, inwektywy, etykietki, ironia, kpina, oskarżanie, ośmieszanie, potwarz, groźba, kompromitowanie, stereotypizacja itp.).
Metody kształcenia
Pogadanka, wykład konwersatoryjny z prezentacją multimedialną, dyskusja problemowa, praca w grupach, praca z tekstem źródłowym (w tym przedstawieniami ikonicznymi i nagraniami audio-wideo).
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Obecność na zajęciach, przygotowanie do zajęć i aktywny w nich udział, dłuższa wypowiedź na forum grupy, analiza przypadku, projekt multimedialny.
Literatura podstawowa
Cegieła A., Czym jest mowa nienawiści?, „Poradnik Językowy” 2014, z. 1 s. 7-17.
Hawrysz M., Formy komunikacji agonistycznej, [w:] eadem, Polemiczna twórczość Marcina Czechowica w perspektywie genologii lingwistycznej, Zielona Góra 2012.
Kowalski S., Tulli M., Zamiast procesu. Raport o mowie nienawiści, Warszawa 2003.
Naruszewicz-Duchlińska A., Nienawiść w czasach Internetu, Gdynia 2015.
Peisert M., Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii, Wrocław 2004.
Przybyszewski S., Rutkowski M., Agresja werbalna w komentarzach internetowych (zarys problematyki), [w:] Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji, Olsztyn 2006, s. 344-351.
Warda-Radys L., Wszystko zaczyna się od języka – zarys portretu leksykalnego wyrazu hejt, [w:] Nie/porozumienie, nie/tolerancja, w(y)kluczenie w języku i kulturze, red. E. Biłas-Pleszak, A. Rejter, K. Sujkowska-Sobisz, Katowice 2021, s.11-24.
Literatura uzupełniająca
Cyberbullying. Zjawisko, konteksty, przeciwdziałanie, red. J. Pyżalski, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Łódź 2012.
Kamińska-Szmaj I., Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–2000, Wrocław 2007.
Klemperer V., LTI. Notatnik filologa, Kraków 1983.
Kłosińska K., Rusinek M., Dobra zmiana. Czyli jak się rządzi światem za pomocą słów, Kraków 2019.
Mazur J., Rzeszutko M., Słownictwo "NIE" jako przykład agresji i wulgaryzacji języka we współczesnej polszczyźnie, [w:] Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, red. J. Mazur, Lublin 2000, s. 149-160.
Nijakowski L., Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu, [w:] Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, red. A. Horolets, Toruń 2008.
Ostrowski Ł., Mowa o rasizmie. Pojęcie rasizmu we współczesnej polskiej prasie antyfaszystowskiej i skrajnie nacjonalistycznej, Warszawa 2009.
Satkiewicz H., Językowe przejawy agresji w mediach, [w:] Język w mediach masowych, Warszawa 2000.
Staszewska J., Wulgaryzacja przekazu jako wyróżnik języka w komunikacji na forach internetowych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 2010, t. 45, s. 197-208.
Mosiołek-Kłosińska K., Wulgaryzacja języka w mediach, [w:] Język w mediach masowych, red. J. Bralczyka i K. Mosiołek-Kłosińskiej, Warszawa 2000, s. 75-85.
Uwagi
Jest to przedmiot opcjonalny, wybierany z oferty przedmiotów do wyboru Instytutu Filologii Polskiej; przedmiot zostanie uruchomiony w zależności od potrzeb i zainteresowania w danym semestrze studiów I stopnia (na podstawie deklaracji studentów/elektronicznego wyboru przedmiotów).
Zmodyfikowane przez dr Krystian Saja (ostatnia modyfikacja: 08-10-2022 18:04)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.
