1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2019/2020
4. Historia - pierwszego stopnia
5. Pradzieje ziem polskich

Wygeneruj PDF dla tej strony

Pradzieje ziem polskich - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Przedmiot ma za zadanie przedstawić dzieje społeczności ludzkich zamieszkujących teren dzisiejszej Polski (w szczególności terenu środkowego Nadodrza) w epoce przedhistorycznej; zapoznać studentów historii z archeologią, jako nauką współpracującą z historią, z metodyką i metodologią archeologii pradziejowej i historycznej; omówiona zostanie antropogeneza, ważniejsze procesy cywilizacyjne rzutujące na rozwój kultur europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem kultur archeologicznych na ziemiach Polski od epoki kamienia po średniowiecze (chronologia, ogólna charakterystyka, podstawowy inwentarz zabytków, wzajemne relacje i przemiany), problematyka etnogenezy Słowian.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

brak

Zakres tematyczny

1) Wstęp do archeologii; 2) Antropogeneza i adaptacja człowieka do środowiska, pierwsze kultury archeologiczne, epoka kamienia na środkowym Nadodrzu; 3) Czas cywilizacyjnego przełomu. Łowcy i rolnicy młodszej epoki kamienia. Podstawy gospodarki wytwórczej, Neolit na środkowym Nadodrzu; 4) Metalurgia brązu i kultury archeologiczne epoki brązu regionu lubuskiego; 5) Kultura łużycka. Wicina; 6) Metalurgia żelaza i dominacja celtycka. Okres lateński na obszarze środkowego Nadodrza; 7) Poza granicami Imperium Romanum. Zróżnicowanie kulturowe, etniczne, relacje polityczne i handlowe państwa rzymskiego z Barbaricum; 8) Czas niepokoju. Okres wędrówek ludów w Europie i przemiany kulturowe na ziemiach polskich; 9) Etnogeneza Słowian. Wczesne średniowiecze na środkowym Nadodrzu; 10) Archeologia średniowiecza. Kultura materialna miast i zamków pogranicza Śląska, Wielkopolski, Brandenburgii i Łużyc; 11) Archeologia historyczna i archeologia współczesności. Zagadnienia wybrane; 12) Wystawiennictwo archeologiczne i ochrona dziedzictwa archeologicznego. Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze, z siedzibą w Świdnicy

Metody kształcenia

Rozmowa nauczająca, wykład konwersatoryjny z prezentacjami multimedialnymi, dyskusja, praca pod kierunkiem nad źródłami archeologicznymi

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność studenta na zajęciach (możliwość opuszczenia 2 zajęć w ciągu semestru) oraz uzyskanie 3 pkt. za aktywność na zajęciach polegającą na udziale w dyskusji, prezentacji krótkiego (15 minut) wystąpienia o wybranym odkryciu lub zabytku archeologicznym z terenu środkowego Nadodrza. Uzyskane punkty są potwierdzeniem aktywności studenta. Powinna im towarzyszyć ocena w skali od 2 do 5 za merytoryczne przygotowanie się do zajęć. W przypadku negatywnej oceny pracy studenta, nie uzyskuje on punktów z danych zajęć. W trakcie zajęć student może otrzymać punkty za: 1 - aktywność na zajęciach, 1 – referat, 1 – lektura. W przypadku braku aktywności, student zobowiązany jest uzyskać te punkty zaliczając dodatkową wybraną lekturę z literatury uzupełniającej.

Literatura podstawowa

1. Archeologia lubuska, „Z otchłani wieków”, nr 65, Zielona Góra 2010.
2. A. Kołodziejski, Wicina. Osada obronna sprzed 2500 lat w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Zielonej Górze, Zielona Góra 1993.
3. P. Kaczanowski, J. K. Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), t. 1, Kraków 1998.
4. D. Ławecka, Wstęp do archeologii, Warszawa 2003.

Literatura uzupełniająca

1. C. Renfrew, P. Bahn, Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka, Warszawa 2002.
2. L. Kajzer, Wstęp do archeologii historycznej w Polsce, Łódź 1996.
3. A. Buko, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Warszawa 2005.
4. A. Ciesielska, Społeczeństwa Europy pradziejowej. Podręcznik dla studentów archeologii i historii, Poznań 2011.
5. T. Malinowski, Wielkopolska w otchłani wieków, Poznań 1985.
6. Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza, red. M. Kobusiewicz, Poznań 2008.
7. J. Dąbrowski, Polska przed trzema tysiącami lat. Czasy kultury łużyckiej, Warszawa 2009.
8. A. Marcinkian, Ziemia lubuska w dobie cywilizacji łużyckiej, t. 2. Część analityczna, Zielona Góra 2010.
9. M. Mączyńska, Historia niespokojnej epoki IV i V w., Warszawa – Kraków 1996.
10. A. Kokowski, Starożytna Polska. Od trzeciego wieku przed Chr. do starożytności, Warszawa 2006.
11. M. Kobusiewicz, 500 tysięcy najtrudniejszych lat, Poznań 1994.
12. J. Wielowiejski, Życie codzienne na ziemiach polskich w okresie wpływów rzymskich (I-V w.),Warszawa 1976.
13. W. Chudziak, R. Kaźmierczak, J. Niegowski, Podwodne dziedzictwo archeologiczne Polski (badania 2011-2015), Toruń 2016.
14. Wczesnośredniowieczny gród w Połupinie, stan. 2. Nowe analizy i interpretacje źródeł archeologicznych i przyrodniczych, Monografie Wczesnośredniowieczne, t. 2, red. B. Gruszka, Zielona Góra 2016.
15. W. Ashmore, R. Sharer, Odkrywanie przeszłości. Wprowadzenie do archeologii, Kraków 2008.
16. Nowoczesne metody gromadzenia i udostępniania wiedzy o zabytkach, red. A. Seidel-Grzesińska, K. Stanicka-Brzezicka, Warszawa 2008.
17. Archeologia Środkowego Nadodrza, t. 1-12, Zielona Góra 1998-2015.
18. Kontekstualizacja skarbu z Vettersfelde / Witaszkowa: badania archeologiczne na st. 2 w Kozowie w Ziemi Lubuskiej, red. Z. Kobyliński, Zielona Góra 2014.
19. Wicina – badania archeologiczne w latach 2008–. 2012 oraz skarb przedmiotów metalowych z Bieszkowa, red. A. Jaszewska, S. Kałagate, Zielona Góra 2013.
20. Wicina. Katalog zabytków metalowych, red. A. Jaszewska, Zielona Góra 2011.

Uwagi

opracował dr Arkadiusz Michalak

Zmodyfikowane przez dr hab. Marceli Tureczek, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 24-06-2019 13:17)