1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2019/2020
4. Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna - jednolite magisterskie
5. Literatura dla dzieci

Wygeneruj PDF dla tej strony

Literatura dla dzieci - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Podstawowe wiadomości z zakresu odmian i sposobów istnienia literatury adresowanej do dzieci. Umiejętność wykorzystywania tendencji psychologicznych, pedagogicznych, socjologicznych znajdujących odbicie w twórczości dla dzieci. Osiągnięcie takiej kompetencji czytelniczej, by przekaz wiedzy uczniom z klas I-III był merytorycznie poprawny.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Podstawy gramatyki języka polskiego i wiedzy o literaturze.

Zakres tematyczny

Literatura „czwarta”. O naturze i sposobach istnienia literatury dla dzieci. Odmiany istnienia literatury „osobnej”. Teksty dziecięce i teksty dla dzieci – dobór książek dla młodego czytelnika. Miejsce literatury czwartej w kulturze. Literatura dla dzieci na tle literatury ogólnej. Literatura dla dzieci i jej obiegi. Znaczenie tekstów folkloru a percepcja dziecka. Folklor a folklorystyka. Literatura ludowa a literatura dla dzieci: język, bohater, obyczaje, zwyczaje itd. Kryteria oceny utworu literackiego a swoiste cechy literatury „osobnej”. Wyznaczniki dzieła literackiego. Podstawowe pojęcia teoretycznoliterackie. Tendencje pedagogiczne i ich odbicie w twórczości dla młodego odbiorcy. Dziecko w literaturze a pedagogika – tendencje, zjawiska, przemiany. „Cudowne i pożyteczne”, czyli znaczenie baśni w życiu dziecka. Wartości poznawcze, wychowawcze, ludyczne, emocjonalne i estetyczne baśni. Przyroda, jako tworzywo dzieła literackiego. Klasyfikacja przyrody według Tadeusza Makowieckiego. Funkcje przyrody w dziele literackim. Wartości literatury dla dzieci i młodzieży. Sposoby wyrażania wartości w utworach dla młodego czytelnika. Od Konopnickiej do Białoszewskiego, czyli język dziecięcy a poezja dla dzieci. Odbiorca i nadawca w utworach poetyckich. Zabawy językowe. Zmiany modelu periodyku dziecięcego na przestrzeni wieków. Rola czasopisma dla dzieci w wychowaniu.

 

Metody kształcenia

Wykłady – wykład konwencjonalny, pogadanka.

Konwersatoria – praca z książką, metoda tekstu przewodniego, metoda projektu.

 

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Zaliczenie ćwiczeń kończy się zaliczeniem z oceną. Efekty kształcenia będą weryfikowane trzema sposobami: poprzez systematyczną kontrolę wykonania zadań przewidzianych programem, okresowe sprawdziany (wejściówki) oraz wykonanie projektu (indywidualnie). 70% oceny końcowej stanowi ocena z projektu. Pozostałe 30% stanowić będą pozostałe – wskazane oceny cząstkowe. Projekt zajęć – zgodność z tematem, struktura pracy, poprawny język, odpowiedni dobór literatury, twórczy sposób wykorzystania literatury dla dzieci i przedmiotowej.

Ocena końcowa

Ocena z ćwiczeń

Literatura podstawowa

1. Baluch A., Książka jest światem: o literaturze dla dzieci małych oraz dzieci starszych i nastolatków, Kraków 2005.
2. Bettelheim B., Cudowne i pożyteczne: o znaczeniach i wartościach baśni, t. I-II, Warszawa 1985.
3. Cieślikowski J., Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975.
4. Cieślikowski J., Literatura osobna, Warszawa 1985.
5. Jonca M., Enfants terribles: dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005.
6. Kątny M., Przyroda w polskiej prozie dla dzieci i młodzieży, Kielce 2002.
7. Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia, red. J. Papuzińska, G. Leszczyński, Warszawa 2002.
8. Ługowska J., Bajka w literaturze dziecięcej, Warszawa 1988.
9. Makowiecki T., Funkcje motywu przyrody w dziele literackim, „Sprawozdanie Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1951 [wydano: 1953], 5, 1-4, s. 113-120.
10. Poezja dla dzieci: antologia form i tematów, Wrocław 1999.
11. Waksmund R., Literatura pokoju dziecinnego, Warszawa 1986.
12. Waksmund R., Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty), Wrocław 2000.
13. Wróblewska V., Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej, Toruń 2003.
14. Zając M., Promocja książki dziecięcej: podręcznik akademicki, Warszawa 2000.
15. Żurakowski B., Literatura – wartość – dziecko, Kraków 1999.

 

Literatura uzupełniająca

1. Baluch A., Archetypy literatury dziecięcej, Wrocław 1993.
2. Baśń i dziecko, Wstęp, Warszawa 1978.
3. Białek J. Z., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939: zarys monograficzny, Warszawa 1987.
4. Frycie S., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970, T. I-II, Warszawa 1978.
5. Hardwig-Sosnowska J., Wyobraźnia bez granic, Warszawa 1987.
6. Heska-Kwaśniewicz K., Tajemnicze ogrody: rozprawy i szkice z literatury dla dzieci i młodzieży, Katowice 1996.
7. Jonca M., Sierota w literaturze polskiej dla dzieci w XIX wieku, Wrocław 1994.
8. Kaniowska-Lewańska I., Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864: zarys monograficzny, Warszawa 1983.
9. Książka dla dziecka wczoraj, dziś i jutro, red. K. Heskia-Kwaśniewicz, I. Socha, Katowice 1998.
10. Kuliczkowska K., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918: zarys monograficzny, Warszawa 1983.
11. Papuzińska J., Zatopione królestwo: o polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1989.
12. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław-Warszaw-Kraków 2002.
13. Wartości literatury dla dzieci i młodzieży: wybrane problemy, red. J. Papuzińska, B. Żurakowski, Warszawa-Poznań 1985.
14. Wortman S., Baśń w literaturze i w życiu dzieci: co i jak opowiadać? Warszawa 1958.
15. Żurakowski B., W świecie poezji dla dzieci, Kraków 1999.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Pola Kuleczka, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 27-11-2019 17:08)