1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2019/2020
4. Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna - jednolite magisterskie
5. Badania nad dzieckiem i dzieciństwem

Wygeneruj PDF dla tej strony

Badania nad dzieckiem i dzieciństwem - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Zapoznanie z teoretycznymi podstawami, metodologią i wynikami badań nad dzieckiem i jakością dzieciństwa.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Podstawy pedagogiki ogólnej, socjologii, pedagogiki rodziny, psychologii rozwojowej oraz metodologii badań naukowych. Wiedza z zakresu pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej.

Zakres tematyczny

Wykłady

Pedologia jako nauka o dziecku. Dziecko i dzieciństwo jako  kategorie teoretyczne - wyjaśnienie pojęć.   Dziecko jako obiekt analiz i badań pedagogicznych w Polsce. Badania nad dzieciństwem w innach krajach. Dziecko i jego dzieciństwo w wymiarze historycznym - przemiany dzieciństwa. Typy  badań nad dzieckiem i dzieciństwem. Dziecko a zagrożenia współczesnego świata. Społeczne i kulturowe konteksty współczesnego dzieciństwa. Jakość dzieciństwa na wsi i w mieście. Instytucjonalizacja dzieciństwa. Etyka badań naukowych z udziałem dzieci.

Konwersatoria

Obrazy współczesnego dziecka i dzieciństwa kreowane przez media. Dziecko i dzieciństwo w badaniach socjologicznych. Dziecko i dzieciństwo w badaniach psychologicznych. Dziecko i dzieciństwo w badaniach pedagogicznych.  Dzieci wysokiej i niskiej jakości. Dzieci/dzieciństwo nadmiaru i niedostatku. Jakość dzieciństwa w szkole i przedszkolu. Jakość dzieciństwa w rodzinie. Metody i przykłady współczesnych badań nad dzieciństwem.

 

Metody kształcenia

Wykład

Konwencjonalny, problemowy, konwersatoryjny; prezentacje multimedialne.

Konwersatoria

Dyskusja, praca z materiałem źródłowym, burza mózgów, klasyczna metoda problemowa, metoda projektu, prezentacje multimedialne.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykłady

Zaliczenie na podstawie aktywnej obecności studentów.

Konwersatoria

Zaliczenie z oceną na podstawie  opisu, analizy oraz projektowania badań dotyczących problemów współczesnego dziecka i jego dzieciństwa, prezentacji do wybranego zagadnienia do tematu, aktywnej obecności i dyskusji studentów.

Ocena końcowa

Ocenę końcową stanowi ocena z egzaminu.

 

Literatura podstawowa

1. Głażewski M., Nyczaj-Drąg M., Ponowoczesne współprzestrzenie artefaktu dziecięctwa (w:) Współprzestrzenie edukacji, red. Mirosława Nyczaj-Drąg i Michał Głażewski, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005.
2. Głażewski M., Dziecięcość jako monstrum i wspólnik filozofów, w: Współprzestrzenie edukacji, red. Mirosława Nyczaj-Drąg i Michał Głażewski, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005
3. Karczewski S., Warecki K., Dzieci bez dzieciństwa. O dramatycznej sytuacji dzieci we współczesnym świecie, Fundacja „Nasza Przyszłość”, Szczecinek 2004. . 
4. Kehily M.J., Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, przeł. Ks. Marek Kościelniak, Kraków: Wydawnictwo WAM 2008.
5. Klus – Stańska D., Między wiedzą a władzą. Dziecięce uczenie się w dyskursach pedagogicznych, w: Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy. Red. Ewa Filipiak, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 2008.
6. Klus-Stańska D. Dziecko w pułapce wczesnej edukacji – perspektywy krytyki adaptacyjnej i emancypacyjnej, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2008 nr 4. 
7. Kosowski P., Dziecko i reklama telewizyjna, Wyd. Akademickie „Żak” Warszawa 1999.
8. Krzyżanowska N., Gry reklamy: rola dziecka w postmodernistycznej wizji konsumpcji masowej (w:) Współprzestrzenie edukacji, red. Mirosława Nyczaj-Drąg i Michał Głażewski, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005. 
9. Matyjas B., Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2008.
10. Matyjas B., Dzieciństwo na wsi. Warunki życia i edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012.
11. Nyczaj-Drąg M. Oczekiwania a doświadczenia dzieci w pierwszym roku nauki, Zielona Góra 2001.
12. Nyczaj-Drąg M., Dzieci wysokiej jakości w ponowoczesnym świecie. Esej o konieczności i ryzyku instytucjonalizacji dzieciństwa, (w:) Współprzestrzenie edukacji, red. Mirosława Nyczaj-Drąg i Michał Głażewski, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005. 
13. Nyczaj-Drąg M., Edukacja dziecka w narracjach rodziców z klasy średniej, Zielona Góra 2015.
14. Postman N., W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość, przełożył Rafał Frąc, PIW, Warszawa 2001.
15. Segiet K., Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie naukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-społeczne, Poznań: WN UAM 2011. 
16. Urbaniak-Zając D., Piekarski J., Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych, Łódź 2003.

 

Literatura uzupełniająca

Szczepska-Pustkowska M., Od filozofii dzieciństwa do dziecięcej filozofii życia. Casus władzy (i demokracji), Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011. 

Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie, red. Jadwiga Bińczycka i Barbara Smolińska-Theiss, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005.

Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy opieki, red. Maria Kolankiewicz, WSiP, Warszawa 1998.

Zwoliński A., Krzywdzone dzieci. Zagrożenia współczesnego dzieciństwa, Kraków: Wydawnictwo WAM 2012.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Iwona Kopaczyńska, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 05-12-2019 20:58)