1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2020/2021
4. Filologia polska - drugiego stopnia z tyt. magistra
5. Warsztaty historycznojęzykowe

Wygeneruj PDF dla tej strony

Warsztaty historycznojęzykowe - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem zajęć jest pogłębienie wiedzy studenta w zakresie dawnej polszczyzny (jej odmian regionalnych, kształtowania się i przemian odmian stylowych, przekształceń gatunków mowy) oraz kształcenie umiejętności czytania i analizowania tekstów dawnych z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi i metod językoznawstwa diachronicznego. 

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

brak

Zakres tematyczny

1. Metody badań językoznawstwa historycznego – tradycja i nowatorstwo.
2. Klasyfikacja źródeł do dziejów języka polskiego.
3. Historyczne słowniki i gramatyki języka polskiego.
4. Narzędzia cyfrowe w badaniach historycznojęzykowych.
5. Dzieje odmian języka polskiego (dialekty, socjolekty, idiolekty, odmiany specjalistyczne).
6. Zróżnicowanie stylistyczne dawnej polszczyzny.
7. Kształtowanie się i przekształcenia wybranych gatunków mowy.
8. Osobliwości leksykalne wybitnych użytkowników języka polskiego.
9. Wartości i wartościowanie w języku – tradycja i zmiana.
10. Język polski jako zwierciadło kultury.

Metody kształcenia

Pogadanka, prezentacja, metody problemowe, praca z wykorzystaniem narzędzi informatycznych.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

obecność na zajęciach (10%), aktywność na zajęciach, udział w dyskusji (30%), praca pisemna (60%)

Literatura podstawowa

1. Boryś W., Lekcje wybranych wyrazów staropolskich i ich interpretacje etymologiczne, Studia historycznojęzykowe I, pod red. M. Kucały i Z. Krążyńskiej, Kraków 1994 (całość: https://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/3163?id=3163).
2. Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego. Internetowe kompendium edukacyjne (https://gramatyki.uw.edu.pl/).
3. Długosz-Kurczabowa K., Dubisz S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 2003.
4. Skubalanka T., Historyczna stylistyka języka polskiego, Wrocław 1984.
5. Hawrysz M., Zmienność znaczenia wyrazów jako świadectwo systemu wartości, „Rozprawy Komisji Językowej WTN” XXIII, Wrocław 1997, s. 95 - 112.
6. Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, pod red. M. Siuciak, M. Pastuch, Katowice 2018 (wybrane studia, zwłaszcza: B. Walczak, M. Pastuch, M. Siuciak, M. Wojtak, J. Przyklenk, J. Kamper-Warejko, A. Piela, H. Pelcowa, D. Ostaszewska,
7. Piela A., Pozorna tożsamość. Polskie tradycjonalizmy z semantycznym archaizmem. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2016.
8. Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny (http://www.leksykografia.uw.edu.pl/).
9. Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, pod red. W. Decyk-Zięby i S. Dubisza, Warszawa 2003.
10. Walczak B., Zarys dziejów języka polskiego, Poznań 1995.

Teksty źródłowe

1. Borawski S., Furdal A., Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa 2003.
2. „Cały świat nie pomieściłby ksiąg.” Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, wyd. M. Adamczyk, W. R. Rzepka, W. Wydra, Warszawa 2008.
3. Staropolskie przepisy kulinarne. Receptury rozproszone z XVI-XVIII w. Źródła rękopiśmienne, wyd. i oprac. J. Dumanowski, D. Dias-Lewandowska, M. Sikorska, Warszawa 2017.
4. Taszycki W., Wybór tekstów staropolskich XVI-XVIII wieku, Warszawa 1969.
5. Vrtel-Wierczyński S., Wybór tekstów staropolskich. Czasy najdawniejsze do roku 1543, Warszawa 1977.
6. Wybór tekstów z dziejów języka polskiego. t. 1. Do połowy XIX w., t. 2. Od połowy XIX w., pod red. M. Cybulskiego, Łódź 2015.
7. Wydra W., Rzepka W. R., Chrestomatia staropolska. Teksty do r. 1543, Wrocław 1984.
8. Korpus tekstów staropolskich IJP PAN (https://ijp.pan.pl/publikacje-i-materialy/zasoby/korpus-tekstow-staropolskich/).

Literatura uzupełniająca

1. Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 1-5, Katowice 2000-2015 (wybrane styudia).
2. Jankowiak L.A., Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t., 1,2, Warszawa 2005.
   Dąbrówka A., Średniowiecze. Korzenie, Warszawa 2007 (wybrane studia) 
3. Kwaśnicka-Janowicz A., Staropolska terminologia bartnicza (na tle porównawczym), Kraków 2018.
4. Kwilecka Irena, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań 2003.
5. Legomska J., PAŃSTWO, NARÓD, OJCZYZNA w dawnej polszczyźnie. Leksykalno-semantyczny opis pojęć, Katowice 2010.
6. Młynarczyk E., Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku (na materiale krakowskich ksiąg miejskich i lustracji królewszczyzn), Kraków 2010.
7. Sieradzka-Baziur B., Jana Kochanowskiego renesansowy świat uczuć. Analiza językoznawcza, Kraków 2002.
8. Wanicowa Z., Z warsztatu badawczego leksykografa – historyka, „Język Polski”, 2009, z. 4-5, s. 255-262.
9. Wąsińska K., Słownictwo mentalne w historii polszczyzny: studium słowotwórczo-leksykalne, Katowice 2015.  
10. Ostaszewska D., Postać w literaturze. Wizerunek staropolski, Katowice 2001.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Krystian Saja (ostatnia modyfikacja: 12-09-2020 18:18)