1. SylabUZ
2. Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu
3. semestr zimowy 2020/2021
4. Lekarski - jednolite magisterskie sześcioletnie
5. Mikrobiologia

Wygeneruj PDF dla tej strony

Mikrobiologia - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem kształcenia jest przekazanie wiedzy dotyczącej mikroflory fizjologicznej organizmu i rodzajów drobnoustrojów chorobotwórczych, metodyki badań mikrobiologicznych i interpretacji wyników. Student nabywa umiejętność przestrzegania zasad diagnostyki mikrobiologicznej i serologicznej. Zapoznaje się z zasadami pobierania, przechowywania i przesyłania materiału do badań mikrobiologicznych. Nabywa podstawy potrzebne do prognozowania racjonalnej antybiotykoterapii. Zapoznaje się z mechanizmami oporności drobnoustrojów na leki oraz metodami oznaczania najważniejszych mechanizmów oporności na leki przeciwdrobnoustrojowe.Zapoznaje się  z opcjami zapobiegania i zwalczania zakażeń (dezynfekcja, sterylizacja, aseptyka, antybiotykoterapia, szczepienia ochronne).

 

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Znajomość biologii molekularnej, cytofizjologii i biochemii.

Zakres tematyczny

I. Wykład:
  1. Morfologia, fizjologia i sposoby klasyfikacji bakterii.
  2. Genom bakterii. Podłoże zmienności genetycznej i przenoszenie materiału genetycznego.
  3. Patogeneza zakażeń bakteryjnych. Właściwości chorobotwórcze drobnoustrojów związane ze strukturą komórki i ich właściwościami metabolicznymi (toksyny bakteryjne,
        enzymy).
  4. Bakteryjne czynniki etiologiczne zakażeń u ludzi: (ziarenkowce Gram-dodatnie i Gram-ujemne, pałeczki Gram-ujemne, laseczki Gram-dodatnie sporulujące
      i niesporulujące, bakterie beztlenowe, prątki, krętki, promieniowce, mykoplazmy, chlamydie, riketsje).
  5. Epidemiologia i profilaktyka zakażeń bakteryjnych.Szczepionki przeciwbakteryjne.
  6. Antybiotyki i chemioterapeutyki: grupy, mechanizmy działania, spektrum przeciwbakteryjne
  7. Mechanizmy oporności bakterii na antybiotyki.
  8.Cechy budowy i replikacja wirusów. Kryteria klasyfikacji wirusów chorobotwórczych dla człowieka.Właściwości biologiczne i chorobotwórcze wirusów DNA i RNA. 
    Patomechanizm zakażeń wirusowych.
  9.Wirusowe czynniki etiologiczne zakażeń u ludzi - wirusy DNA: wirusy z dwuniciowym (ds)DNA: Adenoviridae, Herpesviridae, Papillomaviridae, Polyomaviridae, Poxviridae; 
   wirusy z jednoniciowym (ss)DNA: Parvoviridae.
10. Wirusy RNA: wirusy z dwuniciowym (ds)RNA: Reoviridae; wirusy z jednoniciowym RNA o dodatniej polarności (+)ssRNA: Coronaviridae, Flaviviridae, Hepeviridae,
      Picornaviridae, Togaviridae; wirusy z jednoniciowym RNA o ujemnej polarności (-)ssRNA: Filoviridae, Orthomyxoviridae, Paramyxoviridae, Rhabdoviridae, Arenaviridae,
      Bunyaviridae; wirusy z jednoniciowym (+)ssRNA i odwróconą transkrypcją: Retroviridae; wirusy z dwuniciowym (ds)DNA i odwróconą transkrypcją: Hepadnaviridae.
11. Epidemiologia i profilaktyka zakażeń wirusowych. Szczepionki przeciwwirusowe.
12.Morfologia i fizjologia grzybów. Kryteria klasyfikacji grzybów chorobotwórczych dla człowieka.
13. Patogeneza zakażeń grzybiczych i czynniki etiologiczne grzybic: grzyby drożdżopodobne, grzyby strzępkowe (pleśnie), dermatofity, grzyby dimorficzne.
14.Epidemiologia i profilaktyka grzybic.
15.Grzyby jako alergeny. Mykotoksyny i mykotoksykozy.

II.Seminarium:

1.Flora fizjologiczna organizmu ludzkiego. Zakażenia endogenne.
2. Zakażenia skóry i tkanek miękkich.
3. Zakażenia układu oddechowego. Przegląd najważniejszych patogenów w wybranych jednostkach chorobowych: zapaleniu zatok przynosowych, anginie, zapaleniu krtani, zapaleniu płuc. Zasady pobierania materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych, podstawy diagnostyki mikrobiologicznej,
rekomendowane leczenie.
4. Zakażenia układu moczowo-płciowego. Przegląd najważniejszych patogenów urogenitalnych w wybranych jednostkach chorobowych: zapaleniu dróg moczowych (ZUM), chorobach przenoszonych drogą płciową (STD). Zasady pobierania materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych, podstawy diagnostyki
mikrobiologicznej, rekomendowane leczenie.
5.Zakażenia układu pokarmowego. Przegląd najważniejszych patogenów w wybranych jednostkach chorobowych: zatruciach pokarmowych, biegunkach zakaźnych, czerwonce bakteryjnej, durze brzusznym, cholerze, zapaleniu błony śluzowej i wrzodzie żołądka. Zasady pobierania materiału biologicznego do badań
mikrobiologicznych, podstawy diagnostyki mikrobiologicznej, rekomendowane leczenie.
6. Zakażenia układu nerwowego i krwi. Przegląd najważniejszych patogenów w wybranych jednostkach chorobowych OUN: zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Przegląd najważniejszych patogenów prowadzących do posocznicy. Zasady pobierania materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych, podstawy
diagnostyki mikrobiologicznej, rekomendowane leczenie.

III. Ćwiczenia laboratoryjne:

 1. Sprawy organizacyjne; BHP. Morfologia komórki bakteryjnej i metody barwienia. Morfologia kolonii bakteryjnych.
 2. Sterylizacja, dezynfekcja i aseptyka: zasady i metody dezynfekcji i sterylizacji, metody kontroli procesu sterylizacji, zasady prawidłowej antyseptyki.
 3. Podstawy diagnostyki bakteriologicznej. Metody hodowli bakterii na sztucznych podłożach wzrostowych. Izolacja i wybrane metody identyfikacji bakterii.
 4. Ziarenkowce Gram-dodatnie (Staphylococcus, Streptococcus) i laseczki Gram-dodatnie.
 5. Mycobacterium i promieniowce; Corynebacterium i inne pałeczki Gram-dodatnie.
 6. Pałeczki Gram-ujemne fermentujące i niefermentujące. Gram-ujemne bakterie bezwzględnie beztlenowe.
 7. Ziarenkowce Gram-ujemne i Gram-ujemne pałeczki małe.
 8. Bakterie atypowe (Mycoplasma, Ureaplasma, Chlamydia, Chlamydophila). Bakterie spiralne (Treponema, Borrelia, Leptospira, Helicobacter). 
 9. Antybiotyki: Mechanizmy działania, spektrum przeciwbakteryjne. Mechanizmy oporności.
10. Grzyby drożdżopodobne i pleśniowe. 
11. Zakażenia wirusowe. Zasady diagnostyki laboratoryjnej chorób wirusowych. Diagnostyka serologiczna i molekularna. Bakteriofagi - zastosowanie w terapii przeciwbakteryjnej.

Metody kształcenia

Ćwiczenia w grupach 8-10 osobowych w badawczym laboratorium mikrobiologicznym. Student samodzielnie przygotowuje preparat i rozpoznaje patogeny pod mikroskopem, ocenia antybiotykowrażliwość i proponuje terapię.

Seminarium dla grupy dziekańskiej w formie prezentacji multimedialnej i dyskusji.

Wykłady dla całego roku w formie prezentacji multimedialnej.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Przygotowanie do ćwiczeń i seminariów weryfikowane jest na początku zajęć w formie ustnej lub pisemnej. Warunkiem zaliczenia laboratoriów jest uzyskanie pozytywnych ocen z kolokwiów cząstkowych. Warunkiem zaliczenia seminariów jest uzyskanie pozytywnych ocen z kolokwiów cząstkowych. Na zajęciach kontrolowanych (ćwiczenia laboratoryjne, seminaria) dopuszcza się dwie nieobecności usprawiedliwione (np. zwolnienie lekarskie), które podlegają odrobieniu w formie pisemnego sprawdzianu w zakresie tematycznym odrabianych zajęć, w terminie uzgodnionym z prowadzącym.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie zajęć laboratoryjnych i seminariów.  Egzamin końcowy w formie testowej, 100 zadań w tym zamknięte i otwarte, warunkiem zaliczenia jest uzyskanie niemniej niż 60%  spośród możliwych do uzyskania punktów. Oceny z kolokwiów cząstkowych (ćwiczenia laboratoryjne i seminaria) i ocenę z  egzaminu ustala się zgodnie z zasadą: 94-100% - bardzo dobry (5,0); 85-93% - dobry plus (4,5); 76-84% - dobry (4,0); 68-75%- dostateczny plus (3,5); 60-67% - dostateczny (3,0), 0-59% niedostateczny (2,0).Ocena końcowa kursu stanowi średnią arytmetyczną wszystkich form przewidzianych do realizacji przedmiotu (ćwiczenia, seminarium i egzamin). Wyniki średniej ustala się zgodnie z zasadą: średnia 3,25 - stanowi ocenę końcową 3,5; średnia 3,75 stanowi ocenę końcową 4,0; średnia 4,25 stanowi ocenę końcową 4,5; średnia 4,75 stanowi ocenę końcową 5,0.

Literatura podstawowa

          1. Mikrobiologia,   P.R.Murray, K.S.Rosenthal, M.A.Pfaller,  Wyd.: Edna  URBAN&PARTNER; wyd. 8, Wrocław,  2019 rok
          2. Mikrobiologia i choroby zakaźne,  G. Virella,  Wyd.: Edna URBAN&PARTNER; wyd. 2015 rok
          3. Mikrobiologia lekarska,  Red.: A. Pietrzyk, M. Wróblewska, P. B. Heczko, PZWL,Wa-wa, wyd. 2014 rok

Literatura uzupełniająca

1.Diagnostyka bakteriologiczna , E.M. Szewczyk, Wyd.: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, wydanie 2, 2019 rok

2.Microbiology a clinical approach, A. Strelkauskas, A. Edwards, B. Fahnert, G. Pryor, J. Trelkauskas, Wyd.: Garlang Science, Second Edition, wyd. 2016 rok

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. n. med. Magdalena Gibas-Dorna, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 06-09-2021 12:37)