1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2021/2022
4. Arteterapia - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Pedagogika specjalna

Wygeneruj PDF dla tej strony

Pedagogika specjalna - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu teorii i praktyki pedagogiki specjalnej; jej podmiotem i przedmiotem zainteresowań, subdyscyplinami oraz praktyką edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami czy o specjalnych potrzebach.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Zaliczenie przedmiotów: wprowadzenie do psychologii, wstęp do pedagogiki, biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania.

Zakres tematyczny

• Zagadnienia wprowadzające w problematykę pedagogiki specjalnej: terminologia, powiązania pedagogiki specjalnej z innymi naukami, podmiot i przedmiot zainteresowań, subdyscypliny;
• Rozwój teorii i praktyki pedagogiki specjalnej: aspekty historyczne, uwarunkowania i perspektywy, współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej i ich znaczenie dla rozwiązań w edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami; edukacja włączająca osób z niepełnosprawnościami w kontekście założeń Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami i Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2020-2030 w Polsce;
• Charakterystyka populacji osób z niepełnosprawnością: kryteria niepełnosprawności, klasyfikacje osób z zaburzeniami w rozwoju i funkcjonowaniu, charakterystyka przyczyn niepełnosprawności. Niepełnosprawność i specjalne potrzeby – wskazanie różnic; spersonalizowane wspieranie osób z niepełnosprawnościami i zróżnicowanymi potrzebami;
• Charakterystyka osób z wybranymi zaburzeniami rozwojowymi, chorobami, niepełnosprawnością; trudności poznawcze i przystosowawcze oraz możliwości terapii, edukacji i społecznej integracji osób z niepełnosprawnością wzrokową, słuchową, intelektualną, z autyzmem itp.;
• Problem opóźnień i zaburzeń w rozwoju mowy, ich przyczyny, konsekwencje i terapia. Czynniki optymalnego kształtowania mowy dziecka;
• Diagnostyka i orzecznictwo w sprawach zaburzeń rozwojowych (niepełnosprawności). Rola pedagogów, nauczycieli, terapeutów w rozpoznawaniu odchyleń i zagrożeń rozwojowych u dzieci/uczniów;
• Podmiotowa rola rodziny w rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością oraz możliwości jej wspierania, jak też wspierania osób z niepełnosprawnościami, zaburzeniami w rozwoju i funkcjonowaniu przez pedagogów, nauczycieli, terapeutów, w tym arteterapeutów.
• Proboloński model kształcenia pedagogów, nauczycieli, terapeutów w Polsce; zagrożenia i możliwości przygotowania profesjonalistów do pracy z osobami z niepełnosprawnością, o zróżnicowanych potrzebach; nowe standardy kształcenia pedagogów specjalnych edukacji włączającej. .

Metody kształcenia

Wykłady: wykład problemowy.

Ćwiczenia: praca w grupach, dyskusja wielokrotna.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia - na ocenę z ćwiczeń składają się oceny przygotowania i prezentacji w czasie zajęć zagadnień przewidzianych w ich programie (oceny aktywnego uczestnictwa) oraz odbycie wizytacji jednej z proponowanych placówek dla osób z niepełnosprawnością (szkoły/klasy integracyjnej i ogólnodostępnej, ośrodka specjalnego, WTZ).

Aktywność studenta na zajęciach – opracowanie i prezentacja w czasie ćwiczeń zagadnień, problemów przewidzianych w programie przedmiotu (metody kształcenia: praca w grupach, z tekstem i dyskusja problemowa)

narzędzie weryfikacji: przygotowane, adekwatnie do danego tematu zajęć zagadnienia problemowe; przykładowe problemy dyskutowane na zajęciach::

• charakterystyka zaburzeń rozwoju dzieci; możliwości wspierania rodziny wychowującej dziecko z niepełnosprawnością
• problemy dorosłości osób z niepełnosprawnością – instytucjonalizacja, niedostatek wsparcia, infantylizacja itp.
• możliwe pola/zakresy współpracy rodziców i specjalistów angażujących się w proces terapii dziecka/osoby z niepełnosprawnością

Skala ocen: ndst (0 pkt.) dost.(3,0 pkt.), dost. plus (3,5 pkt.), dobry (4,0 pkt.), dobry plus (4,5 pkt.), bardzo dobry (5,0 pkt.); zaliczenie od uzyskania co najmniej oceny dost. – 33 pkt.

 

Wykłady - egzamin ustny z zagadnień programowych wykładów opracowanych w formie pytań (student losuje 3 pytania); warunkiem zaliczenia jest 60% poprawnych odpowiedzi na pytania (punktowane: 1-5 pkt.). Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest pozytywna ocena ćwiczeń.

Ocena końcowa - na ocenę z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) i z egzaminu (50%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu są pozytywne oceny z ćwiczeń i egzaminu.

Literatura podstawowa

1. Cytowska, Wilczura B., Stawarski A., (2008) (red.) Dzieci chore, niepełnosprawne i z utrudnieniami w rozwoju, Kraków, Impuls
2. Chrzanowska I., (2015) Pedagogika specjalna, Kraków, Impuls
3. Dykcik W., (2009) (red.) Pedagogika specjalna, Poznań, UAM
4. Janiszewska-Nieścioruk Z. , Maciarz A., (2006) Współczesne problemy pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną, Kraków, Impuls
5. Janiszewska-Nieścioruk Z., (2010) (red.) Uczeń o specjalnych potrzebach w przestrzeni współczesnego systemu edukacji, Zielona Góra, Oficyna Wydawnicza UZ 
6. Niedbalski J. (2019) Niepełnosprawność i osoby z niepełnosprawnością, Łódź, Uniwersytet Łódzki
7. Kosakowski (2003) Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Toruń, Akapit
8. Kowalik S., (2007) Psychologia rehabilitacji, Warszawa, Wyd. AiP
9. Krause A., (2010) Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków, Impuls
10. Obuchowska I., (2009) (red.) Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa, WSiP
11. Sękowska Z., (2001) Pedagogika specjalna, Warszawa, APS
12. Smith D., (2008) Pedagogika specjalna, Warszawa, PWN, t.1 i 2
13. Speck O., (2005) Niepełnosprawni w społeczeństwie, Gdańsk, GWP

Literatura uzupełniająca

1. Bartnikowska U., Żyta A., (2007) Żyjąc z niepełnosprawnością. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, Toruń, Akapit
2. Dykcik W., Szychowiak B., (2001) (red.) Nowatorskie i alternatywne metody w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej, Poznań, UAM
3. Gardner H., (2009) Inteligencje wielorakie, Warszawa, MT Biznes
4. Harris J.R. (2010) Każdy inny, Sopot, Smak Słowa
5. Janiszewska-Nieścioruk Z., Mróz A., Gembara U. (2019) (red.) (Nie)nowe problemy rozwoju, edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, Zielona Góra, Oficyna Wydawnicza UZ
6. Krause, A. Żyta A., Nosarzewska S., (2010) Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną, Toruń, Akapit
7. Paszkowicz M., A., (2009) Wybrane aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, Zielona Góra, UZ
8. Robinson K., Aronica L., (2012) Uchwycić żywioł, Kraków, Element
9. Robinson K., Aronica L., (2015) Kreatywne szkoły, Then Publishing
10. Szumski G., (2010) Wokół edukacji włączającej, Warszawa, APS
11. Wosińska W., (2010) Oblicza globalizacji, Sopot, Smak Słowa
12. Zawiślak A., (2010) Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej, Kraków, Impuls

Uwagi

W ramach ćwiczeń studenci wizytują jedną z placówek dla osób z niepełnosprawnością, np. Warsztat Terapii Zajęciowej (dla osób dorosłych), Ośrodek Szkolno-Wychowawczy (dla dzieci i młodzieży) lub szkołę (klasę) integracyjną bądź ogólnodostępną.

Zmodyfikowane przez dr hab. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 21-04-2021 14:01)