SylabUZ
Nazwa przedmiotu | Gramatyka opisowa języka polskiego (II) |
Kod przedmiotu | 09.3--FilolP-GramOpis-S20 |
Wydział | Wydział Humanistyczny |
Kierunek | Filologia polska |
Profil | ogólnoakademicki |
Rodzaj studiów | pierwszego stopnia z tyt. licencjata |
Semestr rozpoczęcia | semestr zimowy 2021/2022 |
Semestr | 3 |
Liczba punktów ECTS do zdobycia | 6 |
Typ przedmiotu | obowiązkowy |
Język nauczania | polski |
Sylabus opracował |
|
Forma zajęć | Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) | Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) | Forma zaliczenia |
Ćwiczenia | 30 | 2 | - | - | Egzamin |
Nabycie wiedzy o funkcjonowaniu systemu języka polskiego, o jego podsystemach: fonologicznym, morfologicznym i syntaktycznym; nabycie umiejętności analizy zjawisk językowych na poszczególnych poziomach struktury języka.
Zaliczenie gramatyki opisowej języka polskiego w semestrze poprzedzającym.
1. Zagadnienia ogólne
Język jako system. Podsystemy języka (fonologiczny, morfologiczny, syntaktyczny). Miejsce gramatyki w systemie języka.
2. Fonetyka z elementami fonologii
Alfabet fonetyczny. Budowa narządów mowy. Kryteria klasyfikacji głosek i ich charakterystyka artykulacyjna (samogłoski, spółgłoski, głoski niesylabiczne, odmianki głosek). Wymowa samogłosek nosowych we współczesnej polszczyźnie. Transkrypcja fonetyczna tekstu. Upodobnienia fonetyczne i ich rodzaje. Upodobnienie a uproszczenie. Fonetyka a fonologia, głoska a fonem, opozycje fonologiczne, warianty fonemu.
3. Morfologia (słowotwórstwo i fleksja)
Wyraz, leksem, morfem. Klasyfikacja morfemów (strukturalna, dystrybucyjna, funkcjonalna). Słowotwórstwo a fleksja. Morfonologia. Derywat (temat słowotwórczy, formant słowotwórczy). Rodzaje derywacji. Ogólna klasyfikacja derywatów (transpozycyjne, mutacyjne, modyfikacyjne). Strukturalne a realne znaczenie wyrazów. Kategoria słowotwórcza a typ słowotwórczy. Kategorie słowotwórcze rzeczowników.
Analiza słowotwórcza i morfemowa wyrazów (rzeczownik, przymiotnik, czasownik).
Polszczyzna jako język fleksyjny. Forma fleksyjna (temat fleksyjny, flektyw, końcówka fleksyjna). Paradygmat fleksyjny, typy paradygmatów. Deklinacja (odmiana rzeczownika: klasy deklinacyjne, końcówki wspólnofunkcyjne, osobliwości deklinacji rzeczownikowej; trudności w odmianie przymiotnika, liczebnika i zaimka). Koniugacja (typy budowy form czasownikowych: struktury fleksyjne, afleksyjne, aglutynacyjne, analityczne).
4. Składnia
Wypowiedzenie. Klasyfikacja wypowiedzeń. Stosunki syntaktyczne w wypowiedzeniu, akomodacja syntaktyczna. Składniki wypowiedzenia pojedynczego: podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik. Obudowa wypowiedzenia. Analiza składniowa wypowiedzeń pojedynczych, jednokrotnie złożonych (hipotaksa, parataksa) i wielokrotnie złożonych. Wskaźniki zespolenia w wypowiedzeniu złożonym.
Opis wyjaśniający, opis klasyfikujący, prezentacja, dyskusja.
Opis efektu | Symbole efektów | Metody weryfikacji | Forma zajęć |
Aktywny udział w zajęciach, wykonanie zadań bez oceny, pozytywne wyniki sprawdzianów na ocenę, przygotowanie referatu w formie prezentacji, zdanie egzaminu końcowego.
Bańko M., Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa 2002.
Grzegorczykowa R., Wykłady z polskiej składni, Warszawa 1999.
Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa 1979.
Jodłowski S., Podstawy polskiej składni, Warszawa 1985.
Nagórko A., Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa 2010.
Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2002.
Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2004.
Strutyński J., Gramatyka polska, Kraków 2006.
Tokarski J., Fleksja polska, Warszawa 1987.
Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.
Boniecka B., Składnia współczesnego języka polskiego, Lublin 1998.
Cząstka-Szymon B., Synowiec H., Urban K., Mały słownik terminów gramatycznych, Kraków-Warszawa 1996.
Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1978, nowe wyd. Encyklopedia języka polskiego, Wrocław 1991.
Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków 1995.
Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1999.
Język polski. Kompendium, red. M. Derwojedowa, H. Karaś, D. Kopcińska, Warszawa 2005.
Klemensiewicz Z., Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego, Warszawa 1981.
Saloni Z., Świdziński M., Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2001.
Strutyński J., Gramatyka polska. Wprowadzenie. Fonetyka. Fonologia. Morfologia, Kraków 1996.
Szober S., Gramatyka języka polskiego, Warszawa 1993.
Ćwiczenia są zsynchronizowane z wykładami.
Zmodyfikowane przez dr hab. Anna Wojciechowska, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 26-04-2021 12:35)