1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2021/2022
4. Kulturoznawstwo - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Wstęp do kulturoznawstwa

Wygeneruj PDF dla tej strony

Wstęp do kulturoznawstwa - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Wprowadzenie studentów w podstawowe zagadnienia kulturoznawstwa.  Materiał  ćwiczeń obejmuje głównie: (a)Historię, podstawowe pojęcia i zadania poznawcze dyscypliny. (b) Związki kulturoznawstwa z innymi naukami i filozofią, a zwłaszcza epistemologią nauk społecznych (c) Uświadomienie  kulturowego  dorobku Europy: przełomowe wydarzenia w dziejach kultury euro-atlantyckiej, które ukształtowały również współczesność i oddziałują na kierunek rozwoju kultury nowoczesnej i ponowoczenej. (d) Wprowadzenie wiedzy o charakterystycznych zjawiskach kulturowych w skali całej kultury euro-atlantyckiej oraz globalnej ekumeny. Celem dydaktycznym jest także kształtowanie umiejętności integralnego traktowania różnych aspektów wydarzeń historyczno-kulturowych i funkcjonalnych oraz doskonalenie umiejętności swobodnego wypowiadania się, dyskutowania, wysuwania hipotez, wygłaszania własnych opinii i  właściwego argumentowania poprzez pracę w zespole.Opanowanie jezyka nauki poprzez dyskusję i prace pisemne..  

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Brak

Zakres tematyczny

 

1. Dzieje pojęcia kultury i cywilizacji od starożytności do czasów współczesnych. Typologia definicji kultury.Opozycja "natura/kultura" w epokach historyczno/kulturowych i współczesnie. Kultura wysoka/niska, elitarna/ plebejska, tradycja wielka/tradycja mała

2.  Geneza, przedmiot kulturoznawstwa i najważniejsze specjalistyczne pojęcia.

   (a) Związki   kulturoznawstwa z filozofią i innymi naukami humanistycznymi i społecznymi  (b)Najważniejsze ukierunkowania teoretyczne i poznawcze  polskich i europejskich ośrodków naukowych (c) transdyscyplinarność kulturonawstwa (d) różnice miedzy kulturoznawstwem a studiami kulturowymi.

3. Idea "współczynnika humanistycznego" Znanieckiego. Rozumienie podejścia podmiotowego i przedmiotowego w badaniach empirycznych i analizie danych zastanych..  

4. Naturalizm nauk przyrodniczych i antynaturalizm nauk społecznych versus  strategie "lunety" i "radaru"..

5. Najważniejsze przełomowe wydarzenia w historii kultury euro-atlantyckiej w perspektywie teorii kultury. Kulturowo-historyczne przeobrażenia form symbolicznych  (rodzaje tropów i powiązanych z nimi funkcji społecznych)  a)Narodziny archaicznej filozofii greckiej i początek myślenia pojęciowego- monizm i dualizm, (b) Klasyczny okres średniowiecznego chrześcijaństwa (XI-XII wiek) (c) Okres odkryć geograficznych i narodziny europocentryzmu, podział świata na centrumi peryferię.(d)Drugie "odczarowanie świata" w okresie Reformacji i początki racjonalizmu zachodnioeuropejski (e)wtórny feudalizm w krajach Europy środkowo-wschodniej i rozwój kultury ziemiańskiej i włościańskiej (f) Sekularyzacja światopoglądu w okresie oświecenia i początek ery nowożytnej – główne dee modernizmu. (g) ponowoczesność w kulturze euro-atlantyckiej w diagnozach Lyotarda, Baudrillarda, F Foucalta, Vattimo.

6. Historyczno-kulturowe typy solidarności społecznej.

7. Koncepcje znaku. Teoria  językoznawcza F. de Suussere'a i semiologia Rolanda Barthesa.

8. Kultura masowa a kultura popularna - geneza, cechy, róznice/ 

9. Ponowoczesne formy komunikacji społecznej: komunikowanie niewerbalne, komunikacja językowa poza sferą symboliczną, symulacje i symulakry.

10. Najważniejsze, alternatywne koncepcje globalizacji. Zjawiska towarzyszące wielokulturowości.i transkulturowości. - referaty.

11. Ludyczny charakter kultury popularnej : karnawalizacja kultury   na podstawie analizy Winobrania w Zielonej Górze. Wycieczka do Muzeum Wina i  po starym mieście.

Metody kształcenia

 

Ćwiczenia: dyskusja, dyskusja panelowa, praca z tekstem źródłowym; opis wyjaśniający -:za pomocą rysunku, plakatu, schematu, wykresu, pantomimy,  

praca ze źródłami cyfrowymi, prace pisemne (esej, recenzja, kolokwium, referat).

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Praca pisemna w formie eseju .

Recenzja wydarzenia z obszaru kultury wysokiej.

Referat.

Punkty za aktywność na zajęciach

Literatura podstawowa

 

 

1. Kulturo-znawstwo. Dyscyplina bez dyscypliny?, red. W. Burszta, M. Januszkiewicz, Warszawa 2010.
2. G. Godlewski, Luneta i radar, Warszawa 2016.
3. G. Dziamski, Kulturoznawstwo czyli wprowadzenie do kultury ponowoczesnej, Gdańsk 2016
4.  F. Znaniecki, Wstęp do socjologii, Warszawa 1988.
5. D. Angutek, Kulturowe wymiary krajobrazu, Poznań 2013.
6. Ch. Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, przeł. A. Sadza,WUJ, Kraków 2003, (podręcznik)
7. E. Baldwin, B. Longhurst i in., Wstęp do kulturoznawstwa, przeł. M. Kaczyński i in, Zysk i S-ka, Poznań 2007, s.
8. D. Angutek, Epistemologiczne problemy badań interdyscyplinarnych, Studia Europaea  Gnesnensia nr 4, 2013.
9. D. Angutek, Magiczna wizja filozofii greckiej, Bydgoszcz 2003.
10. D. Angutek, Tradycje wytworzone rodzącej się ponowoczesności w Polsce, Bydgoszcz 2018.
11. J.F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna, przeł. J. Migasiński i in., KR, Warszawa 1997.
12. J. Baudrillard, Symulacje i symulakry, Warszawa 2005.
13. A. Elliott, Koncepcje "ja", przeł . K. Królak, Sic!, Warszawa 2007.
14. A. Giddens,Nowoczesność i tożsamość, PWN, Warszawa 2010..
15. G. Ritzer, Makdonalzyzacja kultury.
16. I. Wallerstein, Koniec świata jaki znamy, przeł. M. Bilewicz i in, Scholar, Warszawa 2004.
17. U. Hannerz, Powiązania transnarodowe, przeł. K. Franek, WUJ, Kraków 2006.
18. S. Huntington, Zderzenie cywilizacji, przeł. J. Jankowska, Muza, Warszawa 2005.
19. Dylematy wielokulturowości, red. W. Klaga, Universitas, Kraków 2007.
20. Teksty nieopublikowane autorki zajeć.

Literatura uzupełniająca

 

 1.  Z Bauman, Globalizacja i co z tego dla ludzi wynika, przeł. E. Klekot, PIW, Warszwa 2000.

2. . S. Pietraszko, Kultura. Studia teoretyczne i metodologiczne, Wrocław 2012.

3. E. Cassirer, Esej o człowieku, rozdz. Mit, Czytelnik, Warszawa 1988

 4. . A.P. Kowalski, O wyobrażeniu metafory i doświadczeniu magicznym, W: J. Kmita (red.), Czy metamorfoza magiczna może zrekompensować brak symbolu ?, Poznań 2001

5. K. Moraczewski i in. red, Historia mówiona polskiego kulturoznawstwa, Gdańsk 2017.

6. K. Moraczewski i in., red., Antologia tekstów polskiego kulturoznawstwa, Gdańsk 2017.

7. Znaniecki, Nauki o kulturze., Warszawa 2001.

 

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Dorota Angutek, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 26-04-2021 10:59)