Student referuje, omawia specyfikę podsystemów gramatycznych współczesnej polszczyzny. Dostrzega i docenia miejsce i znaczenie gramatyki w procesie nauczania języka polskiego jako obcego. Przedstawia specyfikę nauczania cudzoziemców gramatyki języka polskiego. Porządkuje informacje o języku, selektywnie wykorzystuje gramatyki, słowniki i opracowania w celu optymalnego rozwiązywania problemów językowych, wprowadzania i utrwalania zagadnień gramatycznych służących kształceniu kompetencji gramatycznej. Projektuje działania dydaktyczne służące nauczaniu poszczególnych zagadnień gramatycznych oraz sprawdza swoje koncepcje poprzez tworzenie ćwiczeń praktycznych.
Wymagania wstępne
Pogłębiona wiedza na temat współczesnego języka polskiego, a zwłaszcza jego gramatyki oraz umiejętność korzystania z dostępnych źródeł internetowych opisujących polski system leksykalno-gramatyczny. Osoby, które nie ukończyły filologii polskiej pierwszego stopnia, są zobligowane do wyboru przedmiotu wyrównującego wiedzę o współczesnej polszczyźnie w ramach przedmiotu do wyboru.
Zakres tematyczny
Wykład
Funkcjonalne nauczanie polskich dźwięków i polskiego alfabetu (wybrane zagadnienia współczesnej fonetyki i fonologii języka polskiego. Głoska a litera).
Funkcjonalne nauczanie deklinacji w oparciu o ich frekwencję - częstotliwość użycia (podział rzeczowników ze względu na rodzaj; funkcje przypadków; rzeczowniki o odmianie nieregularnej).
Funkcjonalne nauczanie odmiany nazw własnych (rodzimych i obcych), znaczenie nauczania wołacza.
Istota kolejności wprowadzania wiedzy o stopniowaniu przymiotnika i przysłówka. Fleksja i funkcje przymiotników.
Funkcjonalne nauczanie zaimków i form grzecznościowych (pan, pani, państwo).
Funkcjonalne wprowadzanie oznaczeń czasu, miar i wag (wybrane zagadnienia z fleksji i składni liczebników; rzeczowniki liczebnikowe).
Kolejność wprowadzania informacji o czasowniku w nauczaniu języka polskiego jako obcego (problemy podziału czasowników na koniugacje; znaczenie i moment wprowadzenia pojęcia aspektu czasownika, nauczanie czasowników ruchu; wprowadzanie czasów i trybów ze względu na ich przydatność i skomplikowanie; alternacje w odmianie czasowników: przewidywalność i niestandardowość).
Funkcjonalne nauczanie rekcji czasowników i przymiotników.
Funkcje i rekcja przyimków.
Znaczenie nauczania identyfikowania i tworzenia zdrobnień, spieszczeń i zgrubień. Problem tworzenia nazw zawodów. Funkcjonalne nauczanie tworzenia przysłówka od przymiotnika i rzeczownika odczasownikowego (wybrane zagadnienia z funkcjonalnego nauczania słowotwórstwa).
Wprowadzanie struktur składniowych w ujęciu funkcjonalnym (budowa zdania, struktury składniowe, kolejność wprowadzania spójników).
Funkcjonalne nauczanie gramatyki w powiązaniu z nauczaniem leksyki i kultury.
Ćwiczenia
Typy ćwiczeń doskonalących wymowę, zasady ich przygotowywania i przeprowadzania.
Typy ćwiczeń wprowadzających i utrwalających zagadnienia gramatyczne; techniki sprawdzania stopnia opanowania kompetencji gramatycznej.
Opis wyjaśniający, prezentacja; dyskusja dydaktyczna, metoda analizy i twórczego wykorzystania wzorów, ćwiczenia praktyczne, praca w grupach.
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Wykład: obecność na zajęciach, zdanie egzaminu ustnego (wypowiedź oceniona pozytywnie na dwa zagadnienia związane z tematyką wykładów).
Ćwiczenia: aktywny udział w zajęciach, przygotowanie prezentacji (wystąpienie ustne), zaliczenie na ocenę pozytywną zadań praktycznych (w tym przygotowanie konspektu zajęć poświęconych wprowadzeniu określonego zagadnienia gramatycznego).
Literatura podstawowa
Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2007.
Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. A. Sekretny, E. Lipińska, Kraków 2006 (tu rozdział: D. Pukas-Palimąka, Planowanie zajęć z języka polskiego jako obcego - konspekt lekcji).
Krawczuk A., Rodzaj gramatyczny w nauczaniu polszczyzny Ukraińców: perspektywa z „wewnątrz” oraz z „zewnątrz” systemu języka polskiego, „Acta Universitatis Lodziensis: Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 27n(2020), s. 135-154 (https://www.ceeol.com/search/viewpdf?id=948258).
Madelska L., Starzy piloci na moście, czyli dyskretny urok alternacji, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 27 (2020), s. 155-176 (https://www.ceeol.com/search/viewpdf?id=948260)
Tambor J., Kilka uwag o tendencjach leksykalnych w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Postscriptum Polonistyczne” 2021/2, s. 41-54 (https://www.ceeol.com/search/viewpdf?id=240912).
Terka B., Badania kontrastywne nad aspektem polskiego czasownika a glottodydaktyka polonistyczna, [w:] Kierunki badań w glottodydaktyce polonistycznej, red. I. Iwanowska, M. Biernacka, Kraków 2020, s. 173-188.
Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1-C2, Kraków 2016.
Literatura uzupełniająca
Bańko M., Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa 2012.
Bartnicka B., Satkiewicz H., Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców, Warszawa 2007.
Garncarek P., Czas na czasownik. Ćwiczenia gramatyczne. Poziom średni ogólny B2, Kraków 2019.
Grzegorczykowa R., Wykłady z polskiej składni, Warszawa 2012.
Herrera-Nowak M., Gramopedia. Gramatyka na B1. Kurs przygotowujący do egzaminu certyfikatowego, Gdańsk 2021.
Kita M., Wybieram gramatykę! Gramatyka języka polskiego w praktyce (dla cudzoziemców zaawansowanych), t. 2, Katowice 1998.
Majewska-Tworek A., Szura, szumi i szeleści. Ćwiczenia fonetyczne nie tylko dla cudzoziemców, Wrocław 2010.
Mędak S., Liczebnik też się liczy, Kraków 2004.
Pyzik J., Przygoda z gramatyką. Fleksja i słowotwórstwo imion. Ćwiczenia funkcjonalno-gramatyczne dla cudzoziemców, Kraków 2000.
Tambor J., Nauczanie wymowy polskiej. Trudności różnych grup cudzoziemców, [w:] Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, red. A. Achtelik, M. Kita, J. Tambor, Katowice 2010.
Uwagi
brak
Zmodyfikowane przez dr hab. Iwona Pałucka-Czerniak, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 28-04-2022 13:23)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.
