1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2016/2017
4. Pedagogika / Logopedia i terapia pedagogiczna - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Fonetyka i fonologia języka polskiego

Wygeneruj PDF dla tej strony

Fonetyka i fonologia języka polskiego - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Nabycie przez studenta: wiedzy z zakresu budowy narządów mowy, artykulacji głosek polskich, ich klasyfikacji, zasad poprawnej wymowy, akcentowania wyrazowego i tekstowego oraz funkcji akcentu w komunikowaniu; umiejętności rozpoznawania cech artykulacyjnych i akustycznych głosek, wyodrębniania opozycyjności fonologicznej, określania przyczyn i rozpoznawania artykulacji niepoprawnej i zaburzonej, właściwego akcentowania logicznego i psychologicznego.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Anatomia i fizjologia narządów mowy.

Zakres tematyczny

Wykłady

Pojęcie i funkcje języka (akt mowy i jego elementy). Pojęcie znaku językowego. Dźwięki jako zjawisko fizyczne. Budowa i funkcja narządów mowy (przypomnienie). Charakterystyka artykulacyjna spółgłosek (konsonantyzm) i samogłosek (wokalizm). Dźwięki obce.

Ćwiczenia

Spółgłoski miękkie i zmiękczone. Synchroniczna i asynchroniczna wymowa głosek zmiękczonych. Odmianki spółgłoskowe. Rodzaje upodobnień fonetycznych (ubezdźwięcznienie, udźwięcznienia, udziąsłowienie, wokalizacja, uszczelinowienie, rozsunięcie artykulacyjne). Istota upodobnień międzywyrazowych. Uproszenie grup spółgłoskowych. Podstawowe zasady ortofoniczne. Wymowa samogłosek nosowych. Akcent w języku. Akcent wyrazowy. Klityki. Zestrój akcentowy. Akcent zdaniowy. Charakterystyka podsystemu fonologicznego. Pojęcie fonetyki a fonologii. Fonem a głoska. Cechy dystynktywne i redundantne języka. Warianty fonemu: pozycyjne i fakultatywne. Pojęcie opozycji fonologicznej i jej typy. Kategorie fonologiczne.

Metody kształcenia

Wykłady – opis wyjaśniający, opis klasyfikujący, opis uzasadniający, prezentacja.

Ćwiczenia – opis wyjaśniający, opis klasyfikujący, opis uzasadniający, dyskusja, dyskusja punktowa, klasyczna metoda problemowa, prezentacja.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia

Na ocenę z ćwiczeń składają się wyniki osiągnięte na kolokwiach (50%) oraz aktywny udział w zajęciach (student przygotuje wcześniej podane zagadnienia na podstawie uzgodnionej literatury) (25%), wykonanie na zaliczenie przygotowanego indywidualnie przez prowadzącego zestawu ćwiczeń dotyczącego transkrypcji fonetycznej tekstu, rozpoznania upodobnień, weryfikacji wszystkich poprawnych i regionalnych wariantów wymowy, zastosowania akcentacji w tekście (25%). Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na wszystkich zajęciach – zajęcia opuszczone student ma obowiązek zaliczyć na konsultacjach.

Wykłady

Kolokwia. Ocena końcowa z wykładów stanowi średnią ocen ze sprawdzianów.

Ocena końcowa

Na ocenę z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) i wykładów (50%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu są pozytywne oceny z ćwiczeń i wykładów.

Literatura podstawowa

1. Nagórko A., Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa 2010.
2. Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Warszawa 2004.
3. Strutyński J., Zarys gramatyki współczesnej, cz. 1, Fonetyka i fonologia, Kraków 1992.
4. Wierzchowska B., Opis fonetyczny języka polskiego, Warszawa 1967.
5. Wierzchowska D., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.

Literatura uzupełniająca

1. Benni T., Fonetyka opisowa języka polskiego z obrazami głosek polskich, Wrocław 1959.
2. Gramatyka współczesnego języka polskiego: fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Warszawa 1995.
3. Wierzchowska B., Wymowa polska, Warszawa 1971.

Uwagi

Zmodyfikowane przez inż. Tomasz Kaczmarek (ostatnia modyfikacja: 29-07-2016 13:48)