Przedmiot ma za zadanie ukazanie głównych linii rozwojowych w dziejach starożytnej Europy kręgu śródziemnomorskiego z uwzględnieniem powstania i rozwoju cywilizacji grecko-rzymskiej, a także obszarów Europy północnej ze szczególnym uwzględnieniem ziem polskich i ich związków z obszarem śródziemnomorskim i zachodnioeuropejskim; przedstawienie kształtowania się pierwszych zorganizowanych społeczeństw i państw; kształtowania się religii pogańskich i chrześcijaństwa oraz jego ekspansji i ewolucji w stosunku do pogańskiego dorobku cywilizacyjnego; ukazanie różnych stanowisk historiograficznych dotyczących etnogenezy Grecji i Rzymu oraz pradziejów słowiańskich i germańskich; znaczenia antycznego dorobku kulturowego i zdobyczy cywilizacyjnych dla współczesnego świata.
Wymagania wstępne
Brak
Zakres tematyczny
wykład: (Początki człowieka i jego dzieje od epoki kamienia po średniowiecze)
1) Antropogeneza. 2) Przełomy kulturowe w pradziejach Europy. 3) Przemiany społeczne cywilizacji pradziejowych. 4) Oddziaływanie kultur bliskowschodnich i śródziemnomorskich na ludy Europy. 5) Kultura łużycka. 6) Ilirowie, Celtowie i Germanie. 7) Kultura przeworska. 8) Goci, Gepidzi i Hunowie. 9) Upadek świata starożytnego. 10) Etnogeneza Słowian. 11) Słowiańszczyzna zachodnia. 12) Archeologia Polski plemiennej. 13) Religia słowiańska i chrystianizacja ziem polskich.
ćwiczenia I (Historia powszechna starożytna)
1) Etnogeneza Grecji. 2) Grecja w epoce archaicznej. 3) Ustrój polityczny Aten. 4) Wojny w świecie greckim w V w. p.n.e. 5) Macedonia za panowania Filipa II i Aleksandra Wielkiego. 6) Epoka hellenistyczna. 7) Geneza państwa rzymskiego. Rzym królewski. 8) Rzym w okresie wczesno-republikańskim. 9) Ekspansja militarna Rzymu. 10) Schyłek republiki rzymskiej. 11) Wczesne Cesarstwo Rzymskie. 12) Kryzys III w. n.e. i przemiany w późnym Cesarstwie. 13) Starożytna słowiańszczyzna w epoce żelaza.
ćwiczenia II (Historia powszechna starożytna-źródłoznawstwo)
1) Źródła do dziejów Grecji. 2) Początki Grecji w świetle pism pierwszych historyków. 3) Krytyka demokracji w starożytności. 4) Tukidydes – historyk wojny peloponeskiej. 5) Historycy Aleksandra Wielkiego. 6) Dziejopisarze rzymscy i greccy o początkach Rzymu. 7) Ustrój republiki rzymskiej w źródłach antycznych. 8) Historycy świata hellenistycznego i okresu wielkich podbojów. 9) Cezar i historia upadku republiki rzymskiej. 10) Monumentum Ancyranum i historycy pryncypatu. 11) II i III w. w świetle pism Kasjusza Diona i Herodiana. 12) Zmierzch cesarstwa w relacjach dziejopisarzy. 13) Źródła do dziejów starożytnej Słowiańszczyzny.
Metody kształcenia
ćwiczenia: rozmowa nauczająca, dyskusja, opis klasyfikujący, opis uzasadniający, praca pod kierunkiem nad tekstem źródłowym i tekstem naukowym
wykład: wykład problemowy
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Warunkiem zaliczenia modułu jest uzyskanie zaliczeń cząstkowych. Warunkiem uzyskania zaliczeń cząstkowych jest:
Wykład: obecność na zajęciach
Ćwiczenia I (Historia powszechna starożytna): uzyskanie minimum 6 pkt. za aktywność na zajęciach polegającą na udziale w dyskusji; zaliczenie w ramach konsultacji 3 lektur z wykazu literatury uzupełniającej. Uzyskane punkty są potwierdzeniem aktywności studenta. Powinna im towarzyszyć ocena w skali od 2 do 5 za merytoryczne przygotowanie się do zajęć. W przypadku negatywnej oceny pracy studenta, nie przyznaje się punktów. Punkty, które można otrzymać: 1 – aktywność na zajęciach, 1-2 – za zaliczenie lektury na konsultacjach. (Uwaga: książki zaznaczone tłustym drukiem traktowane są jak dwie lektury). W przypadku braku aktywności, student zobowiązany jest uzyskać te punkty w ramach końcowego sprawdzianu.
Ćwiczenia II (Historia powszechna starożytna-źródłoznawstwo): uzyskanie minimum 4 pkt. za aktywność na zajęciach polegającą na udziale w dyskusji i prezentacji referatu. Uzyskane punkty są potwierdzeniem aktywności studenta. Powinna im towarzyszyć ocena w skali od 2 do 5 za merytoryczne przygotowanie się do zajęć. W przypadku negatywnej oceny pracy studenta, nie przyznaje się punktów. W przypadku braku aktywności, student zobowiązany jest uzyskać te punkty w ramach konsultacji.
Na ocenę z przedmiotu wpisywaną do indeksu przez osobę prowadzącą wykład składa się średnia ocen cząstkowych uzyskanych za zaliczenie ćwiczeń. Ocena końcowa wyznaczona zostanie w następujący sposób: X1+X2/ 2, gdzie X1;X2 to oceny cząstkowe.
Literatura podstawowa
Ammianus Marcellinus, Dzieje Rzymskie, tłum. I. Lewandowski, Warszawa 2001.
Appian z Aleksandrii, Historia rzymska, tłum. L. Piotrowicz, Warszawa 1957.
Arystoteles, Ustrój polityczny Aten, tłum. L. Piotrowicz, Warszawa 1931 i in.
Bravo B., Węcowski M., Wipszycka E., Wolicki A., Historia starożytnych Greków, t. 2, Warszawa 2009.
Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. 1, Wrocław 1988, t. 3, Warszawa 1992 i inne.
Bringmann K., Historia republiki rzymskiej. Od początków do czasów Augusta, Poznań 2010.
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu, t. 1, 2, Warszawa 1992 i inne.
Cytowska M., Szelest H., Literatura grecka i rzymska w zarysie, Warszawa 1983.
Daniélou J., Marrou H. I., Historia Kościoła, t. I, od początków do roku 600, Warszawa 1986.
Edykt Dioklecjana o cenach towarów wystawionych na sprzedaż, przeł i oprac. A. i P. Barańscy, P. Janiszewski, Poznań 2007.
Flacelière R., Historia literatury greckiej, Kęty 2004.
Gąssowski J., Kultura pradziejowa na ziemiach polskich. Zarys, Warszawa 1985.
Greckie i łacińskie źródła do najstarszych dziejów Słowian, cz. I, przeł. i oprac. M. Plezia, Poznań-Kraków 1952.
Godłowski K., Kozłowski J. K., Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
Hammond N.G.L., Dzieje Grecji, Warszawa 1994.
Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia, Warszawa 1999.
Hansen M. H., Demokracja Ateńska w czasach Demostenesa, Warszawa 1999.
Heather P., Upadek Cesarstwa Rzymskiego, Poznań 2006.
Hensel W., Archeologia i prahistoria, Warszawa 1971.
Hensel W., Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna, Warszawa 1987.
Herodian, Historia cesarstwa rzymskiego, tłum. L. Piotrowicz, wstęp J. Wolski, Wrocław 1963.
Herodot, Dzieje, tłum. S. Hammer, Warszawa 1959 i 2003.
Historia kultury materialnej w Polsce w zarysie (praca zbiorowa), t. 2, Wrocław 1978.
Homer, Iliada, tłum. K. Jeżewska, Warszawa 1999 i in.
Jaczynowska M., Dzieje Imperium Romanum, Warszawa 1996.
Jaczynowska M., Historia starożytnego Rzymu, Warszawa 1976 i n.
Jaczynowska M., Musiał D., Stępień M., Historia starożytna, Warszawa 1999 i inne.
Jaczynowska M., Pawlak M., Starożytny Rzym, Warszawa 2008.
Jażdżewski K., Pradzieje Europy środkowej, Wrocław 1981.
Juliusz Cezar, O wojnie domowej, tłum. J. Parandowski, Warszawa 2001.
Juliusz Cezar, Wojna galijska, tłum. E. Konik, Wrocław 1978 i inne.
Kaczanowski P., Kozłowski J. K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wielka historia Polski, Warszawa 1971.
Kasjusz Dion Kokcejan, Historia rzymska, t. I, tłum. W. Madyda, wstęp I. Bieżuńskiej-Małowist, Wrocław 1967 i inne.
Kasjusz Dion, Mowa Mecenasa, przeł. i oprac. M. Stuligrosz, P. Sawiński, Poznań 2004.
Kobusiewicz M., 500 tysięcy najtrudniejszych lat, Warszawa 1994.
Kokowski A., Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum (Od Skandynawii do Półwyspu Iberyjskiego), Warszawa 2007.
Kokowski A., Starożytna Polska, Warszawa 2006.
Kulesza R., Sparta w V i IV w. p.n.e., Warszawa 2003.
Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1975 i n.
Leakey R., Pochodzenie człowieka, Warszawa 1985.
Lewandowski I., Historiografia rzymska, Poznań 2007.
Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia Miasta, tłum. M. Brożek, Warszawa 1980 i n., ks. I.
Mackay Ch., Starożytny Rzym. Historia wojskowa i polityczna, Warszawa 2009.
Monumentum Ancyranum, „Meander”, t. 27, z. 6.
Musiał D., Świat grecki Od Homera do Kleopatry, Warszawa 2009.
Owczarek L., Cesarstwo rzymskie. Teksty źródłowe do ćwiczeń z historii starożytnej, Kielce 1982.
Owczarek L., Grecja. Teksty źródłowe do ćwiczeń z historii starożytnej, Kielce 1982.
Owczarek L., Rzym (od czasów najdawniejszych do upadku republiki). Teksty źródłowe do ćwiczeń z historii starożytnej, Kielce 1979.
Piotrowicz L., Atlas do historii starożytnej, Warszawa-Wrocław 1986.
Plutarch z Cheronei, Żywoty sławnych mężów, Wrocław 1977 i in.
Polibiusz, Dzieje, tłum. S. Hammer, Wrocław 1957-1962, ks. VI.
Prahistoria ziem polskich (praca zbiorowa), t. 1-4, Warszawa 1975-1981.
Rhodes P.J., Historia Grecji. Okres klasyczny 478-323 p.n.e., Kraków 2009.
Samsonowicz H. Złota jesień polskiego średniowiecza, Warszawa 1971.
Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, red. G. Labuda, Poznań 1999.
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.