Zasadniczym celem przedmiotu jest łączenie postaw twórczych w dziedzinie poznania naukowego z twórczą działalnością praktyczną w sferze nauczania i uczenia się literatury i języka polskiego. W ramach przedmiotu uwzględnia się procesy uspołecznienia studentów poprzez różne formy pracy grupowej i zbiorowej oraz odpowiednio wzbogacane, urozmaicane metody i techniki twórczego oddziaływania. Prezentując zagadnienia z pogranicza różnych dyscyplin naukowych, zwraca się uwagę na kształtowanie świadomości, postaw i systemów wartości.
Wymagania wstępne
zaliczenie przedmiotów specjalizacyjnych w semestrach II i III
Zakres tematyczny
Wykład
Współczesne kierunki przemian modelu edukacji polonistycznej. Główne koncepcje nauczania literatury w ich rozwoju historycznym. Koncepcje nauczania stylistyki. Miejsce historii literatury we współczesnych programach i podręcznikach szkolnych. Dydaktyka literatury wobec najnowszych tendencji w badaniach literaturoznawczych (edukacyjne implikacje zwrotu konstruktywistycznego, zwrotu narracyjnego i zwrotu etycznego w badaniach literaturoznawczych). Objaśnianie tekstów oraz komentarz językowy i merytoryczny. Sylwetki pisarzy na lekcjach języka polskiego. Kształcenie umiejętności wartościowania i oceny dzieła literackiego. Muzeum i biblioteka w pracy nauczyciela polonisty. Wykorzystanie wiedzy z zakresu logiki w toku edukacji literackiej i językowej. Ewaluacja osiągnięć uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Nauczyciel polonista jako wychowawca młodzieży. Ukryty program szkoły.
Ćwiczenia
Wprowadzanie nowych form wypowiedzi w szkole ponadpodstawowej. Nauczanie ortografii i interpunkcji w szkole ponadpodstawowej . Poprawa prac klasowych i wypracowań domowych. Konstrukcja konspektów lekcji poświęconych nauczaniu ortografii i interpunkcji. Klasyfikacja błędów w uczniowskich wypracowaniach. Sztuki plastyczne i fotografia na lekcjach literatury w szkole ponadpodstawowej . Teatr i film w edukacji polonistycznej. Nowe media w pracy polonisty. Przygotowanie uczniów do zdawania egzaminów maturalnych z języka polskiego – egzamin pisemny. Przygotowanie uczniów do zdawania egzaminów maturalnych z języka polskiego – egzamin ustny. Analiza arkuszy egzaminacyjnych dla szkół ponadpodstawowych oraz tematów wypowiedzi ustnych.Konkursy polonistyczne. Praca z uczniem zdolnym i uzdolnionym.
Metody kształcenia
wykład, polimetoda z elementami heurezy
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
obecność i aktywność na zajęciach; orientacja w aktualnych publikacjach z dziedziny dydaktyki literatury i języka, umiejętność referowania ich problematyki oraz określania poglądu autorów w omawianych sprawach; prezentacja własnego scenariusza lekcji dla ucznia szkoły ponadgimnazjalnej; opracowanie charakterystyki porównawczej dwóch wybranych podręczników obowiązujących na III i IV etapie kształcenia; recenzja wybranego programu nauczania dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych; zdanie egzaminu
Literatura podstawowa
Bortnowski S., Historia czy literatura? (podręcznikowy rekonesans), "Język Polski w Liceum" 2002, nr 2.
Czachowska J., Loth R., Bibliografia i biblioteka w pracy polonisty, Wrocław 1977.
Dyduchowa A., Metody kształcenia sprawności językowej uczniów : projekt systemu, model podręcznika, Kraków 1988.
Iwanek R., Nauczanie ortografii w gimnazjum, liceum i szkole zawodowej,
Janus-Sitarz A, Komu potrzebne jest ocenianie? Wokół ewaluacji osiągnięć ucznia, [w:] Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
Jazownik L., Godziny polskiego jako szkoła polskości, [w:] idem, W kręgu historii i teorii edukacji polonistycznej. Studia i szkice, Zielona Góra-Warszawa 2011.
Jazownik L., Koncepcje nauczanie stylistyki funkcjonujące w pierwszej połowie XX stulecia, [w:] idem, W kręgu historii i teorii edukacji polonistycznej. Studia i szkice, Zielona Góra-Warszawa 2011.
Jazownik L., Objaśnianie słów i rzeczy, [w:] idem, W kręgu historii i teorii edukacji polonistycznej. Studia i szkice, Zielona Góra-Warszawa 2011.
Jazownik L., Uczeń w roli historyka literatury, krytyka literackiego i »zwykłego« czytelnika", [w:] Jazownik L., Uwagi o nauce wartościowania i oceny dzieła literackiego, [w:] idem, W kręgu historii i teorii edukacji polonistycznej. Studia i szkice, Zielona Góra-Warszawa 2011.
Jedliński R., Gatunki publicystyczne w szkole średniej, Warszawa 1984.
Kaniewski J., Koncepcja egzaminu maturalnego a kształcenie polonistyczne: konstrukcja tematów i kryteria oceniania prac pisemnych na tzw. nowej maturze, Poznań 2007.
Kram J., Nauczanie ortografii i interpunkcji w szkole średniej, Warszawa 1991.
Maćkiewicz J., Jak dobrze pisać: od myśli do tekstu, Warszawa 2010.
Madejowa M., Zasady sprawdzania wypracowania szkolnego, [w:] Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
Marzec A., Rzęsikowski S., Edukacja teatralna, filmowa i radiowa na lekcjach języka polskiego, Kielce 1994.
MEN, Podstawa programowa kształcenia ogólnego.
Nagajowa M., Nauka o języku dla nauki języka, Kielce 1994.
Polański E., Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1987.
Półturzyccy M.J., Muzea literackie w nauczaniu języka polskiego, Warszawa 1978.
Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. Anna Janus-Sitarz, Kraków 2004.
Ptaszyński W., Kształtowanie języka ucznia przy zastosowaniu wskazań logiki: ćwiczenia w mówieniu i pisaniu - próba uzupełnienia tradycyjnej metodyki, Warszawa 1970.
Stodolna-Rybczyńska A., Lekcje polskiego w muzeum, Wrocław 2001.
Ślósarz A., Ideologiczne matryce. Lektury a ich konteksty, Kraków 2013.
Ślósarz A., Media w służbie polonisty, Kraków 2008.
Uryga Z., Biografia czy biografistyka?, [w:] idem, Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Kraków-Warszawa 1996.
Zaśko-Zielińska M., Majewska-Tworek A., Piekot T., Sztuka pisania. Przewodnik po tekstach użytkowych, Warszawa 2008.
Żłobicki W., Ukryty program w edukacji: między niewiedzą a manipulacją, Kraków 2002.
Literatura uzupełniająca
Bortnowski S., Jak uczyć poezji?, Warszawa 1991.
Doświadczenie lektury. Między krytyką literacka a dydaktyką literatury, red. K. Biedrzycki, A. Janus-Sitarz, Kraków 2012.
Jazownik L., Jak pytać o dzieło literackie w szkole?, Zielona Góra 1999.
Jazownik L., Teoria literatury a wizje edukacji literackiej, Zielona Góra 2003.
Łojek M., Biografie pisarzy w nauczaniu literatury, Warszawa 1985.
Patrzałek T., Gramatyka na cenzurowanym, „Polonistyka 1992, nr 1.
Sawrycki W., Współtwórcy polonistyki szkolnej, Warszawa 1984.
Słowiński L., Nauka literatury polskiej w szkole średniej w latach 1795-1914, Warszawa 1976.
Uwagi
Jest to przedmiot obowiązkowy w ramach specjalizacji nauczycielskiej.
Zmodyfikowane przez dr Krystian Saja (ostatnia modyfikacja: 18-01-2018 11:17)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.