1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2017/2018
4. Psychologia - jednolite magisterskie
5. Problemy rehabilitacji i niepełnosprawności w edukacji

Wygeneruj PDF dla tej strony

Problemy rehabilitacji i niepełnosprawności w edukacji - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Zapoznanie studentów z istotą, wymiarami i perspektywami procesu rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością oraz modelami i rodzajami niepełnosprawności człowieka. Wyposażenie studenta w umiejętności rozpoznawania potrzeb, możliwości i ograniczeń osób z niepełnosprawnością. Ukształtowanie właściwej postawy wobec osób z niepełnosprawnościami.

 

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Wiedza z zakresu przedmiotów: pedagogika dla psychologów, psychologia rozwoju człowieka w ciągu życia, psychologia wychowawcza, kliniczna i społeczna

Zakres tematyczny

Tematyka wykładów:

Wielowymiarowość procesu rehabilitacji osób z niepełnosprawnością oraz współczesne systemy ich kształcenia; istota, cele, zasady, zadania rehabilitacji. Ekologiczny i edukacyjny kontekst procesu rehabilitacji.Kwestie prawne rehabilitacji i niepełnosprawności.

Modele niepełnosprawności człowieka, ich konsekwencje dla polityki społecznej, rehabilitacji, edukacji osób z niepełnosprawnością. Systematyka osób z niepełnosprawnością. Podmiotowość osoby z niepełnosprawnością w procesie rehabilitacji i edukacji.

Proces rehabilitacji w kontekście normalizacji, społecznej integracji i inkluzji osób z niepełnosprawnościami; założenia, koncepcje, zasady, uwarunkowania, możliwości i formy realizacji.

Segregacyjna i niesegregacyjna edukacja osób z niepełnosprawnościami. Problematyka specjalnych potrzeb i niepełnosprawności w edukacji. 

Mapa problemów w dyskursie na temat społecznej i edukacyjnej integracji osób z niepełnosprawnością w Polsce. Ograniczenia i słabości współczesnej oferty edukacyjnej dla osób z niepełnosprawnością.

Zasady systemowego, proekologicznego ujmowania procesu rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością oraz możliwości ich wielozakresowego wspierania w tym procesie.

Współczesne cywilizacyjne zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, jako swoiste wyzwanie dla procesu rehabilitacji i edukacji. Znaczenie wczesnej interwencji i wczesnego wspomagania rozwoju w procesie rehabilitacji i inkluzji społecznej dzieci z niepełnosprawnością.

Tematyka ćwiczeń:

Zagadnienia wprowadzające: wyjaśnienie podstawowych pojęć, np. rehabilitacja, rewalidacja, niepełnosprawność, specjalne potrzeby, edukacja specjalna, ntegracyjna, inkluzyjna czy włączająca; przemiany w systemie rehabilitacji i kształcenia osób z niepełnosprawnością. Proces rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami w ujęciu historycznym; dorobek "Polskiej szkoły rehabilitacji".

Współczesny system rehabilitacji, jego interdyscyplinarność, właściwości, cele i rodzaje. Rola osoby z niepełnosprawnością i jej rodziny w procesie rehabilitacji. 

Kształcenie segregacyjne - cele i zadania edukacji specjalnej, formy organizacyjne kształcenia specjalnego, jego efektywność w kontekście badań absolwentów.

Prointegracyjne rozwiązania w rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością – charakterystyka organizacyjnych form, mozliwości i ograniczenia tych form.

Koncepcje edukacji włączającej. Problemy włączania uczniów z niepełnosprawnościami czy o specjalnych potrzebach w przestrzeń ogólnodostępnej edukacji. Inkluzja społeczna osób z niepełnosprawnościami w poedukacyjnym okresie.

Diagnostyka i orzecznictwo w sprawach zaburzeń rozwojowych (niepełnosprawności). Rola psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych, nauczycieli i innych specjalistów w rozpoznawaniu odchyleń i zagrożeń rozwojowych dzieci.

Podmiotowa rola rodziny w rehabilitacji osoby z niepełnosprawnością oraz możliwości jej wspierania. Rodzina osób z niepełnosprawnością w świetle społecznych przemian. 

Metody kształcenia

Wykład problemowy, dyskusja problemowa, praca w grupach, praca z tekstem

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia (zaliczenie na ocenę) – aktywność studenta na zajęciach: opracowanie i prezentacja w czasie ćwiczeń zagadnień, problemów przewidzianych w programie przedmiotu (metody kształcenia: praca w grupach, z tekstem i dyskusja problemowa),

Narzędzie weryfikacji: przygotowane, adekwatnie do danego tematu zajęć zagadnienia problemowe;

przykładowe problemy dyskutowane na zajęciach podejmujących kwestie niepełnosprawności:

• koncepcje, modele niepełnosprawności człowieka (biologiczny i społeczny),
• rozwiązania w procesie rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością w kontekście danego modelu niepełnosprawności,
• populacja osób z niepełnosprawnością, jej zróżnicowanie ze względu na przyczyny, czas wystąpienia, rodzaj czy stopień niepełnosprawności itp.,
• charakterystyka możliwości i ograniczeń osób z różnymi rodzajami i stopniem niepełnosprawności (cechy wspólne i swoiste), upodmiotowienie dziecka/osoby z niepełnosprawnością w procesie rehabilitacji i kształcenia.

Skala ocen za aktywność: ndst (0 pkt.), dostateczny (3,0 pkt.), dostateczny plus (3,5 pkt.), dobry (4,0 pkt.), dobry plus (4,5 pkt.), bardzo dobry (5,0 pkt.);

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie pozytywnych ocen z aktywności na zajęciach.

 

Wykład (egzamin pisemny) - ocena pozytywna z egzaminu – od 75% poprawnych odpowiedzi.

 

Ocena końcowa, to średnia arytmetyczna ocen uwzględniająca ocenę za aktywności na zajęciach (ćwiczenia) i ocenę za egzamin pisemny (wykład).

Literatura podstawowa

• Kowalik S.,(2007) Psychologia rehabilitacji, Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne

• Ossowski R. (1999) Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji.Bydgoszcz, WSP

• Gałkowski T. Pisula E. (red.) (2006) Psychologia rehabilitacyjna. Wybrane zagadnienia, Warszawa, Wyd. Instytutu Psychologii PAN

• Zeidler W.(red.) (2007) Niepełnosprawność. Wybrane problemy psychologiczne i ortopedagogiczne, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

• Speck O., (2005) Niepełnosprawni w społeczeństwie, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

• Sowa J., Wojciechowski F. (2001) Proces rehabilitacji w kontekście edukacyjnym, Rzeszów, Wydawnictwa Oświatowe FOSZE

• Wojciechowski F. (2007) Niepełnosprawność, rodzina, dorastanie, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”

• Smith D.D. (2008) Pedagogika specjalna, Warszawa, PWN, t.1 i 2

• Gajdzica Z. (red.) (2013) Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej. Kraków, Impuls

Literatura uzupełniająca

• Konarska J. (2003) Zmiana wartości czy moralności ? (Niesprawność nabyta), Mysłowice, GWSP

• Konarska J., (2010) Rozwój i wychowanie rehabilitujące dziecka niewidzącego w okresie wczesnego i średniego dzieciństwa, Kraków, Wyd. Nauk. Uniwersytetu Pedagogicznego

• Twardowski A. (2012) Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym, Poznań, UAM

• Wosińska W. (2010) Oblicza globalizacji, Sopot, Smak Słowa

• Frąckiewicz L. (red.) (2008) Przeciw wykluczeniu społecznemu, Warszawa, GWSP

• Olszewski S., Parys K. (2016) Rozumieć chaos. Rzecz o terminach i znaczeniach im nadawanych w pedagogice specjalnej. Kraków, UP

• Paszkowicz M.A. (2009) Wybrane aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, Zielona Góra, UZ

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 21-05-2017 23:47)