Komunikacja kliniczna z pacjentem i jego otoczeniem społecznym - przedmiot fakultatywny - opis przedmiotu
Informacje ogólne
Nazwa przedmiotu
Komunikacja kliniczna z pacjentem i jego otoczeniem społecznym - przedmiot fakultatywny
Kod przedmiotu
12.9-WL-LEK-KKPOS
Wydział
Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu
Kierunek
Lekarski
Profil
ogólnoakademicki
Rodzaj studiów
jednolite magisterskie sześcioletnie
Semestr rozpoczęcia
semestr zimowy 2017/2018
Informacje o przedmiocie
Semestr
5
Liczba punktów ECTS do zdobycia
2
Typ przedmiotu
obieralny
Język nauczania
polski
Sylabus opracował
dr Barbara Czardybon
Formy zajęć
Forma zajęć
Liczba godzin w semestrze (stacjonarne)
Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne)
Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne)
Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne)
Forma zaliczenia
Ćwiczenia
30
2
30
2
Zaliczenie
Cel przedmiotu
uzupełnienie zajęć z psychologii lekarskiej i etyki lekarskiej o szczegółowe zagadnienia z zakresu komunikacji z pacjentem (dorosłym i dzieckiem) i jego otoczeniem społecznym, uwzględniające specyfikę kontekstu pracy lekarza:
rozwinięcie umiejętności wglądu oraz poznanie swoich mocnych i słabych stron w komunikacji interpersonalnej w środowisku zawodowym;
pogłębienie wiedzy oraz udoskonalenie zdolności komunikowania się z osobami o różnym statusie, wieku i płci w rozmaitych sytuacjach klinicznych;
poszerzenie wiedzy o możliwościach współpracy lekarza ze specjalistami z innych dziedzin (psycholodzy, prawnicy, etycy);
wypracowanie postawy tolerancji i szacunku wobec poglądów innych uczestników fakultetu.
Dzięki rozwinięciu i nabyciu nowych umiejętności wzrasta nie tylko efektywność, ale też komfort pracy lekarza.
Wymagania wstępne
Otwartość i gotowość do kształcenia się z zakresu umiejętności i technik komunikacji klinicznej; dobrze widziane doświadczenie w kontakcie z pacjentem (np. zaliczone zajęcia kliniczne).
Zakres tematyczny
Wstęp do teorii komunikacji w ochronie zdrowia: Charakter komunikacji w zespole medycznym. Modele komunikacyjne w relacji lekarz – pacjent. Jakość relacji z pacjentem a wizerunek kliniki i jej pozycja na rynku.
Trudności w komunikowaniu się – fakty vs. interpretacje: Bariery komunikacyjne po stronie pacjenta (stres i emocje związane z wyobrażeniem o własnej chorobie itp.). Podstawowe rodzaje błędów komunikacyjnych po stronie lekarza i sposoby ich unikania.
Komunikacja werbalna i niewerbalna: Komunikacja jedno- i dwu-kierunkowa, rodzaje pytań, tzw. aktywne słuchanie a strukturalizacja wywiadu klinicznego. Komunikacja niewerbalna jako narzędzie diagnostyczne i terapeutyczne lekarza; inne skutki behawioralnego profilowania pacjenta. Analiza wybranych technik usprawniających komunikację.
Nawiązywanie kontaktu i budowanie partnerskiej relacji z pacjentem: Podstawy autoprezentacji. Znaczenie uważności i humoru w komunikacji klinicznej. Zagadnienie compliance w praktyce lekarskiej. Uwarunkowania rozmów dotyczących świadomej zgody. Przykładowe metody i strategie kreowania zachowań prozdrowotnych wśród pacjentów. Relacja z pacjentem przewlekle chorym. Wsparcie rodziny chorego.
Pacjenci wymagający szczególnych technik komunikacji: dziecko, pacjent uzależniony od substancji psychoaktywnych, pacjent terminalny.
Tzw. trudny pacjent („wszystkowiedzący”, hipochondryczny itd.) i sytuacje trudne w obszarze konsultacji i interwencji lekarskich – możliwe sposoby reagowania lekarza w konfrontacji z bezradnością i lękiem. Ekspresja emocji i ich regulacja w kontakcie z pacjentem. Problem agresji w kontekście medycznym. Znaczenie asertywnej postawy lekarza i personelu medycznego.
Wyzwania związane z przekazywaniem informacji (np. niepomyślnej diagnozy) pacjentowi, rodzinie/osobom upoważnionym: Rozpoznawanie emocji u innych ludzi. Pojęcie empatii i jej znaczenie dla właściwego sposobu informowania o chorobie. Etapy przekazywania trudnej diagnozy. Wsparcie pacjenta na pierwszym etapie jego zmagania się z chorobą.
Komunikowanie się lekarza z otoczeniem społecznym pacjenta (w interdyscyplinarnym zespole terapeutycznym): Współpraca lekarza z psychologiem i etykiem. Komunikowanie się lekarza-opiniodawcy w służbie wymiaru sprawiedliwości.
Wyzwania współczesności: Multikulturowy wymiar relacji i komunikacji lekarz – pacjent. Komunikacja z pacjentem w świecie wirtualnym – najważniejsze problemy telemedycyny.
Metody kształcenia
Dyskusja dydaktyczna, praca w parach i grupach, burza mózgów, analiza materiałów audio-wizualnych dotyczących komunikacji pacjenta z lekarzem, inscenizacja z elementami psychodramy, case study, symulacja.
Ćwiczenia mają charakter praktyczny i prowadzone są w formie trzydniowego treningu umiejętności (10 h + 10 h + 10 h) – w terminie ustalonym ze Studentami i nie kolidującym z innymi zajęciami.
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
100% obecność i aktywny udział w zajęciach (udział w mini dyskusjach, wykonywanie ćwiczeń i zadań), przygotowanie i złożenie w terminie ustalonym z Prowadzącą samodzielnie przeprowadzonego raportu z rozmowy – wywiadu z pacjentem.
Na zaliczenie składa się to średnia z oceny wyliczonej z sumy punktów zdobytych przez Studenta za nabyte kompetencje miękkie w trakcie trwania zajęć oraz z oceny raportu.
Literatura podstawowa
Agresja w opiece zdrowotnej. Zagadnienia wprowadzające, (red.) J. Barański, A. Steciwko, A. Mastalerz-Migas, Wrocław 2014.
Ford M. J., Myerscough Ph. R., Jak rozmawiać z pacjentem, tłum. S. Pikiel, Gdańsk 2002.
Gałuszka M., Nowe zjawiska w relacji lekarz – pacjent w kontekście rozwoju Internetu, „Przegląd Socjologiczny” 2012, nr 61 (2), s. 119–154.
Gordon Th., Sterling E. W., Pacjent jako partner, tłum. T. Szafrański, Warszawa 1999.
Jak skutecznie rozmawiać z pacjentem i jego rodziną? Praktyka lekarza rodzinnego, (red.) L. Marcinowicz, S. Chlabicz, Warszawa 2014.
Komunikowanie o zdrowiu, chorobie i leczeniu. Miedzy psychologią a medycyną, (red.) B. Jacennik, A. Hulewska, A. Piasecka, Warszawa 2012.
Komunikowanie w ochronie zdrowia – interpersonalne, organizacyjne i medialne, (red.) T. Goban-Klas, Warszawa 2014.
Korsch B. M., Harding C., Świadomy pacjent. Jak mówić, żeby lekarz Cię słuchał, tłum. A. Niemirycz, Warszawa 1999.
Mellibruda J., Ja – Ty – My. Psychologiczne możliwości ulepszania kontaktów międzyludzkich, Warszawa 2003.
Porozumienie z pacjentem. Relacje i komunikacja, (red.) J. Doroszewski, M. Kulus, A. Markowski, Warszawa 2014.
Salmon P., Psychologia w medycynie wspomaga współpracę z pacjentem i proces leczenia, tłum. M. Gajdzińska, Gdańsk 2002.
Walden-Gałuszko K., de, Psychoonkologia w praktyce klinicznej, Warszawa 2012.
Literatura uzupełniająca
Czasopisma dostępne w Bibliotece Uniwersyteckiej UZ, cyfrowe bazy danych – nauki medyczne i nauki o zdrowiu; http://www.bu.uz.zgora.pl/
Aronson E., Wilson T. D., Akert R. M., Psychologia społeczna, tłum. J. Gilewicz, Poznań 2012.
Barański J., Steciwko A., Relacja lekarz – pacjent. Zrozumienie i współpraca, Warszawa 2013.
Benien K., Jak prowadzić trudne rozmowy, tłum. K. Janisz, Kraków 2005.
Berne E., W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich, tłum. P. Izdebski, Warszawa 2015, wyd. 5.
Duplaga M., Telemedycyna i e-health jako kolejne etapy rozwoju systemów telematycznych w ochronie zdrowia, „Zdrowie i Zarządzanie” 2003, t. 5, nr 1, s. 7–11.
Elementy informatyki medycznej, t. 1: Ścieżki kliniczne, wirtualny pacjent, telekonsultacje, (red.) I Roterman-Konieczna, Kraków 2011.
Etyczne aspekty decyzji medycznych, (red.) J. Hartman, M. Waligóra, Warszawa 2011.
Goleman D., Inteligencja emocjonalna, tłum. A. Jankowski, Poznań 2012.
Hebanowski M., Kliszcz J., Trzeciak B., Poradnik komunikowania się lekarza z pacjentem, Warszawa 2005, wyd. 2.
Jarosz M. J., Kawczyńska-Butrym Z., Włoszczak-Szubzda A., Modele komunikacyjne relacji lekarz – pacjent – rodzina, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2012, t. 18, nr 3, s. 212–218.
Kaźmierczak A., Wpływ komunikacji z personelem medycznym na doświadczanie choroby przez pacjentów, „Homo Communicativus” 2011, t. 1, nr 6, s. 133–140.
Kęsy M., Relacje i komunikacja w świecie medycznym, Kraków 2014.
Knapp M. L., Hall J. A., Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich, tłum. A. Śliwa, L. Śliwa, Wrocław 2008, wyd. 2.
Komunikowanie się lekarza z pacjentem: empatia, troska, intymność, autonomia, prawo, (red.) J. Barański, E. Waszyński, A. Steciwko, Wrocław 2000.
Kowalik J., Poradnik według Antoniego Kępińskiego. Jak leczyć i poznawać człowieka?, Kraków 2005.
Król-Fijewska M., Stanowczo, łagodnie, bez lęku, Warszawa 2000, wyd. 3 popr.
Makara-Studzińska M., Komunikacja z pacjentem, Lublin 2012.
McKay M., Davis M., Fanning P., Sztuka skutecznego porozumiewania się, tłum. A Błaż, Sopot 2017, wyd. 3.
Meller D., Milik A., Komunikacja interpersonalna w zakładach opieki zdrowotnej, „Zarządzanie i Finanse” 2014, t. 12, nr 2, s. 133–144.
Motyka M., Komunikacja terapeutyczna w opiece ogólnomedycznej, Kraków 2011, wyd. 2.
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.