1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2018/2019
4. Pedagogika specjalna / Wczesne wspomaganie rozwoju, rewalidacja i terapia pedagogiczna uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Historia wychowania

Wygeneruj PDF dla tej strony

Historia wychowania - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Opisanie historycznego rozwoju wychowania, szkolnictwa (w tym szkolnictwa specjalnego) i innych instytucji oświatowo-wychowawczych ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji ideałów i celów wychowania, treści, form, metod i zasad pracy oraz roli nauczyciela i ucznia w procesie edukacyjnym; ukazanie i scharakteryzowanie rozwoju myśli o edukacji na przykładzie poglądów pedagogicznych wybranych filozofów, pedagogów i działaczy społeczno-politycznych; prześledzenie, analiza i wyjaśnienie procesów kształtowania się polskiej tożsamości w dziedzinie oświaty, wychowania i myśli pedagogicznej na tle przemian społecznych, procesu formowania się państw i narodów europejskich; wykazanie związków między teorią i praktyką kształcenia (w tym kształcenia specjalnego) i wychowania a uwarunkowaniami społeczno-politycznymi i kulturowymi danej epoki; uchwycenie ciągłości i zmiany w procesie rozwoju oświaty, kształcenia (w tym kształcenia specjalnego) i wychowania oraz uświadomienie trwałych wartości wybranych poglądów i praktyk edukacyjnych dla rozwoju współczesnej działalności edukacyjnej.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Podstawowa znajomość zagadnień historii powszechnej i polskiej.

Zakres tematyczny

Wykłady

1) Historia wychowania jako dyscyplina naukowa – jej geneza, przedmiot, cele i zadania. 2) Początki wychowania w społeczeństwie pierwotnym i jego rozwój w czasach antycznych (sofiści, Sokrates, Platon, Arystoteles, Kwintylian). 3) Chrześcijańska myśl Pedagogiczna (Św. Augustyn, Cassiodor, Grzegorz Wielki, Izydor z Sewilli, św. Tomasz z Akwinu). 4) Humanistyczne idee pedagogiczne i społeczne (Guarino de Verona, Vittorino da Feltre, Erazm z Rotterdamu, L. Vives, A. F. Modrzewski, Marycjusz, Petrycy, Gliczner). 5) Narodziny podstaw pedagogiki nowożytnej (A. Komeński, Radke, J. Locke’a). 6) Oświatowe idee i nurty doby oświecenia i ich przedstawiciele (J.J. Rousseau, D. Diderot, D’Alembert, Helwecjusz). 7) Wpływ Odrodzenia, reformacji i reformy katolickiej oraz Oświecenia na formułowanie postulatów i projektów nad ubogimi, żebrakami i podrzutkami. 8) Pierwsze instytucje opiekuńczo-wychowawcze i ich rozwój: szpitale-przytułki, sierocińce, zakłady wychowawcze (Ks. Gabriel P. Baudouin, August III, S. Staszic). 9) Początkowe formy opieki nad dzieckiem osieroconym, chorym i niewidomym oraz pierwsze próby nauczania dzieci upośledzonych od XVI do XVIII wieku (G. Cardano, J.L. Vives, J.A. Komeński). 10) Rozwój opieki pedagogicznej nad dziećmi biednymi, osieroconymi i opuszczonymi na przełomie XVIII/XIX wieku (J.H. Pestalozzi, F.E. Fellenberg). 11) Narodziny szkolnictwa specjalnego i opieki pedagogicznej nad dziećmi głuchymi, niewidomymi, upośledzonymi oraz przewlekle i psychicznie chorymi od II pol. XVIII w. do pocz. XIX w. (Ch. de L’Epee, S. Heinicke, L. Braille, L. Perzyna). 12) Początki praktyki i teorii wychowania przedszkolnego (R. Owen, F. Froebel, M. Pape-Carpentier, A. Cieszkowski), przemiany w szkolnictwie elementarnym (J. H. Pestalozzi, E. Estkowski), średnim (J. F. Herbart, H. Spencer) i wyższym w XIX wieku. 13) Projekty i praktyczne próby działań opiekuńczych na ziemiach polskich w XIX w. zakłady i szkoły specjalne w okresie zaborów (Warszawskie i Krakowskie Towarzystwo Dobroczynności, Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie). 14) Narodziny i główne idee „nowego wychowania” (J. Dewey, E. Key, M. Montessori, O. Decroly, C. Freinet) oraz jego przejawy na ziemiach polskich (H. Rowid, J. Korczak). 15) Główne postulaty pedagogiki opiekuńczej i specjalnej (J.C. Babicki, J. Korczak, K. Jeżewski, M. Grzegorzewska). 16) Formy pracy wychowawczej z młodzieżą wykolejoną, zaniedbaną i przestępczą od XVI w. do końca lat 30. XX w. (zakłady poprawczo-wychowawcze, domy pracy przymusowej i resocjalizacyjnej, ośrodki karno-poprawcze, domy poprawy, reformatoria, rolnicze kolonie karne, szkoły poprawcze, Instytut Moralnej poprawy – F. Skarbek, S. Jachowicz). 17) Odpowiedzialność karna i kuratela sadowa dla nieletnich.

Ćwiczenia

1) Narodziny myśli pedagogicznej w czasach antycznych (sofiści, Sokrates, Platon, Arystoteles, Kwintylian). 2) Chrześcijańska myśl pedagogiczna (Św. Augustyn, Cassiodor, Grzegorz Wielki, Izydor z Sewilli, św. Tomasz z Akwinu). 3) Humanistyczne idee pedagogiczne i społeczne (Guarino de Verona, Vittorino da Feltre, Erazm z Rotterdamu, L. Vives, A. F. Modrzewski, Marycjusz, Petrycy, Gliczner). 4) Narodziny podstaw pedagogiki nowożytnej (A. Komeński, Radke, J. Locke'a). 5) Oświatowe idee i nurty doby oświecenia i ich przedstawiciele (J.J. Rousseau, D. Diderot, D'Alembert, Helwecjusz). Wpływ Odrodzenia, reformacji i reformy katolickiej oraz Oświecenia na formułowanie postulatów i projektów nad ubogimi, żebrakami i podrzutkami. 6) Pierwsze instytucje opiekuńczo-wychowawcze i ich rozwój: szpitale-przytułki, sierocińce, zakłady wychowawcze (Ks. Gabriel P. Baudouin, August III, S. Staszic). 7) Początkowe formy opieki nad dzieckiem osieroconym, chorym i niewidomym oraz pierwsze próby nauczania dzieci upośledzonych od XVI do XVIII wieku (G. Cardano, J.L. Vives, J.A. Komeński). 8) Rozwój opieki pedagogicznej nad dziećmi biednymi, osieroconymi i opuszczonymi na przełomie XVIII/XIX wieku (J.H. Pestalozzi, F.E. Fellenberg). 9) Narodziny szkolnictwa specjalnego i opieki pedagogicznej nad dziećmi głuchymi, niewidomymi, upośledzonymi oraz przewlekle i psychicznie chorymi od II poł. XVIII w. do pocz. XIX w. (Ch. de L'Epee, S. Heinicke, L. Braille, L. Perzyna). 10) Początki praktyki i teorii wychowania przedszkolnego (R. Owen, F. Froebel, M. Pape-Carpentier, A. Cieszkowski), przemiany w szkolnictwie elementarnym (J.H. Pestalozzi, E. Estkowski), średnim (J.F. Herbart, H. Spencer) i wyższym w XIX wieku. 11) Projekty i praktyczne próby działań opiekuńczych na ziemiach polskich w XIX w. zakłady i szkoły specjalne w okresie zaborów (Warszawskie i Krakowskie Towarzystwo Dobroczynności, Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie). 12) Narodziny i główne idee „nowego wychowania” (J. Dewey, E. Key, M. Montessori, O. Decroly, C. Freinet) oraz jego przejawy na ziemiach polskich (H. Rowid, J. Korczak). 13) Główne postulaty pedagogiki opiekuńczej i specjalnej (J.C. Babicki, J. Korczak, K. Jeżewski, M. Grzegorzewska). 14) Formy pracy wychowawczej z młodzieżą wykolejoną, zaniedbaną i przestępczą od XVI w. do końca lat 30. XX w. (zakłady poprawczo-wychowawcze, domy pracy przymusowej i resocjalizacyjnej, ośrodki karno-poprawcze, domy poprawy, reformatoria, rolnicze kolonie karne, szkoły poprawcze).

Metody kształcenia

Wykłady

Wykład konwencjonalny, wykład problemowy.

Ćwiczenia

Praca z tekstem źródłowym, pogadanka, dyskusja, praca w grupach.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykłady

Ocena z kolokwium.

Ćwiczenia

Zaliczenie ćwiczeń na ocenę – aktywność na zajęciach.

Ocena z przedmiotu

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie ćwiczeń i wykładów. Oceną końcową z przedmiotu jest średnia ocen z wykładów i ćwiczeń.

Literatura podstawowa

Literatura uzupełniająca

Kot S., Materiały do ćwiczeń z historii wychowania, cz. 1-3, Warszawa 1994. Możdżeń S., Teksty źródłowe do dziejów wychowania, cz. 1-8, Kielce 1993. Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, T. I-IV, Kielce 1998.

Uwagi

1. Bartnicka K., Szybiak I., Zarys historii wychowania, Warszawa 2001.
2. Historia wychowania, red. Ł. Kurdybacha, T. I-II, Warszawa 1965-1968.
3. Historia wychowania – wiek XX, pod red. J. Miąso,  T. I-II, Warszawa 1984.
4. Kot S., Historia wychowania: zarys podręcznikowy, T. I-II, Warszawa 1984.
5. Krasuski J., Historia wychowania, Warszawa 1985.
6. Litak S., Historia wychowania, Kraków 2004.
7. Możdżeń S., Zarys historii wychowania, cz. 1, Kielce 1992.
8. Możdżeń S., Zarys historii wychowania, cz. 2, Kielce 1992.
9. Wołoszyn S., Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa 1964.Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku: próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym, Kielce 1998.

Zmodyfikowane przez dr Jarosław Wagner (ostatnia modyfikacja: 09-04-2018 16:45)