SylabUZ
| Nazwa przedmiotu | Histologia i embriologia |
| Kod przedmiotu | 12.8-WL-LekAP-HEm |
| Wydział | Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu |
| Kierunek | Lekarski |
| Profil | ogólnoakademicki |
| Rodzaj studiów | jednolite magisterskie sześcioletnie |
| Semestr rozpoczęcia | semestr zimowy 2021/2022 |
| Semestr | 2 |
| Liczba punktów ECTS do zdobycia | 5 |
| Typ przedmiotu | obowiązkowy |
| Język nauczania | polski |
| Sylabus opracował |
|
| Forma zajęć | Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) | Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) | Forma zaliczenia |
| Laboratorium | 45 | 3 | 45 | 3 | Zaliczenie na ocenę |
| Wykład | 15 | 1 | 15 | 1 | Egzamin |
Przedmiot obejmuje cytologię, czyli naukę o komórce, histologię ogólną, czyli naukę o tkankach, histologię szczegółową, czyli anatomię mikroskopową. W programie nauczania uwzględniona jest także embriologia, czyli nauka o rozwoju, w zakresie wczesnego etapu rozwoju człowieka oraz histogenezy tkanek i narządów.
Program nauczania przedmiotu realizowany jest w aspekcie funkcjonalnej interpretacji budowy składników komórki, istoty pozakomórkowej, tkanek, narządów i układów organizmu człowieka. Klasyczny zakres histologii jest rozpatrywany głównie w ramach ćwiczeń. W odniesieniu do morfologicznych aspektów przedmiotu w nauczaniu uwzględniony jest poziom mikroskopii świetlnej i elektronowej, a przekazywane informacje są zintegrowane z danymi z zakresu cytofizjologii i biochemii a także immunologii, patologii i przedmiotów klinicznych. Uwzględnione są interakcje międzykomórkowe i pomiędzy komórkami i macierzą pozakomórkową oraz ogólnoustrojowe i lokalne mechanizmy regulujące funkcje komórek i warunkujące homeostazę organizmu. Dzięki szerokim zainteresowaniom zawodowym i naukowym pracowników, program nauczania przedmiotu odnosi się do klinicznych i naukowych aspektów poszczególnych tematów.
Przedmiot daje podstawy komórkowe i znajomość terminologii dla percepcji informacji z zakresu biochemii, fizjologii, patomorfologii i patofofizjologii, hematologii, farmakologii, immunologii i wielu przedmiotów klinicznych.
Celem nauczania Histologii z Embriologią jest zapoznanie studentów z budową komórek, organizacją komórek w tkankach i z budową mikroskopową wybranych narządów. Zintegrowanie wiedzy z zakresu dyscyplin podstawowych z naukami klinicznymi i powiązanie zagadnień biologii komórki z problemami praktycznymi medycyny.
Celem nauczania embriologii jest przedstawienie mechanizmu zapłodnienia i wczesnego rozwoju embrionalnego człowieka oraz pochodzenia, rozwoju i jego mechanizmów regulacyjnych, tkanek i narządów, z uwzględnieniem przyczyn wad rozwojowych.
Student powinien posiadać podstawową wiedzę w zakresie budowy komórki zwierzęcej oraz podstawy histologii narządów człowieka.
Histologia szczegółowa:
Skóra i jej wytwory: naskórek (skład komórkowy), mechanizm keratynizacji, mechanizm pigmentacji; skóra właściwa i tkanka podskórna: budowa histologiczna, budowa i rodzaje gruczołów skóry, włosy, unaczynienie skóry, rodzaje zakończeń nerwowych. Funkcja skóry.
Układ oddechowy: drogi przewodzące powietrze: budowa histologiczna poszczególnych odcinków (jama nosowa, nosogardziel, krtań, tchawica, oskrzela), część oddechowa: oskrzeliki oddechowe, pęcherzyki płucne (skład komórkowy), wymiana gazowa, bariera powietrze-krew, surfaktant, makrofagi płucne, BALT, rozwój płuc.
Układ dokrewny: definicja i mechanizmy komunikacji międzykomórkowej; budowa histologiczna, typy komórek i hormony: podwzgórza, przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, przytarczyc, nadnerczy i ich komórki docelowe; rozproszony układ neuroendokrynowy; mechanizmy samoregulacji układu dokrewnego: sprzężenia zwrotne (up- i down-regulation wydzielania enzymów i jego kontrola hormonalna), wyspy Langerhansa (komórki, ich hormony), system rozproszonych komórek dokrewnych (DNES, APUD), rozwój układu.
Układ pokarmowy cz. 1: Budowa śluzówki jamy ustnej (podniebienie twarde i miękkie, ząb, przyzębie, język, brodawki języka, kubek smakowy). Budowa histologiczną zęba, budowa szkliwa, zębiny, miazgi, cementu, ozębnej oraz wyrostka zębodołowego.
Układ pokarmowy cz. 2: Budowa wargi oraz budowa i czynność jej gruczołów (małych i dużych). Rola i skład śliny.
Układ pokarmowy cz. 3a i b: Budowa histologiczna ściany przewodu pokarmowego (przełyk, żołądek, dwunastnica, jelito cienkie i jelito grube, wyrostek robaczkowy), jej unaczynienie i unerwienie; cykl życiowy komórek nabłonka przewodu pokarmowego; podłoże komórkowe procesów: sekrecji gruczołów, produkcji enzymów, trawienia i resorpcji i rola komórek endokrynowych przewodu pokarmowego w regulacji tych procesów; rola mechanizmów odpornościowych (komórki M, immunoglobulina sekrecyjna) przewodu pokarmowego.
Układ pokarmowy cz. 4: Organizacja histologiczna, funkcje i mechanizmy regulacyjne dużych gruczołów układu pokarmowego; unaczynienie wątroby i jej jednostki czynnościowe, funkcje hepatocytów jako komórek gruczołowych podwójnie zbiegunowanych i jednocześnie pełniących czynności metaboliczne i detoksykacyjne; czynności hepatocytów; budowa i funkcje gronek trzustki, proces sekrecji proenzymów trawiących i mechanizm ich aktywacji w dwunastnicy; endokrynowa i nerwowa regulacja wydzielania soku trzustkowego; rozwój wątroby i trzustki.
Układ moczowy: organizacja histologiczna i funkcje nerek oraz innych narządów układu moczowego; ich rozwój; definicja nefronu i funkcje jego składników; rola cewek zbiorczych i obecności ADH w produkcji moczu hipertonicznego; rola wzmacniacza i wymiennika przeciwprądowego, unaczynienie nerek; składniki i funkcja aparatu przykłębkowego, mechanizm RAA; rozwój układu moczowego.
Układ rozrodczy męski: Organizacja części plemnikotwórczej i dokrewnej gonady męskiej, przedziałowość nabłonka plemnikotwórczego i obecność bariery krew - jądro; swoistość przebiegu spermatogenezy w kontekście z cyklem nabłonka plemnikotwórczego, warunkującego niezmienność czasu jej przebiegu (ok. 70 dni) i produkcji plemników w sposób ciągły, oraz częściowo (mejoza i spermiogeneza) w odizolowanym środowisku przedziału adluminalnego nabłonka; rola komórek Leydiga, jako elementu lokalnego systemu regulacji spermatogenezy oraz rolę komórek Sertoliego regulujących spermatogenezę na drodze parakrynowej, autokrynowej i juxtakrynowej; rola osi podwzgórze-przysadka-gonada w funkcjonowaniu układu oraz testosteronu i DHT w stymulacji dróg wyprowadzających, gruczołów dodatkowych i narządów płciowych zewnętrznych; drogi wyprowadzające, gruczoły dodatkowe i zewnętrzne.
Układ rozrodczy żeński: budowa histologiczna jajnika, jajowodu, macicy, pochwy i narządów zewnętrznych oraz mechanizmy hormonalne utrzymujące ich strukturę i funkcje; rozwój pęcherzyka jajnikowego w przebiegu cyklu menstruacyjnego i mechanizm sekrecji estradiolu, zjawiska prowadzące do wywołania przedowulacyjnego piku LH i mechanizm różnicowania się komórek ziarnistych w luteinowe, mechanizm owulacji, skład i funkcja ciałka żółtego oraz wydzielanie w tej fazie progesteronu i estradiolu; przebieg oogenezy oraz jej etapy, czas i miejsce zapłodnienia; przemiany endometrium w cyklu menstruacyjnym i mechanizm ich kontroli; rozwój układu płciowego żeńskiego. Gruczoł mlekowy: budowa histologiczna i funkcja w zależności od etapu rozwoju, fazy cyklu menstruacyjnego, ciąży i laktacji; kontrola hormonalna rozwoju, różnicowania i laktacji. Łożysko: organizacja i funkcje łożyska płodowego.
Narządy zmysłów: Oko: budowa histologiczna (otaczające błony, ośrodki optyczne, narządy dodatkowe oka) i funkcja. Ucho: ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne: budowa i funkcja; histofizjologia słuchu.
Embriologia cz. II: Różnicowanie się ektodermy, endodermy i mezodermy. Błony płodowe i łożysko. Zmiany w zarodku w ciągu 4-8 tygodnia rozwoju. Ustalenie wieku zarodka.
Ćwiczenia w liczbie 45 godzin prowadzone z wykorzystaniem sieci komputerowo-mikroskopowej, zsynchronizowanej z obrazem mikroskopowym – student w interakcji z prowadzącym samodzielnie analizuje preparaty wirtualne zeskanowane w technice wysokiej rozdzielczości.
Wykłady 15 godzin - omówienie zagadnień teoretycznych, mających na celu podsumowanie szczegółowej wiedzy z histologii i embriologii; w postaci prezentacji multimedialnej lub z wykorzystaniem platformy e-learningowej .
| Opis efektu | Symbole efektów | Metody weryfikacji | Forma zajęć |
Warunki zaliczenia.
Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia odbywa się za pomocą zróżnicowanych form oceniania studentów:
Semestralne zaliczenie przedmiotu:
System punktowej oceny stosowany jest w celu ciągłej i obiektywnej oceny postępów w nauce histologii i embriologii.
Punktowane są następujące elementy procesu dydaktycznego:
1. Ćwiczenia
W czasie seminariów i ćwiczeń oceniane będzie merytoryczne przygotowanie Studenta do ćwiczeń, orientacja w preparatach, prowadzenie zeszytu ćwiczeń oraz umiejętność posługiwania się mikroskopem. W czasie zajęć Student może uzyskać od 0 do 2 punktów.
Materiał podzielony jest na dwa bloki tematyczne: histologia ogólna i szczegółowa, które będą realizowane w dwóch semestrach . W każdym semestrze materiał jest realizowany na 15 ćwiczeniach. Za ćwiczenia I semestru student może uzyskać maksymalnie 30 punktów, za ćwiczenia II semestru (histologia szczegółowa narządów) – również 30 punktów.
Oceny dokonuje asystent prowadzący zajęcia z daną grupą studentów na podstawie odpowiedzi ustnej (lub innej formy sprawdzianu) oraz aktywności i umiejętności studenta wykazywanych w trakcie zajęć.
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania za ćwiczenia w I i II semestrze wynosi 60 pkt.
2. Sprawdziany testowe jednokrotnego wyboru obejmujące 50 pytań każdy.
Daty i tematy sprawdzianów podane są w programie zajęć. W każdym semestrze odbędą się 2 testy po 50 pytań.
Na każdym teście można uzyskać maksymalnie 25 pkt ( 0,5 pkt za każdą prawidłową odpowiedź ).
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania za 4 testy - 100 pkt.
I semestr:
- ćwiczenia (1-15): 15 ćw. x 2 pkt. = 30 pkt.
- testy: 2 testy x 25 pkt. = 50 pkt.
Suma = 30 + 50 = 80
Zaliczenie I semestru po uzyskaniu min. 48 punktów – 60% punktów możliwych do zdobycia w semestrze
II semestr:
- ćwiczenia (16-30): 15 ćw. x 2 pkt. = 30 pkt.
- testy: 2 testy x 25 pkt. = 50 pkt.
Suma = 30 + 50 = 80
Zaliczenie II semestru po uzyskaniu min. 48 punktów - 60% punktów możliwych do zdobycia w semestrze
3. Sprawdzian praktyczny - rozpoznanie i orientacja w preparatach histologicznych oraz podstawowe metody badań histologicznych 0-24 pkt. (UWAGA! punkty te nie są
wliczane do punktacji II semestru)
Warunkiem podejścia do sprawdzianu praktycznego jest posiadanie zeszytu z własnoręcznie wykonanymi schematami preparatów analizowanych podczas ćwiczeń, przedstawiającymi strukturę komórek, tkanek i narządów, zaliczonych przez asystenta prowadzącego.
Zasady ewaluacji w zakresie umiejętności praktycznych studenta są zawarta w odrębnym regulaminie sprawdzianu praktycznego, dostępnego na platformie e-learningowej.
Warunkiem zaliczenia sprawdzianu praktycznego jest uzyskanie min. 12 pkt.
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania za sprawdzian praktyczny wynosi 24 pkt.
Zaliczenie sprawdzianu praktycznego jest warunkiem zaliczenia przedmiotu i umożliwia podejście do egzaminu końcowego.
W przypadku niezaliczenia sprawdzianu praktycznego w pierwszym terminie, studentowi przysługuje prawo do jednej poprawki .
Suma punktów możliwa do uzyskania w czasie kursu Histologii i embriologii = 184 (80+ 80 + 24)
Ewaluacja efektów uczenia się obejmuje:
Egzamin końcowy:
Egzamin sprawdza wiedzę ze wszystkich form zajęć. Warunkiem zdania egzaminu jest przekroczenie progu 60% prawidłowych odpowiedzi.
Ocena końcowa z przedmiotu jest oceną z egzaminu końcowego.:
Ocenę końcową z przedmiotu wylicza się na podstawie punktów uzyskanych z testu egzaminacyjnego, które są przeliczane na stopnie wg. skali:
94-100% = 5,0
85-93% = 4,5
76-84% = 4,0
68-75% = 3,5
60-67% = 3,0
0-59% = 2,0
UWAGA!
Zaległości wynikające z usprawiedliwionych nieobecności Student powinien skonsultować z prowadzącym zajęcia i nadrobić je w ciągu do 14 dni (zaliczyć materiał z danego tematu i uzupełnić rysunki), nie później jednak niż do dnia testu cząstkowego z danego tematu. W przypadku 3 i więcej nieobecności usprawiedliwionych o sposobie zaliczenia decyduje koordynator przedmiotu.
Za każdą nieobecność nieusprawiedliwioną odejmuje się 2 pkt. od punktacji uzyskanej w danym semestrze. Student, który otrzymał punkty ujemne ma obowiązek zaliczenia materiału u asystenta prowadzącego ćwiczenia i wykonanie rysunków..
W kwestiach nieobjętych regulaminem decyzje podejmuje osoba odpowiedzialna za przedmiot w oparciu o Regulamin Studiów na Uniwersytecie Zielonogórskim https://www.uz.zgora.pl/index.php?regulamin-studiow
Zmodyfikowane przez dr hab. n. med. Agnieszka Ziółkowska, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 08-09-2021 11:46)
