1. SylabUZ
2. Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Inżynieria środowiska - pierwszego stopnia z tyt. inżyniera
5. Podstawy nauk o ziemii I i II

Wygeneruj PDF dla tej strony

Podstawy nauk o ziemii I i II - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Wprowadzenie studentów w podstawy ochrony i kształtowania powierzchni ziemi - ujęcie gleby jako części składowej środowiska przyrodniczego i materii podlegającej działaniom inżynieryjno-technicznym; określenie wpływu właściwości fizycznych, chemicznych i fizyczno-chemicznych gleb na ich funkcjonalność wraz z możliwościami regulacji; ukazanie działań inżyniera środowiska możliwych do podjęcia w zakresie kształtowania powierzchni ziemi.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Formalne: zaliczenie przedmiotów z zakresu nauk biologicznych i chemicznych;

Nieformalne: wiedza z zakresu biologii, i chemii z ubiegłych semestrów oraz geografii na poziomie szkoły średniej.

Zakres tematyczny

Program wykładów: Podstawowe pojęcia gleboznawcze. Gleba w ujęciu przyrodniczym i inżynieryjno-technicznym. Funkcje gleb. Czynniki glebotwórcze. Procesy glebotwórcze. Trójfazowy układ gleby. Właściwości fizyczne, chemiczne i fizyczno-chemiczne gleb. Biologiczne przemiany w glebach. Polskie klasyfikacje gleb i ich znaczenie dla inżynierskiego rozpoznania terenu. Antropogeniczne przekształcenia gleb - przyczyny i skutki degradacji gleb. Podstawy ochrony gleb - czystość gleb w świetle przepisów i norm, liczby graniczne, wybór kierunku i celów rekultywacji, metody przeciwdziałania degradacji środowiska. Zasady doboru metod rekultywacji terenów zdegradowanych. Zasady i grupy technik detoksykacji gleb zanieczyszczonych.

Program ćwiczeń laboratoryjnych: Opis profilu glebowego. Pobieranie próbek glebowych. Podstawowe metody oznaczeń polowych materiału glebowego. Sporządzanie wyciągów glebowych. Oznaczanie podstawowych wskaźników fizyczno-chemicznych gleb – odczyn, kwasowość hydrolityczna, suma kationów o charakterze zasadowym, zawartość węgla organicznego, skład granulometryczny, zasolenie. Kolorymetria w analizie gleb. ICP w analizie gleb. Czytanie map glebowych. Ocena stanu gleb na podstawie wyników analiz laboratoryjnych.

Program zajęć projektowych: Wykonanie projektu rekultywacji terenu zdegradowanego, obejmującego charakterystykę terenu, ocenę stanu gleb oraz harmonogram działań rekultywacyjnych, obmiary prac i skrócony kosztorys.

Metody kształcenia

Metody podające: wykład informacyjny z wykorzystaniem technik multimedialnych; wykład problemowy.

Metody poszukujące: problemowe: giełda pomysłów w ocenie przyczyn i skutków zjawisk chemicznych, fizycznych i biologicznych zachodzących w glebach oraz zjawisk degradacyjnych; sytuacyjna: analizowanie przez grupy studentów rzeczywistych sytuacji glebowych i terenowych; ćwiczeniowo-praktyczne: laboratoryjna, obserwacji i pomiaru w terenie, studium przykładowe.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Celem uzyskania zaliczenia przedmiotu wszystkie formy prowadzonych zajęć muszą być zaliczone na ocenę pozytywną.

Laboratorium: zaliczenie na podstawie:

• prezentacji wyników i raportów na zajęciach laboratoryjnych – raporty z zajęć podlegają ocenie,
• raportu z zajęć terenowych – raport z zajęć podlega ocenie.

Projekt: zaliczenie na podstawie:

• wykonania projektu z zakresu ochrony gleb przed działaniem czynników degradacyjnych – na ocenę.

Wykład: warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie 100% zajęć laboratoryjnych, terenowych i pracy projektowej. Egzamin końcowy – w formie pisemnej; obejmuje 20 pytań zamkniętych (max. 20 pkt.) i 2 otwarte (max. 30 pkt.). Ocena końcowa jest rezultatem porównania liczby uzyskanych przez studenta punktów z tabelą: 5,0 – 45-50 pkt. / 4,5 – 40-44 pkt. / 4,0 – 35-39 pkt. / 3,5 – 34-30 pkt. / 3,0 – 25-29 pkt. / 2,0 – poniżej 25 pkt.

Zgodnie z Regulaminem Studiów obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Ocena końcowa z przedmiotu obejmuje 50% oceny z egzaminu, 30% z zajęć laboratoryjnych i 20% z zajęć projektowych.

Średnią ważoną zaokrągla się do dwóch miejsc po przecinku. Ocena końcowa ustalona jest na podstawie średniej ważonej zgodnie z zasadą: poniżej 3,24 – dostateczny, od 3,25 do 3,74 – dostateczny plus, od 3,75 do 4,24 – dobry, od 4,25 do 4,74 – dobry plus, od 4,75 – bardzo dobry.

Literatura podstawowa

1. Mocek A. (red.); 2014, Gleboznawstwo, Wyd. Nauk. PAN, Warszawa.
2. Dobrzański B., Zawadzki S.: Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa, 1996.
3. Greinert A., Greinert H.: Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego; Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej, 1999.
4. Greinert H.: Ochrona gleb. Zielona Góra, 1997.
5. Greinert A.: Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i ochrony gleb. Skrypt. Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej, 1998.

Literatura uzupełniająca

1. Charzyński P., Hulisz P., Bednarek R.; 2013, Technogenic soils of Poland, Toruń : Polish Society of Soil Science, ISBN: 9788393409617.
2. Charzyński P., Markiewicz M., Świtoniak M.; 2013, Technogenic soils atlas, Toruń : Polish Society of Soil Science, ISBN: 9788393409624.
3. Jeffrey H.; 2017, Anthropogenic Soils, Springer, ISBN: 978-3-319-54330-7.
4. Lal R., Stewart B.A. (eds.); 2012, Soil and Climate, 1st Edition, CRC Press, Taylor & Francis Group, ISBN 9781498783651.
5. Levin M.J., et al. (eds.); 2017, Soils within Cities. Global approaches to their sustainable management, Stuttgart : Schweizerbat Science Publishers, ISBN: 9783510654116.
6. Mocek A., Drzymała S., Maszner P.: Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR w Poznaniu, 1997.
7. Rattan Lal, B. A. Stewart (eds.); 2017, Urban Soils, CRC Press Advances in Soil Sciences, CRC Press, Taylor & Francis Group, ISBN 9781498770095.
8. Systematyka Gleb Polski, wyd. 6, 2019. Wyd. UP we Wrocławiu, Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska UP we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb, Wrocław-Warszawa, ss. 292. ISBN: 978-83-7717-321-3 i 978-83-7717-322-0.
9. Uggla H., Uggla Z.: Gleboznawstwo leśne. PWRiL, Warszawa, 1979.
10. Uggla H.: Gleboznawstwo rolnicze. PWN, Warszawa, 1979.

Uwagi

Wymagane jest posługiwanie się w celach opisów gleb najnowszym wydaniem Systematyki Gleb Polski (VI wyd. z 2019 r.).

Zmodyfikowane przez dr hab. inż. Sylwia Myszograj, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 26-04-2022 20:15)