Wiedza: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z bogatym dorobkiem retoryki klasycznej i erystyki oraz ich współczesnych zastosowań w zawodzie prawnika.
Umiejętności: Szczegółowe cele skupiają się wokół kształcenia umiejętności poprawnego i pięknego mówienia, spójnego komponowania wypowiedzi (ustnej i pisemnej, zwłaszcza mowy sądowej), przekazywania treści perswazyjnych oraz rozpoznawania i reagowania na komunikaty manipulacyjne.
Kompetencje społeczne: Nacisk kładzie się na uwrażliwienie studentów na rolę języka w kształtowaniu postaw i sądów.
Wymagania wstępne
Brak
Zakres tematyczny
Rytm poszczególnych zajęć i dobór tematu mów uzależniony jest od potrzeb i możliwości słuchaczy.
Retoryka, w tym retoryka prawnicza, jako nauka. Sądowy rodowód retoryki. Perswazyjny charakter komunikacji uwarunkowanej prawnie. Autorytet prawa.
Wybitni antyczni i współcześni retorzy sądowi.
Przemawianie jako akt mowy. Rodzaje mów, style mów. Specyfika genus iudiciale.
Etapy przygotowywania mowy sądowej: inventio, dispositio, elocutio, memoria, actio (w tym: pozawerbalne środki perswazyjne).
Argumentacja rzeczowa, logiczna, emocjonalna.
Język potoczny, język prawny i język prawniczy.
Poprawność językowa, piękno i stosowność wysłowienia.
Retoryka a erystyka – dyskusja, polemika i gatunki pokrewne. Kultura prowadzenia sporu publicznego, prawnego i prawniczego.
Chwyty erystyczne i sposoby obrony przed nimi.
Teoria i praktyka przemówień końcowych (genus iudiciale). Trening umiejętności retorycznych.
Metody kształcenia
Metody: pogadanka, wykład konwersatoryjny, heureza, dyskusja, praca w grupach, praca z tekstem, wygłaszanie przemówień i ich analiza.
Środki: prezentacja multimedialna, teksty źródłowe, nagrania dostępne on-line, nagrania audio-video.
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Obecność na ćwiczeniach i aktywny w nich udział, analiza wybranego tekstu pod kątem zastosowanych w nim technik perswazyjnych z prezentacją wyników na forum grupy, wypowiedź na forum grupy, udział w dyskusji na forum grupy, pozytywne zaliczenie kolokwium, uzyskanie pozytywnej oceny z prezentacji własnej mowy sądowej, referat (w uzasadnionych przypadkach).
Literatura podstawowa
Ćwiczenia z retoryki, red. M. Barłowska, A. Budzyńska-Daca, B. Gaj i in., Warszawa 2012.
Jabłońska-Bonca J., Prawnik a sztuka retoryki i negocjacji, Warszawa 2002.
Jadacka H., Poradnik językowy dla prawników, Warszawa 2006.
Korolko M., Retoryka i erystyka dla prawników, Warszawa 2001.
Lichański J.Z., Retoryka. Historia, teoria, praktyka, t.1, 2, Warszawa 2007.
Łyczywek R., Missuna O., Sztuka wymowy sądowej, Sopot 2018.
Perelman Ch., Imperium retoryki: retoryka i argumentacja, Warszawa 2002.
Schopenhauer A., Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów, Warszawa 1973 (lub wydania następne).
Stelmach J., Kodeks argumentacyjny dla prawników, Kraków 2003.
Zagrodnik J., Inwencja retoryczna i doktryna staseis w kontekście kompozycji mowy obrończej, "Dyskurs Prawniczy i Administracyjny" 1/2020, s. 23-38 (dyskurs.inp.uz.zgora.pl).
Literatura uzupełniająca
Hawrysz M., Formy komunikacji agonistycznej, [w:] taż, Polemiczna twórczość Marcina Czechowica w perspektywie genologii lingwistycznej, Zielona Góra 2012.
Kochan M., Pojedynek na słowa – techniki erystyczne w publicznych sporach, Kraków 2005.
Leksykon retoryki prawniczej. 100 podstawowych pojęć, red. K. Bieszke, Warszawa 2018.
Retoryka, red. M. Barłowska, A. Budzyńska-Data, P. Wilczek, Warszawa 2008.
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.