1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Biologicznych
3. semestr zimowy 2023/2024
4. Turystyka i rekreacja - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Wstęp do wiedzy o kulturze

Wygeneruj PDF dla tej strony

Wstęp do wiedzy o kulturze - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawową wiedzą opisową oraz łączącymi się z nią zagadnieniami  teoretycznymi  na temat zjawisk kulturowych postrzeganych w perspektywie  nauk o kulturze i religii .(kulturoznawstwo, antropologia kulturowa, etnologia, etnografia i religioznawstwo) oraz turystyki kulturowej. Wykłady wnoszą usystematyzowaną wiedzę na temat kultury i cywilizacji, nowoczesnych i ponowoczesnych zjawisk globalnych i lokalnych. Ćwiczenia  poświęcone są jest zagadnieniom przydatnym w turystyce i rekreacji, m. in. wiedzy o stylach architektonicznych i urbanistycznych, kulturowych odrębnościach i specyfice wybranych  grup etnicznych, w tym regionu lubuskiego i łużyckiego,  wyznaniowych oraz rodzących się aktualnie społeczeństw ponowoczesnych. Część  ćwiczeń stanowi  praktyczną ilustrację wykładów. Laboratoria opierają się na praktycznym treningu w zakresie treści poznanych na wykładach i ćwiczeniach.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Elementarna wiedza z zakresu historii oraz problematyki kultury uzyskana na poziomie szkoły średniej 

Zakres tematyczny

Wykłady:

1. Rozwój i podział nauk o kulturze.
2. Dzieje pojęcia kultury. Kultura materialna i symboliczna. Ponowoczesna kultura symulakrów usytuowana w opozycji do sacrum i kultury symbolicznej. 
3. Relatywizm kulturowy, poznawczy i relatywizm relatywny.
4. Procesy socjalizacji i enkulturacji, w tym inicjacji (przekrój kulturowo-historyczny).
5. Cztery typy osobowości kulturowych według D. Riesmana i M. Mead oraz Z.Baumana. 
6. Kultury tradycyjne i  zjawiska genetycznie z nimi powiązane (folkloryzm, postfolkloryzm, natywizm  itd.) 
7. Obumieranie kultury symbolicznej w znaczeniu światopoglądowym i wzmocnienie wymiaru komunikacyjnego według frankfurtczyków i szkoły poznańskiej.
8. Dekonstrukcja modernizmu przez postmodernistów. Cywilizacja nowożytna a kultura i społeczeństwa ponowoczesne (charakterystyczne zjawiska).   
9.  Indywidualizm a wspólnotowość właściwe ponowoczesności   (zjawiska narcyzmu cielesnego, trybalizmu i tradycji wynalezionych).
10. Wielokulturowość i transkulturowość, westernizacja i makdonaldyzacja, globalizacja a kreolizacja - zjawiska i procesy.

Ćwiczenia 

1. Zajęcia organizacyjne.
2. Kultura w sensie atrybutywnym i dystrybutywnym. Różne rozumienia kultury i cywilizacji.
3. Kultury typu apollińskiego (modernizm), faustowskiego (późna nowoczesność)i dionizyjskiego (romantyzm i ponowoczesność)
4. Sacrum i profanum - definicje. „Ryty przejścia” w biegu życia jednostki: narodziny, wesele, choroba, umieranie, śmierć, zaświaty.
5. Współczesne mity  i fakty na temat kultur tradycyjnych.
6. Mit i rytuał, magia a religia. Ich wpływ na zachowania i organizację społeczną.
7. Sacrum i sacrofanum w przestrzeni. Religie świata. Makroregiony pielgrzymkowe świata. Turystyka pielgrzymkowo-religijna. Architektura sakralna na świecie.
8. Style architektoniczne od starożytności do postmodernizmu.

Laboratorium:

1. Kultura i jej związki z turystyką. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO. Walory kulturowe w turystyce . Szlaki dziedzictwa kulturowego.
2. Główne nurty kultury narodowej. Kultura ludowa. Kultura rycersko-szlachecka. Kultura mieszczańska, plebejska. Kultura elitarna a kultura masowa.
3. Komunikacja międzykulturowa. Spotkanie międzykulturowe, dialog, problematyka „innego”. Podstawowe pojęcia z zakresu komunikacji międzykulturowej.
4. Czas i przestrzeń w kulturze i turystyce.  Czas cykliczny i linearny. Nowożytne rozumienie przestrzeni. Przestrzeń turystyczna.
5. Przejawy zachowań   przedstawicieli różnych typów osobowości  kulturowych - zadania oparte na pantomimie.
6.   Zabytki kultury ludowej, szlacheckiej i mieszczańskiej w Polsce.
7. Masowe imprezy -eventy i megaceremonie w Polsce.
8. Zjawiska z zakresu transkulturowości i globalizacji - utrwalenie wiedzy z wykładu nr 10 - krzyżówki i łamigłowki.

Metody kształcenia

metody aktywizujące: metoda dedukcyjna, praca z tekstem, dyskusja w zespołach, prezentacje multimedialna, burza mózgów, pantomima

metody stosowane na wykładzie:  wykład konwersatoryjny, metoda deskrypcyjna i dedukcyjna 

 

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ocena z przedmiotu jest średnią arytmetyczną oceny z pisemnego egzaminu końcowego z wykładów, zaliczenia ćwiczeń ( praca pisemna) oraz laboratoriów (aktywność na zajęciach).

Literatura podstawowa

1. Burszta, W.J., Antropologia kultury, Poznań 1998.
2. Mead M. Tożsamość i kultura 1974.
3. Eliade M., Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, Warszawa 1976.
4. Jacyno M., Jawłowska J., Kempny M. (red.), Kultura w czasach globalizacji, Warszawa 2004.
5. Pabian B., Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Podręcznik dla studentów kierunków turystycznych i ekonomicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice 2013.
6. Stomma L., Słońce rodzi się 13 grudnia, Łódź 1981.

 

Literatura uzupełniająca

1. Baldwin E., Longhurst B., McCracken S., Ogborn M., Smith G., Wstęp do kulturoznawstwa, Poznań 2007.
2. Barker Ch., Studia kulturowe, Kraków 2005.
3. Maffesoli M., Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, Warszawa 2008.
4. Riesman D. Samotny tłum, przeł. J. Strzelecki Warszawa 1996.
5. Mead M., Tożsamość i kultura, Warszawa 1970.
6. Benedict R., Wzory kultury, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 2002.
7. Golka M., Socjologia kultury, Warszawa 2007.
8. Angutek D., Tradycje wytworzone rodzącej się ponowoczesności w Polsce, Bydgoszcz 2018.
9. Pra.sa popularnonaukowa tj. „Wiedza i Życie”, „Focus”, „Konteksty”,  itp.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Agnieszka Gandecka (ostatnia modyfikacja: 30-04-2023 22:04)