1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2021/2022
4. Animacja kultury i twórczej aktywności w sieci - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Specjalne potrzeby edukacyjne i kulturalne

Wygeneruj PDF dla tej strony

Specjalne potrzeby edukacyjne i kulturalne - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

1. Zapoznanie studentów z podstawową problematyką z zakresu specjalnych potrzeb edukacyjnych (SPE) i kulturalnych (pojęcie, typologia, diagnozowanie, uwarunkowanie zaspokajania w obszarze edukacji i uczestnictwa w kulturze, w tym edukacji i aktywności kulturalnej w sieci).

2. Ukształtowanie umiejętności studenta w zakresie diagnozowania funkcjonalnego specjalnych potrzeb edukacyjnych i kulturalnych poszczególnych grup uczniów ze SPE. Ukształtowanie umiejętności projektowania i organizowania procesu zaspokajania specjalnych potrzeb edukacyjnych i kulturalnych w odniesieniu do poszczególnych grup uczniów ze SPE. Ukształtowanie umiejętności animacji kulturalnej i twórczej aktywności w sieci poszczególnych grup uczniów ze SPE.

3. Uwrażliwienie studenta na złożoną problematykę funkcjonowania edukacyjnego i kulturalnego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i kulturalnymi, na uwarunkowania wspomagania procesu edukacji i uczestnictwa w kulturze uczniów ze SPE. Uwrażliwienie studentów na potrzebę stałego wzbogacania wiedzy i podnoszenia umiejętności w tym zakresie – jako pedagogów i animatorów kultury.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Podstawowa wiedza z zakresu psychospołecznego funkcjonowania człowieka i jego uwarunkowań – ze szczególnym zwróceniem uwagi na problematykę człowieka                      z niepełnosprawnością. Podstawowa wiedza z zakresu animacji kultury i twórczej obecności w sieci.

Zakres tematyczny

Wykłady:

1. Specjalne potrzeby edukacyjne, dzieci/uczniowie ze SPE - pojęcie, definicje, typologia - w świetle krajowych i międzynarodowych ujęć prawnych i literatury przedmiotu.

2. Uczestnictwo w kulturze uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (zwłaszcza osób z niepełnosprawnością) - psychospołeczne uwarunkowania, formy uczestnictwa, koncepcja 5 układów kultury wg Sułkowskiego.

3. Osoby z niepełnosprawnością sensoryczną (wzroku, słuchu) - podstawowe ustalenia tyflo- i surdopedagogiczne.

4. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby ze spektrum zaburzeń autystycznych (ASD), osoby z niepełnosprawnością sprzężoną, osoby z inteligencją niższą niż przeciętna, osoby ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się i niepowodzeniami edukacyjnymi uwarunkowanymi innymi czynnikami - podstawowe ustalenia oligofrenopedagogiki, terapii pedagogicznej, psychologii.

5. Osoby z chorobą przewlekłą i niepełnosprawnością ruchu, osoby z odmiennością somatyczną – podstawowe ustalenia pedagogiki leczniczo-terapeutycznej.

6. Deficyty kompetencji i zaburzenia sprawności języka (SLI) – podstawowe ustalenia logopedyczne, psychologiczne, neurologiczne.

7. Różnice kulturowe – jako przyczyna trudności adaptacyjnych, problem edukacyjny, wychowawczy, uczestniczenia w kulturze. Niedostosowanie społeczne i zagrożenie nim, zaburzenia zachowania i emocji – CD. Sytuacje kryzysowe w życiu dziecka i jego rodziny - podstawowe ustalenia pedagogiki resocjalizacyjnej, psychologii.

8. Szczególne uzdolnienia – supra- czy subnorma? Uczeń zdolny w systemie edukacji i jako uczestnik życia kulturalnego.

 

Ćwiczenia:

1. Osoby/uczniowie z niepełnosprawnością wzroku w systemie edukacji i animowania aktywności kulturalnej (uwarunkowania wyrównywania szans edukacyjnych, kulturalnych). Zasady, metody, formy edukacji i aktywizacji kulturalnej i twórczej osób ociemniałych, niewidomych, słabowidzących. Projektowanie procesu edukacji i animacji kulturalnej w/w osób.

1. Osoby/uczniowie z niepełnosprawnością słuchu w systemie edukacji i animowania aktywności kulturalnej (uwarunkowania wyrównywania szans edukacyjnych, kulturalnych). Zasady, metody, formy edukacji i aktywizacji kulturalnej i twórczej osób głuchych, ogłuchłych, niedosłyszących. Projektowanie procesu edukacji        i animacji kulturalnej w/w osób. Kultura Głuchych a specjalne potrzeby edukacyjne i kulturalne.

2. Osoby/uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną, ze spektrum zaburzeń autystycznych (ASD), niepełnosprawnością sprzężoną, z inteligencją niższą niż przeciętna, ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się - w systemie edukacji i animacji kultury (uwarunkowania wyrównywania szans edukacyjnych                    i kulturalnych). Zasady, metody, formy edukacji i aktywizacji kulturalnej i twórczej w/w osób. Projektowanie procesu edukacji i animacji kulturalnej w/w osób.

3. Osoby/uczniowie przewlekle chorzy, z niepełnosprawnością ruchową, z odmiennością somatyczną w systemie edukacji i animacji kultury (uwarunkowania wyrównywania szans edukacyjnych i kulturalnych). Zasady, metody, formy edukacji i aktywizacji kulturalnej i twórczej w/w osób. Projektowanie procesu edukacji    i animacji kulturalnej w/w osób.

4. Osoby/uczniowie z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności języka w systemie edukacji i animacji kultury (uwarunkowania wyrównywania szans edukacyjnych i kulturalnych). Zasady, metody, formy edukacji i aktywizacji kulturalnej i twórczej w/w osób. Projektowanie procesu edukacji i animacji kulturalnej w/w osób.

5. Osoby/uczniowie z problemem niedostosowania społecznego i z zaburzeniami zachowania i emocji (CD), osoby/uczniowie w sytuacjach kryzysowych, osoby/uczniowie z trudnościami adaptacyjnymi z powodu różnic kulturowych lub zmian środowiska edukacyjnego - w w systemie edukacji i animacji kultury (uwarunkowania wyrównywania szans edukacyjnych i kulturalnych). Zasady, metody, formy edukacji i aktywizacji kulturalnej i twórczej w/w osób. Projektowanie procesu edukacji i animacji kulturalnej w/w osób.

6. Osoby/uczniowie ze szczególnymi uzdolnieniami systemie edukacji i animacji kultury (uwarunkowania wyrównywania szans edukacyjnych i kulturalnych). Zasady, metody, formy edukacji i aktywizacji kulturalnej i twórczej w/w osób. Projektowanie procesu edukacji i animacji kulturalnej w/w osób.

Metody kształcenia

Wykłady:

Wykład konwencjonalny, wykład konwersatoryjny.

Ćwiczenia:

Praca z książką, praca w grupach, klasyczna metoda problemowa, pokaz, dyskusja, metody aktywizujące, projekt.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Średnia ocen z:

1) Opracowania projektu. Kryteria oceny

projektu od 2 do 5 za: a) poprawność merytoryczną, b) poprawność metodyczną, c) staranność techniczną (redakcyjną), c) atrakcyjność prezentacji projektu;

2) Kolokwium z treści wykładów .

Kryteria ocen: niedostateczny (0-50%); dostateczny (51-60%), dostateczny plus (61-70%);

dobry (71-80%); dobry plus (81-90%); bardzo dobry (91-100%).

Ocena z przedmiotu:

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie ćwiczeń i wykładów. Oceną końcową jest średnia ocen z ćwiczeń i wykładów.

Literatura podstawowa

1. Chrzanowska I., Pedagogika specjalna – od tradycji do współczesności, Kraków 2015.

2. Czerwińska M., Alfabet Braill'a, (w:) Encyklopedia Pedagogiczna XXI Wieku, t. 1.,red. T. Pilch, Warszawa 2003.

3. Czerwińska M., Biblioterapia, (w:) Encyklopedia Pedagogiczna XXI Wieku, t. 1, red. T. Pilch, Warszawa 2003.

4. Czerwińska M., Książka niewidomego, (w:) Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. 2, red. T. Pilch, Warszawa 2003.

5. Czerwińska M., „Słowem potrafię wszystko”. O piśmienniczości osób z niepełnosprawnością wzroku. Studium bibliologiczno-tyflologiczne, Zielona Góra 2012.

6. Czerwińska M., Twórczość osób niepełnosprawnych, (w:) Encyklopedia Pedagogiczna XXI Wieku, t. 6, red. T. Pilch, Warszawa 2007.

7. Krawiecka K., Śmiechowska-Petrovskij E., Żelazkowska M., Sztuka/twórczość dostępna. Osoby z niepełnosprawnościami i chorobą psychiczną w kręgu recepcji i ekspresji sztuki, Warszawa 2016. 8. Kozłowski W., Twórcze dziecko w szkole – możliwości rozwoju, Warszawa 2004.

9. Międzykulturowość w szkole. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów, red. K. Białek, Warszawa 2015.

10. Mitchell D., Sprawdzone metody w edukacji specjalnej i włączającej. Strategie nauczania poparte badaniami, Gdańsk 2016.

11. Niewidomi w kulturze – od terapii do sztuki. Wybrane zagadnienia, red. M. Czerwińska, Warszawa 2008 (Przegląd Tyflologiczny nr 1-2).

12. Niewidomi w świecie książek i bibliotek. Wybrane zagadnienia, red. M. Czerwińska, T. Dederko, Warszawa 2008.

13. Olechowska A., Specjalne potrzeby edukacyjne, Warszawa 2016.

14. Plichta P., Jagoszewska I., Gładyszewska-Cylulko J., Szczupał B., Drzazga A., Cytowska B., Specjalne potrzeby edukacyjne uczniów z niepełnosprawnościami. Charakterystyka, specyfika edukacji i wsparcie, Kraków 2017.

15. Szczepankowski B., Niesłyszący, głusi, głuchoniemi. Wyrównywanie szans, Warszawa 1999.

16. Świat pełen znaczeń. Kultura i niepełnosprawność, red. J. Baran, S. Olszewski, Kraków 2006.

17. Tanajewska A., Naprawa R., Stawska J., Praca z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Poradnik dla nauczyciela, Warszawa 2014.

18. Uniwersalne projektowanie zajęć dydaktycznych, red. P. Wdówik, Warszawa 2010.

Literatura uzupełniająca

1. Barzykowski K. i In., Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości oraz wielojęzyczności, Warszawa 2015.

2. Idee, teorie, koncepcje, modele edukacji włączającej a wybrane aspekty praktyki edukacyjnej, red. Z. Gajdzica, M. Bełza, Katowice 2016.

3. Kończyk D., Zasady adaptacji materiałów dydaktycznych dla uczniów słabowidzących, Warszawa 2008.

4. Metody i formy terapii sztuką, red. L. Kataryńczuk-Mania, Zielona Góra 2005.

5. Możliwości i ograniczenia edukacji inkluzyjnej. Egzemplifikacje, red. T. Zacharuk, L. Pytka, Siedlce 2018.

6. Naprawa R., Tanajewska A., Mach C., Szczepańska K., Dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych uczniów. Realizowanych w ramach prowadzonych zajęć edukacyjnych z podziałem na poszczególne edukacje oraz na zajęciach specjalistycznych. I etap edukacyjny, Gdańsk 2017.

7. Opora R., Resocjalizacja. Wychowanie i psychokorekcja nieletnich niedostosowanych społecznie, Kraków 2010.

8. Pedagogika specjalna, red. W. Dykcik, Poznań 2001.

9. Pisula E., Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia, Gdańsk 2010.

10. Psychologia rehabilitacyjna. Wybrane zagadnienia, red. T. Gałkowski, E. Pisula, Warszawa 2006.

11. Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży, red. W. Pilecka, Kraków 2011.

12. Sipowicz K., Pietras T., Wprowadzenie do pedagogiki inkluzyjnej (włączającej), Wrocław 2017.

13. Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację?, red. B. Wojnarowska, Warszawa 2010.

14. Wdówik P., Zasady adaptacji materiałów dydaktycznych do wersji brajlowskiej, Warszawa 2008.

15. Wspomaganie rozwoju uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, red. D. Osik, A. Wojnarska, Lublin 2001.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Małgorzata Czerwińska, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 15-01-2021 15:09)