SylabUZ
| Nazwa przedmiotu | Podstawy edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną |
| Kod przedmiotu | 05.6-WP-PSSM-ERNI |
| Wydział | Wydział Nauk Społecznych |
| Kierunek | Pedagogika specjalna |
| Profil | ogólnoakademicki |
| Rodzaj studiów | jednolite magisterskie |
| Semestr rozpoczęcia | semestr zimowy 2022/2023 |
| Semestr | 7 |
| Liczba punktów ECTS do zdobycia | 4 |
| Typ przedmiotu | obowiązkowy |
| Język nauczania | polski |
| Sylabus opracował |
|
| Forma zajęć | Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) | Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) | Forma zaliczenia |
| Wykład | 15 | 1 | 9 | 0,6 | Egzamin |
| Ćwiczenia | 15 | 1 | 9 | 0,6 | Zaliczenie na ocenę |
1. Zapoznanie studentów z problematyką edukacji i rehabilitacji oraz społecznej integracji, inkluzji i wspierania osób z niepełnosprawnością intelektualną.
2. Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi istoty, koncepcji, etiologii, diagnozy, profilaktyki niepełnosprawności intelektualnej.
3. Uwrażliwienie studentów na konieczność modyfikacji postaw społecznych wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz respektowania ich praw.
Wiedza z zakresu przedmiotów: pedagogika specjalna, psychologia rozwoju człowieka, psychologia kliniczna
Problematyka wykładów:
1. Pedagogika osób z niepełnosprawnością intelektualną, jako swoisty system o charakterze teoretycznym i praktycznym w procesie przemian; przedmiot zainteresowań, cele, zadania i rys historyczny. Wielowymiarowość procesu rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz współczesne systemy ich kształcenia (w Polsce i innych krajach); istota, zadania, cele rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną.
2. Koncepcje, perspektywy badawcze, interpretacje istoty i kryteria diagnostyczne niepełnosprawności intelektualnej, ich konsekwencje dla edukacji i rehabilitacji osób z tą niepełnosprawnością. Upodmiotowienie osoby z niepełnosprawnością intelektualną w procesie edukacji i rehabilitacji.
3. Osoba z niepełnosprawnością intelektualną w perspektywie ekosystemu. Społeczno-ekologiczne ujęcie niepełnosprawności intelektualnej i jego konsekwencje dla systemu wsparcia, kształcenia i rehabilitacji osób z tą niepełnosprawnością.
4. Proces społecznej integracji i inkluzji osób z niepełnosprawnością intelektualną; założenia, koncepcje, zasady, środowiskowo-pedagogiczne uwarunkowania, możliwości i formy realizacji. Mapa problemów w dyskursie na temat społecznej i edukacyjnej integracji oraz inkluzji osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce. Organizacja edukacji specjalnej osób z niepełnosprawnością intelektualną, jej wielotorowość i zróżnicowanie; analiza kryteriów tego zróżnicowania.
5. Rola pedagogów specjalnych, nauczycieli i innych profesjonalistów w procesie rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną. Problemy współczesnego kształcenia nauczycieli-pedagogów specjalnych, krytyczna analiza ich profesjonalnego przygotowania.
6. Problemy rodzin osób z niepełnosprawnością intelektualną i możliwości ich wspierania. Podmiotowa rola rodziny w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną.
7. Kwestie deinstytucjonalizacji i możliwości inkluzji społecznej dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Wskazanie najistotniejszych współczesnych problemów w życiu, edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną w celu ich eliminowania - konieczność uwrażliwiania społeczeństwa na potrzeby tych osób, usuwania negatywnych postaw i uprzedzeń, wskazywanie możliwości normalizacji życia we wszystkich jego sferach - edukacyjnej, rodzinnej, społecznej, zawodowej itp.
Problematyka ćwiczeń:
1. Niepełnosprawność intelektualna i osoba z tą niepełnosprawnością w perspektywie historycznej. Przemiany w społecznych postawach wobec tych osób oraz działaniach na rzecz ich edukacji, rehabilitacji, integracji i normalizacji warunków życia.
2. Koncepcje, perspektywy badawcze niepełnosprawności intelektualnej, np. psychobiologiczna, psychorozwojowa, psychospołeczna i pedagogiczna; analiza ujęć istoty i kryteriów diagnostycznych tej niepełnosprawności w klasyfikacjach ICD-10 i ICD-11 (Międzynarodowej Klasyfikacji Statystycznej Chorób i Problemów Zdrowotnych WHO), DSM-5 (Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych APA), ICF (Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia WHO) oraz AAiDD (Amerykańskiego Towarzystwa Niepełnosprawności Intelektualnej i Rozwojowej). Krytyczna analiza kryteriów diagnostycznych niepełnosprawności intelektualnej (z uwzględnieniem najnowszych badań inteligencji) i ich konsekwencji dla oceny możliwości rozwoju i funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną.
3. Społeczno-ekologiczny wymiar niepełnosprawności intelektualnej i znaczenie spersonalizowanego wsparcia dla funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną; problemy diagnozy i określania zakresu wsparcia oraz warunków jego udzielania. Ustalanie profilu wsparcia tych osób w oparciu o koncept Schalocka.
4. Znaczenie etiologii w diagnozie niepełnosprawności intelektualnej, jej wieloczynnikowy charakter. Zapobieganie niepełnosprawności intelektualnej jako forma wsparcia; wiązanie etiologii z zapobieganiem i wsparciem w procesie całożyciowej edukacji i rehabilitacji osób z różnym stopniem niepełnosprawności intelektualnej.
5. Charakterystyka procesów orientacyjno-poznawczych, zaburzeń rozwoju sfery intelektualnej i rozwoju mowy itp. u osób z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane zespoły zaburzeń genetycznych i chromosomowych, np. zespół Downa, Williamsa, Aperta. Możliwości terapii tych osób.
6. Problemy społecznego funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną w zależności od wieku; w rodzinie, systemie edukacji, lokalnym środowisku, w sytuacji zatrudnienia.
7. Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną; problem ich respektowania i przestrzegania. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń.
Wykład problemowy, praca indywidualna i w grupach, dyskusja problemowa
| Opis efektu | Symbole efektów | Metody weryfikacji | Forma zajęć |
Ćwiczenia (zaliczenie na ocenę) – aktywność studenta na zajęciach: opracowanie i prezentacja w czasie ćwiczeń zagadnień, problemów przewidzianych w programie przedmiotu (metody kształcenia: praca indywidualna i w grupach, dyskusja problemowa),
Narzędzie weryfikacji: przygotowane, adekwatnie do danego tematu zajęć, zagadnienia problemowe;
przykładowe problemy dyskutowane na zajęciach:
- współczesne rozwiązania w procesie rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną
- realizacyjne słabości edukacji integracyjnej i włączającej osób z niepełnosprawnością intelektualną
- upodmiotowienie dziecka/osoby z niepełnosprawnością intelektualną w procesie rehabilitacji i kształcenia
Skala ocen za aktywność: ndst. (0 pkt.), dst. (3,0 pkt.), dst. plus (3,5 pkt.), dobry (4,0 pkt.), dobry plus (4,5 pkt.), bardzo dobry (5,0 pkt.)
Ocena na zaliczenie: średnia arytmetyczna ocen uzyskanych za aktywność na zajęciach (ćwiczeniach)
Nieobecność na ćwiczeniach - zaliczenie pisemne tematu zrealizowanego na zajęciach w których student nie uczestniczył
Wykłady - egzamin ustny z zagadnień programowych wykładów opracowanych w formie pytań (student losuje trzy pytania, które są punktowane: 0-5 pkt);
ocena: średnia ocen za odpowiedzi na trzy wylosowane pytania. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest pozytywna ocena ćwiczeń.
Ocena końcowa - na ocenę z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) i z egzaminu (50%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu są pozytywne oceny z ćwiczeń i egzaminu.
1. Janiszewska-Nieścioruk Z., Nieścioruk J. (2022) The problematics of social and educational inclusion of people with disabilities in Poland, W: Education - Multiplicity of Meanings, Commonality of Goals, / eds. Beata Pituła, Inetta Nowosad, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage
2. Twardowski A. (red.) (2006) Wspomaganie dzieci z genetycznie uwarunkowanymi wadami rozwoju i ich rodzin. Poznań, PTP
3. Olechnowicz H. (2022) Terapia dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: PWN
Zmodyfikowane przez dr hab. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 23-04-2022 15:36)
