1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Pedagogika - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Profilaktyka logopedyczna

Wygeneruj PDF dla tej strony

Profilaktyka logopedyczna - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Zapoznanie studentów z modelami i strategiami profilaktyki logopedycznej oraz warunkami utrzymania optymalnego poziomu umiejętności językowo-komunikacyjnych człowieka w każdej fazie życia (od poczęcia do wieku senioralnego). Przygotowanie do działań praktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń zdolności komunikacyjnej u dzieci i dorosłych z wykorzystaniem różnych modeli profilaktyki i strategii zapobiegania powstawaniu zaburzeń mowy, w tym wynikających z zadań zawodowych logopedów zatrudnionych w placówkach oświatowych i wspomagających rozwój dziecka.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Wiedza z zakresu kształtowania, rozwoju mowy oraz kierunku zmian poziomu umiejętności językowych w ciągu życia człowieka. Znajomość typologii zaburzeń mowy. Istota, rodzaje i przyczyny zaburzeń komunikacji językowej.

Zakres tematyczny

Wykłady

Podstawy działań profilaktyczno-wspomagających 

1. Wyjaśnienia terminologiczne - profilaktyka, prewencja, promocja zdrowia, wzajemne relacje pojęć profilaktyka/prewencja i promocja zdrowia (pięć modeli relacji), czynniki ryzyka, czynniki chroniące, zachowania i sytuacje problemowo-ryzykowne, grupy ryzyka.
2. Cele profilaktyki. Wielość modeli profilaktyki logopedycznej : kryterium 1 - historia rozwoju zaburzenia mowy (modele dwu-, trzy-, cztero-, pięcio- i siedmiopoziomowe, kryterium 2 - grupa ryzyka wystąpienia zaburzeń mowy (modele trzy- i czterostopniowe), kryterium 3 - mieszane, kryterium 4 - rodzaj działań podejmowanych intencjonalnie, kryterium 5 - zakres działań, kryterium 6 - kierunek działań.   
3. Poziomy profilaktyki logopedycznej w modelach opartych o naturalną historię rozwoju zaburzenia i grupy ryzyka (porównanie modeli).
4. Strategie profilaktyki logopedycznej - grupy strategii i rodzaje, wiodące i uzupełniające, przykłady działań praktycznych.
5. Rozwój zainteresowania profilaktyką zaburzeń mowy w Polsce i na świecie. Rola paradygmatów logopedii w postrzeganiu problematyki profilaktycznej. Statystyki występowania zaburzeń mowy. 
6. Realizatorzy profilaktyki logopedycznej. Profilaktyka a zadania zawodowe logopedów, w tym zatrudnionych w placówkach oświatowych (przegląd regulacji prawnych).

Ćwiczenia

Profilaktyka logopedyczna w środowisku dziecka 

1. Model kompleksowej profilaktyki logopedycznej - podejście holistyczno-socjoekologiczne. Możliwości zastosowania w środowisku dziecka. 
2. Rodzaje ćwiczeń logopedycznych i ich zastosowanie w profilaktyce zaburzeń rozwoju mowy i zaburzeń mowy: ćwiczenia przygotowawczo-profilaktyczne, ćwiczenia ortofoniczne, ćwiczenia logorytmiczne, ćwiczenia metajęzykowe.
3. Projekty zajęć wspomagających rozwój mowy dziecka z wykorzystaniem ćwiczeń logopedycznych.
4. Strategie profilaktyki logopedycznej w przedszkolach, szkołach i placówkach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka - przykłady działań i przewidywane skutki.
5. Projekty działań profilaktycznych w środowisku dziecka uwzględniających różne strategie profilaktyki (np. tworzenia optymalnych warunków, informacyjne, zmian środowiskowych, inne).
6. Zasady prowadzenia badań przesiewowych w przedszkolach i szkołach podstawowych.
7. Działania promujące zdrowy tryb życia i utrwalanie prawidłowych nawyków w zakresie komunikacji językowej wśród nauczycieli, rodziców, dzieci - zadania logopedów.

Metody kształcenia

Wykłady – wykład tradycyjny.

Ćwiczenia – metoda projektu, praca z materiałami źródłowymi, praca w grupach, klasyczna metoda problemowa, burza mózgów, dyskusja.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia

Na ocenę z ćwiczeń składają się wyniki osiągnięte na sprawdzianach (50%), ocena z projektów (50%).

Wykłady

Ocena ze sprawdzianu: 100-92% = 5,0; 91-84% = 4,5; 83-76% = 4,0; 75-68% = 3,5; 67-60% = 3,0; 59-0% = 2.

Ocena końcowa

Na ocenę z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) i z wykładu (50%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu są pozytywne oceny z ćwiczeń i wykładu.

Dopuszcza się po jednej nieobecności na obu formach zajęć. W przypadku nieobecności weryfikacja efektów uczenia się następuje na konsultacjach, przy czym Student w przypadku: wykładu - wykonuje pracę pisemną na zadany temat związany z wykładem, na którym był nieobecny, ćwiczeń - wykonuje wszystkie zadania realizowane podczas zajęć, na których był nieobecny. Pozostałe uregulowania związane z nieobecnością - zgodnie z Regulaminem Studiów (§17).

Literatura podstawowa

1. Kay-Raining Bird E., Squires B., Prevention of Speech and Language Disorders, [in:] eds. J.S. Damico, M.J. Ball, The SAGE Encyclopedia of Human Communication Sciences and Disorders, Thousand Oaks, California 2019.
2. Sindrewicz K., Studzińska N., Profilaktyka logopedyczna, [w:] Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, T. II, red. A. Domagała, U. Mirecka, Gdańsk 2021.
3. Skorek E.M., Ćwiczenia przygotowawczo-profilaktyczne: rodzaje i możliwości zastosowania u dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Komunikacja, zaburzenia, terapia, red. E.M. Skorek, K.B. Kochan, Zielona Góra 2014.
4. Skorek E.M., Profilaktyka logopedyczna w placówkach oświatowych - zadania nauczycieli i logopedów, [w:] Dziecko w kształceniu instytucjonalnym. Idee - refleksje - badania, red. nauk. I. Kopaczyńska, M. Magda Adamowicz, Zielona Góra 2019.
5. Wielowymiarowość przestrzeni profilaktyki logopedycznej, red. E.M.Skorek, Zielona Góra, 2017.

Literatura uzupełniająca

1. Maćko N., Przesiewowe badania logopedyczne w przedszkolu i szkole, [w:] Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, T. II, red. A. Domagała, U. Mirecka, Gdańsk 2021.
2. Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Gdańsk 1998.
3. Skorek E.M., 100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych, Gdańsk, 2005.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Ewa Skorek, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 22-04-2022 20:20)