1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Pedagogika - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Metodyka pracy wychowawczo - opiekuńczej I

Wygeneruj PDF dla tej strony

Metodyka pracy wychowawczo - opiekuńczej I - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest:

1. Poznanie ogólnej metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej.
2. Kształtowanie kompetencji refleksyjnego praktyka – opiekuna – wychowawcy oraz umiejętności tworzenia i modyfikacji warsztatu opiekuna-wychowawcy.
3. Poznanie i adekwatne, refleksyjne zastosowanie metod i form pracy opiekuńczo-wychowawczej.
4. Rozwijanie kompetencji metodycznych z zakresu pracy opiekuńczo-wychowawczej: rozwijanie umiejętności dostosowania metod i form pracy do wymagań grupy i indywidualnych potrzeb wychowanków; rozwijanie umiejętności planowania pracy i przygotowania dokumentacji pracy opiekuńczo-wychowawczej (scenariusze zajęć).
5. Uświadomienie indywidualnych zasobów i ograniczeń w pracy opiekuńczo-wychowawczej; rozwijanie umiejętności interpersonalnych potrzebnych w pracy opiekuńczo-wychowawczej.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Znajomość teoretycznych podstaw opieki i wychowania, psychologii

Zakres tematyczny

Problematyka wykładów:

1. Wprowadzenie do ogólnej metodyki opieki i wychowania. Zakres i przedmiot metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej; relacje między wiedza ogólną, metodyką a praktyką, funkcje metodyki, rodzaje twierdzeń, źródła treściowe metodyki opieki i wychowania, metodyki szczegółowe w pracy opiekuńczo-wychowawczej, warsztat opiekuna-wychowawcy.
2. Modelowanie i optymalizowanie pracy opiekuńczo-wychowawczej.
3. Planowanie (projektowanie) w pracy opiekuńczo-wychowawczej. Podstawowe operacje składające się na proces planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej. Zalety zapisanego planu. Cechy dobrego planu. Trudności w planowaniu pracy opiekuńczo-wychowawczej. Źródła treściowe planu działania opiekuńczo-wychowawczego. Podstawowe kategorie treściowe planu. Struktura i możliwości konstruowania planu działania opiekuńczo-wychowawczego. Rodzaje planów w pracy opiekuńczo-wychowawczej.
4. Standardy usług opiekuńczo-wychowawczych i nadzór nad ich realizacją. Program opieki indywidualnej oraz instytucji opiekuńczo-wychowawczej (dochodzenia do standardów).
5. Stopnie awansu zawodowego (program rozwoju zawodowego nauczyciela, opiekuna-wychowawcy).
6. Diagnoza, ocenianie i ewaluacja w procesie opiekuńczo-wychowawczym (aspekt jednostkowy, grupowy, instytucjonalny).
7. Formy i metody opieki ich związek z efektywnością opieki i wychowania. Rozumienie pojęć „forma opieki”, „forma wychowania”, „metoda opieki”, „metoda wychowania”. Rodzaje form opieki i wychowania. Rodzaje metod opieki i wychowania.
8. Poznanie wybranych metod opieki i wychowania: werbalnych, niewerbalnych, alternatywnych – aktywizujących).
9. Znaczenie kształtowania kontaktów, więzi, atmosfery w pracy opiekuńczo-wychowawczej.

 

Problematyka laboratoriów:

1. Wprowadzenie do pracy z grupą: ustalenie kontraktu grupowego.
2. Zasady funkcjonowania grup, zasady integracji grupy, dynamika rozwoju grupy.
3. Podstawowe problemy komunikacji w pracy opiekuńczo-wychowawczej.
4. Bariery komunikacyjne i ich znaczenie w procesie wychowania.
5. Wykorzystanie zachowań asertywnych w relacjach wychowawczych. Optymizm jako strategia radzenia sobie z sytuacjami trudnymi. Rozwijanie umiejętności optymistycznego interpretowania sytuacji społecznych. 
6. Poczucie własnej wartości - podstawowe filary i sposoby wzmacniania ich. 
7. Prawa dziecka: specyfika poszczególnych praw dziecka, uwrażliwianie na sytuacje łamania praw dziecka. Twórcze myślenie.
8. Wykorzystanie metod i form twórczego myślenia w rozwijaniu aktywności, samodzielności i ciekawości poznawczej.
9. Rozwiązywanie konfliktów metodą bez porażek. Grupa, jako zwierciadło społeczne. Budowanie tożsamości grupowej.
10. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem: przyczyny powstawania stresu, indywidualne strategie radzenia sobie ze stresem, wykorzystanie metod relaksacji w pracy opiekuńczo-wychowawczej.
11. Tworzenie konspektów zajęć opiekuńczo-wychowawczych w oparciu o poznane metody i formy zajęć.

Metody kształcenia

Wykłady – wykład konwencjonalny z elementami dyskusji i pokazem medialnym.

Laboratoria  – praca w grupach, gry dydaktyczne, inscenizacje, gry symulacyjne, praca z książką, metody ekspresyjne, dyskusja, burza mózgów.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykłady

Podstawą zaliczenia wykładów jest pozytywna ocena z pisemnego kolokwium z progami punktowymi. Na ocenę pozytywną należy uzyskać > 50% poprawnych odpowiedzi.

Laboratoria

Podstawą zaliczenia laboratorium jest: ocena samodzielnie przygotowanych scenariuszy zajęć wychowawczych (kryteria oceny: formułowanie adekwatnych celów zajęć, dobór odpowiednich do tematu metod i form pracy, innowacyjność, twórczość) ; ocena aktywnego udziału w zajęciach oraz ocena pracy pisemnej.

Ocena końcowa

Ocena końcowa z przedmiotu jest średnią arytmetyczną pozytywnych ocen z laboratoriów i wykładu.

Literatura podstawowa

1. Gajewska G., Pedagogika opiekuńcza: elementy metodyki, Zielona Góra 2009.
2. Gajewska G., Doliński A., Teoretyczno-metodyczne aspekty warsztatu pracy pedagoga: scenariusze zajęć wychowawczych, T. I, Zielona Góra 2002, 2007.
3. Dąbrowski Z., Pedagogika opiekuńcza w zarysie, cz. 2, Olsztyn 2006.
4. Górnicka B., Metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej. Podręcznik akademicki. Opole 2015.
5. Łobocki M., W poszukiwaniu skutecznych form wychowania, Warszawa 1990.
6. Turska E., Indywidualne i społeczne wymiary tożsamości przyszłych pedagogów, Zielona Góra 2013.
7. Vopel K.W., Poradnik dla prowadzących grupy, Kielce 1999.
8. Zajdel K. Wychowanie dziecka, Gdańsk 2010.
9. Każdorazowo uaktualniana i przekazywana studentom.

Literatura uzupełniająca

1. Branden N., 6 filarów poczucia własnej wartości, Łódź 2006.
2. Brągiel J., Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej: wybrane zagadnienia do ćwiczeń, skrypt dla studentów III i IV roku pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej studiów stacjonarnych i zaocznych, Opole 1984.
3. Dąbrowska-Jabłońska I., red., Terapia dzieci i młodzieży: metody i techniki pomocy psychopedagogicznej, Kraków 2006.
4. Dąbrowski Z., red., Węzłowe problemy opieki i wychowania w domu dziecka, Olsztyn 1997.
5. Diemut H., Łagodzenie konfliktów w szkole i w pracy z młodzieżą: poradnik do treningu mediacji, Kielce 2002.
6. Gajewska G., Bazydło-Stodolna K., Teoretyczno-metodyczne podstawy pracy opiekuńczo-wychowawczej w świetlicy: scenariusze zajęć wychowawczych, T. VIII, Zielona Góra 2005.
7. Gajewska G., Gajewska J. (2012). Współpraca z rodzicami. Wskazówki, programy, scenariusze spotkań. Tom 1, Zielona Góra
8. Gajewska G., Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI w.,  T. III, red. T.Pilch, Warszawa 2004.
9. Gajewska G., Szczęsna A., Turska E., Teoretyczno-metodyczne podstawy opieki i wychowania w internacie i bursie szkolnej: scenariusze spotkań wychowawczych z młodzieżą, T. XI, Zielona Góra 2009.
10. Gajewska G., Szczęsna A., Turska E., Teoretyczno-metodyczne podstawy warsztatu wychowawcy kolonii: scenariusze zajęć wychowawczych, programy kolonii, półkolonii, obozów, biwaków, T. X, Zielona Góra 2008.
11. Gajewska G., Turska E., Teoretyczno-metodyczne aspekty opieki i wychowania w świetlicy: scenariusze spotkań, programy, T. XII, Zielona Góra 2011.
12. Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 2014.
13. Grochulska J., Agresja u dzieci, Warszawa 1993.
14. Hamer H., Klucz do efektywności nauczania, Warszawa 1994.
15. Kamińska U., Metodyka pracy wychowawczo-opiekuńczej, Katowice 2002.
16. Kelm A., Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 2000.
17. Król-Fijewska M., Trening asertywności, Warszawa 1992.
18. Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2004.
19. Nęcka E., Trening twórczości: podręcznik dla psychologów, pedagogów, nauczycieli, Kraków 1998.
20. Oyster C.K., Grupy, Poznań 2002.
21. Seligman M., Optymizmu można się nauczyć, Poznań 2002.
22. Schenk C., Relaksacja – sposób na stres, Warszawa 1996.
23. Vopel K., Jak pobudzić kreatywność grupy, Kielce 2003.
24. Każdorazowo uaktualniana i przekazywana studentom.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Grażyna Gajewska, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 25-04-2022 06:43)