1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Pedagogika - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Niedostosowanie społeczne

Wygeneruj PDF dla tej strony

Niedostosowanie społeczne - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest:

• zdobycie wiedzy na temat zjawiska niedostosowania społecznego i jego interpretacji naukowej w różnorodnych koncepcjach teoretycznych oraz w odniesieniu do patologii życia społecznego,
• poznanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży,
• poznanie sposobów funkcjonowania osób niedostosowanych i zagrożonych niedostosowaniem w środowisku rodzinnym, szkolnym, rówieśniczym,
• opanowanie wiadomości odnoszących się do diagnozy niedostosowania społecznego, resocjalizacji i profilaktyki.

 

 

 

 

 

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Ogólna wiedza z zakresu pedagogiki i wiedzy o problemach społecznych na poziomie szkoły średniej.

Zakres tematyczny

Problematyka wykładów:

Norma i patologia w funkcjonowaniu społeczeństwa. Źródła norm i zasad społecznych. Patologia a dewiacja.

Teorie wyjaśniające zachowania dewiacyjne człowieka (teoria anomii, kontroli społecznej E. Durkheima, T. Hirschiego, teoria R. Mertona, Teoria zróżnicowanych powiązań E. Sutherlanda, teoria naznaczenia społecznego E. Lemerta, teorie subkultur). Patologie a niedostosowanie społeczne.

Definicje i typologie niedostosowania społecznego.Teoretyczny model zachowań dewiacyjnych – model rozwoju osobowości i jej zaburzeń w ujęciu E. Eriksona. Pojęcie niedostosowania społecznego: objawy, rodzaje i typologie niedostosowania społecznego (według J. Konopnickiego, Cz. Czapówa, C. E. Sullivana i M. Q. Granta); etapy wykolejenia społecznego.

Biopsychiczne i środowiskowe uwarunkowania nieprzystosowania społecznego dzieci i młodzieży.

Rola diagnozy w pracy z dzieckiem niedostosowanym społecznie. Procedury działań podejmowanych wobec osób przejawiających symptomy niedostosowania społecznego. - System opieki i profilaktyki nad dzieckiem niedostosowanym społecznie Środki i ośrodki pracy z dziećmi i młodzieżą niedostosowaną. Główne problemy w terapii i resocjalizacji nieletnich niedostosowanych. Współczesne systemy ograniczania zachowań dewiacyjnych dzieci i młodzieży w Polsce i na świecie.

Problematyka ćwiczeń:

Wprowadzenie: poglądy na istotę niedostosowania społecznego; socjalizacja; niedostosowanie jako problem wychowawczy i społeczny.

Powstanie i rozwój zachowań aspołecznych: mechanizmy psychospołeczne – powstawanie zaburzeń w zachowaniu w oparciu o teorię frustracji potrzeb i społecznego uczenia się W. Bandury.

Diagnoza niedostosowanych społecznie: model diagnozy behawioralnej i interdyscyplinarnej, główne etapy; diagnostyka wspierająca; arkusz obserwacyjny T. Achenbacha i jego praktyczne zastosowanie; SNS L. Pytki. Główne przyczyny niedostosowania społecznego; podziały, klasyfikacje; czynniki makrospołeczne powodujące niedostosowanie społeczne (przemiany społeczno-ekonomiczne, rola massmediów, wyjazdy za granice). Rodzinne uwarunkowania niedostosowania społecznego.  

Charakterystyka wybranych przejawów niedostosowania społecznego wśród dzieci i młodzieży (agresja, odmowa chodzenia do szkoły, fala szkolna, bullying, cyberprzemoc, wagary szkolne, próby samobójcze młodzieży).  ADHD i FAS jako przykład zaburzeń funkcjonowania dzieci i młodzieży w wyniku uszkodzenia CUN. Diagnoza dziecka niedostosowanego społecznie. Przemoc wobec dziecka w rodzinie jako zasadnicza przyczyna niedostosowania społecznego; definicje, rodzaje i formy przemocy wobec dziecka; deprywacja potrzeb dziecka, a zaburzenia w zachowaniu. Szkolne uwarunkowania nieprzystosowania społecznego: czynniki tkwiące w systemie szkolnym, w nauczycielu, w uczniu; fobia szkolna; wagary; bullying. Dziecko niedostosowane w kontaktach rówieśniczych: popularność dzieci z symptomami zaburzeń w grupie rówieśniczej; dzieci zagrożone ostracyzmem – mechanizmy i skutki.

 

Metody kształcenia

Wykład – wykład problemowy, wykład z prezentacją multimedialną

Ćwiczenia – metoda projektów (projekt praktyczny), gry symulacyjne, praca w grupach, dyskusja

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykłady

Warunkiem zaliczenia jest egzamin pisemny lub testowy (z pytaniami otwartymi).Warunkiem oceny pozytywnej jest uzyskanie 60% pozytywnych odpowiedzi. Ocenę końcową wylicza się na podstawie punktów uzyskanych z testu zaliczeniowego, które są przeliczane na stopnie według skali 94-100%=5,0, 85-93%=4,5, 76-84%=4,0, 68-75%=3,5, 60-67%= 3,0, 0-59%=2.

Ćwiczenia

Aktywne uczestnictwo studenta na zajęciach (wytwory pracy studenta, przygotowanie prezentacji); test zaliczeniowy z pytaniami otwartymi.Warunkiem oceny pozytywnej jest uzyskanie 60% pozytywnych odpowiedzi. Ocenę końcową wylicza się na podstawie punktów uzyskanych z testu zaliczeniowego, które są przeliczane na stopnie według skali 94-100%=5,0, 85-93%=4,5, 76-84%=4,0, 68-75%=3,5, 60-67%= 3,0, 0-59%=2.

 

 

Ocena końcowa: średnia ocen zaliczenia wykładów i ćwiczeń.

Dozwolona jest jedna nieobecność na zajęciach bez konieczności jej zaliczania. Każdą kolejną nieobecność student zobowiązany jest  zaliczyć na konsultacjach (dopuszczalne jest odrobienie zajęć z inną grupą). Studenci którzy mają przyznany IOS (udział w zajęciach 50%-60%, wywiązanie się z ustalonych indywidualnie warunków zaliczenia). 

 

 

Literatura podstawowa

1. Siemionow J., Niedostosowanie społeczne nieletnich. Warszawa 2011.

2. Szymański A. Niedostosowanie społeczne dzieci i młodzieży. wybrane problemy. Warszawa 2011.

3. Pospiszyl I., Patologie społeczne, Warszawa 2008.

4. Urban B., J. Stanik, Resocjalizacja, T. I, Warszawa 2007.

Literatura uzupełniająca

 

1. Borecka-Biernat D. Zaburzenia w zachowaniu dzieci i młodzieży w kontekście trudnych sytuacji szkolnych i pozaszkolnych. Kraków 2011. 

2. Kamiński A., Dobijański M., Niedostosowanie społeczne nieletnich. Profilaktyka i resocjalizacja. Siedlce 2020.

3. Konopnicki J, Niedostosowanie społeczne, Warszawa 1971.

4. Urban B., Zachowania dewiacyjne młodzieży, Kraków 2000.

5. Wirkus Ł., Family structure and the process of social maladjustment of juveniles. "Resocjalizacja Polska", No 20, 2020.

 

 

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Lidia Wawryk (ostatnia modyfikacja: 19-04-2022 17:18)