1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Psychologia - jednolite magisterskie
5. Problemy rehabilitacji i niepełnosprawności w edukacji

Wygeneruj PDF dla tej strony

Problemy rehabilitacji i niepełnosprawności w edukacji - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

1. Zapoznanie studentów z istotą, wymiarami i perspektywami rozwoju procesu rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnościami oraz modelami i rodzajami niepełnosprawności człowieka. 

2. Uwrażliwienie studentów na zróżnicowane potrzeby, możliwości i ograniczenia osób z niepełnosprawnością oraz konieczność modyfikacji postaw społecznych wobec tych osób i respektowania ich praw.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Wiedza z zakresu przedmiotów: pedagogika dla psychologów, psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia, psychologia wychowawcza, kliniczna i społeczna.

Zakres tematyczny

Tematyka wykładów:

1. Wielowymiarowość procesu rehabilitacji osób z niepełnosprawnością oraz współczesne systemy ich kształcenia; istota, cele, zasady, zadania rehabilitacji. Ekologiczny i edukacyjny kontekst procesu rehabilitacji.

2. Kwestie prawne rehabilitacji i niepełnosprawności. Prawa osób z niepełnosprawnością - wdrażanie Konwencji Praw Osób z Niepełnosprawnościami w Polsce; założenia Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2020-2030.

3. Modele niepełnosprawności człowieka, ich konsekwencje dla polityki społecznej, rehabilitacji, edukacji osób z niepełnosprawnościami. Systematyka osób z niepełnosprawnością. Podmiotowość osoby z niepełnosprawnością w procesie rehabilitacji i edukacji.

4. Proces rehabilitacji w kontekście normalizacji, społecznej integracji i inkluzji osób z niepełnosprawnościami; założenia, koncepcje, zasady, uwarunkowania, możliwości i formy realizacji.

5. Wiodące nurty zmian w procesie edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami. Problematyka specjalnych potrzeb i niepełnosprawności w edukacji. 

6. Mapa problemów w dyskursie na temat społecznej i edukacyjnej integracji i inkluzji osób z niepełnosprawnością w Polsce. Ograniczenia i słabości współczesnej oferty edukacyjnej dla osób z niepełnosprawnością. Działania i rozwiązania na rzecz edukacji inkluzyjnej osób z niepełnosprawnościami.

7. Zasady systemowego, proekologicznego ujmowania procesu rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością oraz możliwości ich wielozakresowego wspierania w tym procesie.

8. Współczesne cywilizacyjne zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, jako swoiste wyzwanie dla procesu rehabilitacji i edukacji. Znaczenie wczesnej interwencji i wczesnego wspomagania rozwoju w procesie rehabilitacji i inkluzji społecznej dzieci z niepełnosprawnością.

Tematyka ćwiczeń:

1. Zagadnienia wprowadzające: wyjaśnienie podstawowych pojęć, np. rehabilitacja, rewalidacja, niepełnosprawność, specjalne czy zróżnicowane potrzeby, edukacja specjalna, integracyjna, inkluzyjna/włączająca; przemiany w systemie rehabilitacji i kształcenia osób z niepełnosprawnością.

2. Proces rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami w ujęciu historycznym; dorobek "Polskiej szkoły rehabilitacji".

3. Współczesny system rehabilitacji, jego interdyscyplinarność, właściwości, cele i rodzaje. Rola osoby z niepełnosprawnością i jej rodziny w procesie rehabilitacji. 

4. Kształcenie segregacyjne - cele i zadania edukacji specjalnej, formy organizacyjne kształcenia specjalnego, jego efektywność w kontekście badań absolwentów.

5. Prointegracyjne rozwiązania w rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością – charakterystyka organizacyjnych form, możliwości i ograniczenia tych form.

6. Koncepcje edukacji włączającej. Problemy włączania uczniów z niepełnosprawnościami  w przestrzeń ogólnodostępnej edukacji. Koncept szkoły dla wszystkich  z uwzględnieniem uniwersalnego projektowania. Inkluzja społeczna osób z niepełnosprawnościami w (po)edukacyjnym okresie. 

7. Diagnostyka i orzecznictwo w sprawach zaburzeń rozwojowych (niepełnosprawności). Rola psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych, nauczycieli i innych specjalistów w rozpoznawaniu odchyleń i zagrożeń rozwojowych u dzieci.

8. Podmiotowa rola rodziny w rehabilitacji osoby z niepełnosprawnością oraz możliwości jej wspierania. Rodzina osób z niepełnosprawnością w świetle społecznych przemian. 

Metody kształcenia

Wykład problemowy, dyskusja problemowa, praca w grupach, praca z tekstem

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia (zaliczenie na ocenę) – aktywność studenta na zajęciach: opracowanie i prezentacja w czasie ćwiczeń zagadnień, problemów przewidzianych w programie przedmiotu (metody kształcenia: praca w grupach, z tekstem i dyskusja problemowa),

Narzędzie weryfikacji: przygotowane, adekwatnie do danego tematu zajęć zagadnienia problemowe;

przykładowe problemy dyskutowane na zajęciach podejmujących kwestie niepełnosprawności:

• koncepcje, modele niepełnosprawności człowieka (biologiczny i społeczny),
• rozwiązania w procesie rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością w kontekście danego modelu niepełnosprawności,
• populacja osób z niepełnosprawnością, jej zróżnicowanie ze względu na przyczyny, czas wystąpienia, rodzaj czy stopień niepełnosprawności itp.,
• charakterystyka możliwości i ograniczeń osób z różnymi rodzajami i stopniem niepełnosprawności (cechy wspólne i swoiste), upodmiotowienie dziecka/osoby z niepełnosprawnością w procesie rehabilitacji i kształcenia.

Skala ocen za aktywność: ndst. (0 pkt.), dostateczny (3,0 pkt.), dostateczny plus (3,5 pkt.), dobry (4,0 pkt.), dobry plus (4,5 pkt.), bardzo dobry (5,0 pkt.);

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie pozytywnych ocen z aktywności na zajęciach. Ocena - średnia arytmetyczna ocen za aktywności na zajęciach (ćwiczeniach)

Nieobecności: zaliczenie pisemne tematu zajęć w których student nie uczestniczył

Wykład (egzamin ustny) - studenci losują trzy pytania, za odpowiedzi na wylosowane pytania uzyskują od 0 do 5 pkt. Ocena - średnia arytmetyczna punktów uzyskanych za odpowiedzi na pytania. 

Ocena końcowa - średnia arytmetyczna ocen uwzględniająca ocenę za aktywności na zajęciach (ćwiczenia) i ocenę za egzamin ustny (wykład).

Literatura podstawowa

 

1. Kowalik S. (2018) Stosowana psychologia rehabilitacji, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar

2. Kowalik S. (2007) Psychologia rehabilitacji, Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne

3. Gałkowski T., Pisula E. (red.), (2006) Psychologia rehabilitacyjna. Wybrane zagadnienia, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN

4. Chrzanowska I., Szumski G. (red.), (2019) Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole, Warszawa, Wydawnictwo FRSE

5. Speck O. (2014) Inkluzja edukacyjna a pedagogika lecznicza. Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia

Literatura uzupełniająca

1. Janiszewska-Nieścioruk Z., Grzegorzewska I., Herberger J., i in. (2015) Człowiek wobec wyzwań i zagrożeń współczesności. Rozwój-rodzina-edukacja, Zielona Góra, Oficyna Wydawnicza UZ

2. Janiszewska-Nieścioruk Z., Nieścioruk J. (2022) The problematics of social and educational inclusion of people with disabilities in Poland, W: Education - Multiplicity of Meanings, Commonality of Goals, 2022 / eds. Beata Pituła, Inetta Nowosad, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage

3.Olszewski S., Parys K. (2016) Rozumieć chaos. Rzecz o terminach i znaczeniach im nadawanych w pedagogice specjalnej, Kraków, UP

 

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr inż. Anna Góralewska-Słońska (ostatnia modyfikacja: 22-03-2024 16:52)