1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Biologicznych
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Turystyka i rekreacja - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Wstęp do wiedzy o kulturze

Wygeneruj PDF dla tej strony

Wstęp do wiedzy o kulturze - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami  teoretycznymi, wiedzą opisową oraz metodami badań empirycznych w naukach o kulturze.(kulturoznawstwo, antropologia kulturowa, etnologia, etnografia i religioznawstwo). Część warsztatowa poświęcona jest zagadnieniom kulturowych odrębności i specyfiki wybranych społeczeństw plemiennych, grup wyznaniowych oraz rodzących się aktualnie społeczeństw ponowoczesnych, przydatnych w turystyce i rekreacji. 

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Elementarna wiedza z zakresu historii oraz problematyki kultury uzyskana na poziomie szkoły średniej 

Zakres tematyczny

Wykłady:

1. Wybrane koncepcje i definicje kultury. Kultura materialna i symboliczna, ponowoczesna kultura symulakrów. Kultura w sensie dystrybutywnym i atrybutywnym. Kultura a cywilizacja.
2. Dwa wymiary ewolucji człowieka: biologiczny i kulturowy oraz ontogenetyczny i filogenetyczny. Biologiczne uwarunkowania człowieka i ich wpływ na życie społeczne. Cechy wrodzone i nabyte.
3. Proces socjalizacji i enkulturacji   (w tym inicjacji) w ujęciu Margaret Mead, Dawida Riesmana i Tarzycjusza Bulińskiego (przekrój kulturowo-historyczny).
4. Wybrane koncepcje kultury XX wieku – funkcjonalizm, antropologia ekologiczna, poststrukturalizm, pragmatyzm, feminizm i studia gender .
5. Kulturowe uwarunkowania życia społecznego. Kultura a struktura społeczna i system społeczny.  Uwarunkowania środowiskowe, determinany kulturowe (dyfuzja, importy kulturowe, migracje, symbole etc.)
6. Kultura masowa i światopogląd konsumpcyjny . cechy modernizmu (nowoczesności)  i jego  dekonstrukcja .przez postmodernistów. Obumieranie kultury symbolicznej w sensie światopoglądowym i wzmocnienie wymiaru komunikacyjnego.
7. Wielokulturowość i transkulturowość, westernizacja i makdonaldyzacja, globalizacja a kreolizacja.

Ćwiczenia

1. Eurocentryzm a relatywizm kulturowy. Problematyka rasizmu, ksenofobii, etnocydu i genocydu.
2. Popkultura. Kontrkultura i subkultury. Kultura wizualna. Obrazy malarskie, fotografia, komiks, film, telewizja.
3. Mit i rytuał – ich kulturotwórcze funkcje i znaczenie dla jednostki i mito-logika.  Bohater mityczny.
4. „Ryty przejścia” w biegu życia jednostki: narodziny, wesele, choroba, umieranie, śmierć, zaświaty (sacrum a profanum).
5. Magia i religia. Różnice w strukturze i funkcjach kulturowych  magicznego i religijnego myślenia. Wpływ magii i religii na zachowania i organizację społeczną.
6. Ciało w kulturze a okulocentryczna a haptyczna orientacja poznawcza.

Laboratorium:

1. Kultura i jej związki z turystyką. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO. Walory kulturowe w turystyce . Szlaki dziedzictwa kulturowego.
2. Główne nurty kultury narodowej. Kultura ludowa. Kultura rycersko-szlachecka. Kultura mieszczańska, plebejska. Kultura elitarna a kultura masowa. Zabytki kultury ludowej, szlacheckiej i mieszczańskiej w Polsce. Masowe imprezy artystyczne
3. Czas i przestrzeń w kulturze i turystyce.  Czas cykliczny i linearny. Nowożytne rozumienie przestrzeni. Przestrzeń turystyczna.
4. Sacrum i sacrofanum w przestrzeni. Religie świata. Makroregiony pielgrzymkowe świata. Turystyka pielgrzymkowo-religijna. Architektura sakralna na świecie
5. Komunikacja międzykulturowa. Spotkanie międzykulturowe, dialog, problematyka „innego”. Podstawowe pojęcia z zakresu komunikacji międzykulturowej. Różnice kulturowe na świecie według typologii G. Hofstede. Różnice kulturowe w działalności gospodarczej według F. Trompenaarsa i Ch. Hampden-Turnera.

Metody kształcenia

metody aktywizujące: burza mózgów metoda dedukcyjna, praca z tekstem, dyskusja w zespołach, prezentacje multimedialne

metody stosowane na wykładzie:  wykład konwersatoryjny, metoda deskrypcyjna 

 

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ocena z przedmiotu jest średnią arytmetyczną oceny z pisemnego egzaminu końcowego z wykładów, zaliczenia ćwiczeń (pisemna praca) oraz warsztatów (aktywność na zajęciach)

Literatura podstawowa

1. Burszta, W.J., Antropologia kultury, Poznań 1998.
2. Mead M. Tożsamość i kultura 1974.
3. Eliade M., Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, Warszawa 1976.
4. Jacyno M., Jawłowska J., Kempny M. (red.), Kultura w czasach globalizacji, Warszawa 2004.
5. Pabian B., Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Podręcznik dla studentów kierunków turystycznych i ekonomicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice 2013.
6. Stomma L., Słońce rodzi się 13 grudnia, Łódź 1981.

 

Literatura uzupełniająca

1. Baldwin E., Longhurst B., McCracken S., Ogborn M., Smith G., Wstęp do kulturoznawstwa, Poznań 2007.
2. Barker Ch., Studia kulturowe, Kraków 2005.
3. Maffesoli M., Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, Warszawa 2008.
4. Tropeenaars F., Hampden-Turner C., Siedem wymiarów kultury. Znaczenie różnic kulturowych w działalności gospodarczej, B. Nawrot (tłum.), Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002.
5. Benedict R., Wzory kultury, Warszawa 2002.
6. Prasa popularnonaukowa tj. „Wiedza i Życie”, „Focus”, „Konteksty”,  itp.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Agnieszka Gandecka (ostatnia modyfikacja: 13-02-2023 11:48)