1. SylabUZ
2. Wydział Mechaniczny
3. semestr zimowy 2023/2024
4. Zarządzanie i inżynieria produkcji - pierwszego stopnia z tyt. inżyniera
5. Bezpieczeństwo użytkowania maszyn i urządzeń

Wygeneruj PDF dla tej strony

Bezpieczeństwo użytkowania maszyn i urządzeń - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z problematyką technicznego bezpieczeństwa pracy, zasadami postępowania związanymi z zapewnieniem bezpieczeństwa pracy w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń, analizą potencjalnych źródeł zagrożeń życia i zdrowia pracowników oraz wymaganiami dotyczącymi utrzymania niezbędnej dokumentacji maszyn wykorzystywanych w procesach produkcyjnych.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Rysunek techniczny, Podstawy projektowania inżynierskiego, Zarządzanie produkcją i usługami, Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem

Zakres tematyczny

Wykład

W 1: Wprowadzenie w problematykę przedmiotu. Europejskie prawodawstwo odnoszące się do maszyn - Dyrektywy Maszynowe. Deklaracja zgodności WE. Polskie akty prawne odnoszące się do bezpieczeństwa użytkowania maszyn i urządzeń. Znak CE.

W 2: Podstawowa dokumentacja w zakresie bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń. Przepisy dotyczące dokumentacji maszyn: unormowania prawne, instrukcje bezpieczeństwa, normy zharmonizowane, ogólne zasady bezpieczeństwa użytkowania maszyn i urządzeń, dokumentacja techniczno – konstrukcyjna i eksploatacyjna maszyny.

W 3: Bezpieczeństwo maszyn - Instrukcja obsługi zgodna z DM 2006/42/WE. Ogólne zasady opracowywania instrukcji obsługi maszyn. Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa maszyn. Identyfikacja zagrożeń mechanicznych w procesach pracy. Znaczenie ryzyka resztkowego w bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń.

W 4-5: Analiza przedmiotowa i podmiotowa minimalnych wymagań w zakresie bezpiecznego użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. Listy kontrolne, ocena prawdopodobieństwa i konsekwencji, ocena zagrożeń i szans – metoda TOWS.

W 6-7: Analiza wybranych technicznych źródeł czynników powodujących wypadki podczas użytkowania maszyn, urządzeń i narzędzi technicznych. Redukcja zagrożeń mechanicznych i strategia doboru technicznych środków ochrony, minimalne odległości, osłony, urządzenia ochronne i zabezpieczające, barwy, znaki i sygnały bezpieczeństwa, sposoby zatrzymania awaryjnego maszyn. Działania dostosowawcze. Barwy, znaki i sygnały bezpieczeństwa.

W 8: Wybrane problemy bezpieczeństwa maszyn w przemyśle 4.0. Zaliczenie wykładów.

Projekt

W ramach projektu przewiduje się opracowanie przez studentów (indywidualnie lub w 2 osobowych grupach) wybranych składników dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej określonej maszyny lub urządzenia.

P 1: Wprowadzenie do problematyki projektu z zakresu szczegółowej instrukcji technicznego bezpieczeństwa użytkowania maszyn i urządzeń zgodnie z zaleceniami Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE. Omówienie podstaw projektu "Karty bezpieczeństwa".

P 2-3: Rozpoznanie wybranych technicznych źródeł czynników powodujących wypadek w odniesieniu do maszyn, urządzeń i narzędzi technicznych (np.: tokarka, frezarka, strugarka, wiertarka). Indywidualne opracowania projektowe na zadany temat i wystąpienia ustne studentów.

P 4-5: Rozpoznanie wybranych technicznych źródeł czynników powodujących wypadek w odniesieniu do maszyn, urządzeń i narzędzi technicznych ( np.: spawarka, szlifierka, piła, zgrzewarka). Indywidualne opracowania projektowe na zadany temat i wystąpienia ustne studentów.

P 6-7: Rozpoznanie wybranych technicznych źródeł czynników powodujących wypadek w odniesieniu do maszyn, urządzeń i narzędzi technicznych (np.: wtryskarka do tworzyw sztucznych, prasa, gilotyna, kuźniarka). Indywidualne opracowania projektowe na zadany temat i wystąpienia ustne studentów.

P 8-9: Rozpoznanie wybranych technicznych źródeł czynników powodujących wypadek w odniesieniu do maszyn, urządzeń i narzędzi technicznych (np.: tokarka do drewna, frezarka do drewna, strugarka do drewna, wiertarka do drewna). Indywidualne opracowania projektowe na zadany temat i wystąpienia ustne studentów.

P 10-11: Rozpoznanie wybranych technicznych źródeł czynników powodujących wypadek w odniesieniu do maszyn, urządzeń i narzędzi technicznych (np.: pilarka do drewna, prasa krawędziowa, szlifierka taśmowa, wybrane urządzenia transportu bliskiego). Indywidualne opracowania projektowe na zadany temat i wystąpienia ustne studentów.

P 12-13: Bezpieczeństwo maszyn. Dobór osłony, urządzeń ochronnych i urządzeń zabezpieczających, informowanie o zagrożeniach - "Karta Bezpieczeństwa".

P 14-15: Podsumowanie końcowe pracy studentów i końcowa ocena projektów.

Metody kształcenia

Wykład konwencjonalny z wykorzystaniem technicznych środków nauczania.

Projekt – praca indywidualna lub grupowa studentów (w zależności od stopnia skomplikowania analizowanego przypadku) z wykorzystaniem literatury i notatek z wykładów.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykład - zaliczenie na podstawie kolokwium.

Projekt - warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnej oceny z opracowanej dokumentacji przykładowej maszyny lub urządzenia. Uwzględnianymi kryteriami oceny są również: współpraca studenta w zespole realizującym zadanie projektowe oraz kreatywność przy jego rozwiązaniu.

Ocena końcowa – średnia arytmetyczna ocen z poszczególnych form zajęć.

Literatura podstawowa

1. Dietrich M., Schumacher R., Lilienthal D., Schmidt H., Stubenrauch H.J., Görnemann O., Kurrus M., Przewodnik Bezpieczne Maszyny. Bezpieczna maszyna w sześciu krokach. SICK Sensor Intelligence, 2015.
2. Fraser J. (Red.), Przewodnik dotyczący stosowania dyrektywy 2006/42/WE w sprawie maszyn. Wyd. 2, 2010.
3. Karaszkiewicz A., Kowalewski S., Kramarek W., Kowerski A., Identyfikacja najczęstszych przyczyn i sekwencji wypadków przy konserwacji i naprawach maszyn i urządzeń produkcyjnych na podstawie analizy wypadków. Centrum Edukacji i Profilaktyki, Warszawa, 2010.
4. Łabanowski W., Bezpieczeństwo użytkowania maszyn. Poradnik dla pracodawców. Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa 2012.
5. Łabanowski W., Użytkowanie maszyn. Minimalne wymagania dotyczące BHP. Lista kontrolna z komentarzem. Materiał pomocniczy dla pracodawców. Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa 2012.
6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/42/WE z dnia 17 maja 2006r. w sprawie maszyn, zmieniająca dyrektywę 95/16/WE.
7. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/104/WE z dnia 19 września 2009 r. dotycząca minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy.
8. 2016/C 272/01, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, Niebieski przewodnik – wdrażanie unijnych przepisów dotyczących produktów 2016. T. 59, 2016.
9. PN-EN ISO 12100:2011 Bezpieczeństwo maszyn - Ogólne zasady projektowania - Ocena ryzyka i zmniejszanie ryzyka.
10. Aktualne Ustawy i Rozporządzenia tematycznie związane z problematyką prowadzonych zajęć.

Literatura uzupełniająca

1. https://www.pkn.pl/polskie-normy/normy-prawo/normy-zharmonizowane
2. https://www.pip.gov.pl
3. https://www.certios.pl/oznaczenie-ce/maszyny
4. https://www.oznakowanie-ce.pl

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr inż. Tomasz Belica (ostatnia modyfikacja: 12-04-2023 13:15)