1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2023/2024
4. Socjologia - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Wymiary wykluczenia społecznego

Wygeneruj PDF dla tej strony

Wymiary wykluczenia społecznego - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest przekazanie studentom kompleksowej wiedzy na temat zróżnicowanych wymiarów wykluczenia społecznego (z uwzględnieniem istniejących teorii socjologicznych oraz wyników badań empirycznych). Intencją prowadzącego jest również przygotowanie studentów do socjologicznej analizy procesów ekskluzji i marginalizacji społecznej oraz formułowania samodzielnych, pogłębionych sądów na temat wybranych zagadnień z zakresu omawianej problematyki.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

brak

Zakres tematyczny

1. Zróżnicowanie społeczne. Nierówności społeczne
2. Wykluczenie społeczne – ujęcia teoretyczne i problemy definicyjne
3. Marginalizacja i marginalność społeczna. Koncepcje marginalizacji społecznej
4. Procesy wykluczania i marginalizacji społecznej a problemy społeczne. Problemy społeczne jako przedmiot zainteresowania socjologii
5. Ubóstwo jako klasyczny przykład wykluczenia społecznego. Koncepcja kultury ubóstwa O. Lewisa
6. Społeczne wyizolowanie bezdomnych
7. Starość jako problem społeczny
8. Edukacja jako obszar społecznego zróżnicowania i wykluczenia
9. Zróżnicowanie religijne i etniczne jako źródła marginalizacji społecznej
10. Problemy zdrowotne i niepełnosprawność jako przejawy społecznej marginalizacji i ekskluzji
11. Inne formy i źródła ekskluzji społecznej – nierówność płci, wykluczenie cyfrowe i technologiczne, bankowe i in.

Metody kształcenia

Podstawowe metody kształcenia wykorzystywane w trakcie ćwiczeń to: praca z tekstem, analiza materiałów audiowizualnych, dyskusja, praca w grupach oraz prezentacja wystąpień/wypowiedzi studentów.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia

Referat: przygotowanie i wygłoszenie podczas zajęć referatu - indywidualnie lub w parach (w zależności od liczebności grupy ćwiczeniowej), z możliwością wykorzystania  prezentacji multimedialnej, na temat obejmujący problematykę kursu, uzgodniony ze studentami na początku semestru. 

Zasady uzyskania pozytywnej oceny z referatu: zgodność wygłaszanego referatu z uzgodnionym tematem, poprawna struktura i język wypowiedzi, rzetelność, samodzielność w prezentowaniu omawianej problematyki, odpowiedni dobór źródeł, umiejętność udzielenia odpowiedzi na pytania dotyczące treści referatu.

Zasady uzyskania oceny z ćwiczeń: ocena z ćwiczeń jest oceną z referatu.

Zasady uzyskania oceny końcowej: ocena końcowa jest oceną z ćwiczeń.

Literatura podstawowa

1. Błędowski P. i in. (opr.), Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Warszawa 2012.
2. Dębski M. (red.), Problem bezdomności w Polsce. Wybrane aspekty – diagnoza Zespołu Badawczego, Gdańsk 2011.
3. Golinowska S., O polskiej biedzie w latach 1990-2015. Definicje, miary, wyniki, Warszawa 2018.
4. Frysztacki K., Socjologia problemów społecznych, Warszawa 2009.
5. Jarosz M. (red.), Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny, Warszawa 2008.
6. Karwacki A., Błędne koło. Reprodukcja kultury podklasy społecznej, Toruń 2006.
7. Kaźmierczak-Kałużna I., Dwa oblicza biedy. Subiektywne i obiektywne aspekty sytuacji życiowej ubogich, Zielona Góra 2012.
8. Kaźmierczak-Kałużna I., Na krętych ścieżkach edukacji. Edukacyjne szanse i ograniczenia dzieci z rodzin wspieranych przez instytucjonalną pomoc społeczną, [w:] E. Czerka i in. (red.), Zasoby rodziny - wychowanie, poradnictwo, praca socjalna, Gdańsk 2016.  
9. Kaźmierczak-Kałużna I., Ubóstwo jako problem społeczny. Kwestie terminologiczne i ustalenia empiryczne, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, 2012.
10. Klebaniuk J. (red.), Fenomen nierówności społecznych. Nierówności społeczne w refleksji humanistycznej, Warszawa 2007.
11. Oliwa-Ciesielska M., Piętno nieprzypisania. Studium o wyizolowaniu społecznym bezdomnych, Poznań 2006.
12. Oliwa-Ciesielska M., W poszukiwaniu kultury ubóstwa, Poznań 2013.
13. Palska H., Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polce końca lat dziewięćdziesiątych, Warszawa 2002. 
14. Tarkowska E. (red.), Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce, Warszawa 2000.

Literatura uzupełniająca

1. Bauman Z., Zbędni, niechciani odtrąceni – czyli o biednych w zamożnym świecie, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, 1998.
2. Domański H., Ubóstwo w społeczeństwach postkomunistycznych, Warszawa 2002.
3. Frysztacki K., Problemy społeczne [w:] Encyklopedia Socjologii, t. 3, Warszawa 2000.
4. Gans R. J., O niektórych funkcjach ubóstwa, „Polityka społeczna”, nr 9, 1993.
5. Grotowska- Leder J., Fenomen wielkomiejskiej biedy. Od epizodu do underclass, Łódź 2002.
6. Przymeński A., Bezdomność jako kwestia społeczna w Polsce współczesnej, Poznań 2001.
7. Titkow A. (red.), Szklany sufit. Bariery i ograniczenia karier kobiet, Warszawa 2003.
8. Warzywoda-Kruszyńska W. (red.), (Żyć) Na marginesie wielkiego miasta, Łódź 2001.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Izabela Kaźmierczak-Kałużna (ostatnia modyfikacja: 05-04-2023 14:10)