1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2023/2024
4. Socjologia - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Procesy zmiany społecznej

Wygeneruj PDF dla tej strony

Procesy zmiany społecznej - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Zapoznanie studenta z problematyką socjologicznych teorii zmian i rozwoju społecznego. Umiejętność socjologicznej analizy zjawisk dynamiki społecznej, wyjaśniania genezy i prognozowania kierunku procesów rozwoju  cywilizacji. Orientacja w teoretycznej dyskusji wokół nowoczesności i jej przemian.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Znajomość podstawowych pojęć z zakresu socjologii grup i instytucji społecznych. Znajomość głównych założeń wybranych teorii socjologicznych (funkcjonalizm, strukturalizm, teoria konfliktu).

Zakres tematyczny

Wykład:

1. Statyka i dynamika w socjologii. Funkcje poznawcze badań nad zmianami społecznymi.
2. Źródła zmian w życiu społecznym. Teorie uwarunkowań i czynników zmiany społecznej.
3. Prehistoria teorii rozwoju. Cykliczne wizje zmian.
4. Narodziny idei postępu. Założenia, treść i paradoksy teorii postępu.
5. Zmiany i rozwój społeczny w koncepcji liberalnej. Wolność i konkurencja ekonomiczna jako warunek procesów rozwojowych. 
6. Marksowska teoria rozwoju. Formacje społeczno – ekonomiczne. Analiza kapitalizmu jako fazy w rozwoju społecznym. Walory i porażki doktryny marksowskiej.
7. Ewolucjonizm. Założenia, metody i rezultaty badań nad ewolucją społeczną. Neo-ewolucjonizm.
8. Socjologia historyczna. Rozwój i ewolucja w świetle historii porównawczej. Ewolucja, rewolucja, transformacja.

Ćwiczenia:

1. Pojęcie procesu społecznego. Rodzaje procesów społecznych. Procesy reprodukcji i zmiany systemu społecznego.
2. Wzory zachowań społecznych. Przystosowanie, innowacja, konformizm, rytualizm, bunt - protest. Zachowania społeczne jako czynnik stabilności lub zmiany form ładu społecznego.
3. Ruchy społeczne – powstawanie, instytucjonalizacja, struktura. Nowe i stare formy ruchów społecznych. Współczesne koncepcje analizy zjawisk mobilizacji społecznej. 
4. Problematyka wyzwań rozwojowych. Koncepcja Arnolda Toynbee oraz jej współczesne modyfikacje.
5. Dyfuzjonistyczne koncepcje rozwoju. Uwarunkowania i bariery dyfuzji kulturowej.
6. Teorie modernizacji. Narodziny i ewolucja socjologicznych badań wokół nowoczesności. Teoria stadiów wzrostu, fazy rozwoju nowoczesności. Cywilizacja nowoczesna i ponowoczesna.
7. Teorie globalizacji. Obraz zmian i kierunków rozwoju współczesnej cywilizacji w świetle klasycznych modeli wyjaśniania zmian społecznych: neoliberalizm, neomarksizm, ekologizm, populizm.

Metody kształcenia

Ćwiczenia, dyskusja, analiza problemu. Wykład konwencjonalny.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykład

Egzamin: pisemny w formie pytań otwartych zawierający pięć pytań opisowych.

Zasady uzyskania pozytywnej oceny z egzaminu: student, studentka powinien uzyskać pozytywną ocenę odpowiedzi na minimum trzy pytania egzaminacyjne.

Zasady uzyskania oceny z wykładu: ocena z wykładu jest oceną z egzaminu.

Ćwiczenia

Kolokwium: w formie pięciu pytań otwartych, opisowych.

Zasady uzyskania pozytywnej oceny z pracy pisemnej: student, studentka powinien uzyskać pozytywną ocenę odpowiedzi na minimum trzy pytania.

Zasady uzyskania oceny z ćwiczeń: ocena z ćwiczeń jest oceną z kolokwium.

Zasady uzyskania oceny końcowej: ocena końcowa jest średnią ocen z wykładów i ćwiczeń.

Literatura podstawowa

1. Giddens A., Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2021.
2. Joas H., Wiegandt K. (red.), Kulturowe wartości Europy, IFiS PAN, Warszawa 2012.
3. Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2005.
4. Wallerstein I., Koniec świata jaki znamy, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2004.
5. Jelonek A.W., Tyszka K., Koncepcje rozwoju społecznego, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2001.
6. Krzemiński I. (red), Socjologia a przemiany współczesnego świata, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2004.

Literatura uzupełniająca

1. Kaszkur A., Laska A. (red.), Wyzwania innowacyjności w sferze publicznej, Wydawnictwo Uniwersyteckie, Bydgoszcz 2015.
2. Dyoniziak R. (red.), Teoria rozwoju społecznego. Wypisy, Wydawnictwo. AE, Kraków 1976.
3. Gorlach K., Mooney P. (red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2008.
4. Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. Ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, wyd. PWN, Warszawa 2012.
5. Beck U., Społeczeństwo światowego ryzyka, wyd. Scholar, Warszawa 2012.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Anna Mielczarek-Żejmo (ostatnia modyfikacja: 27-04-2023 17:21)