Zapoznanie studenta z podstawowymi zagadnieniami z zakresu relacji występującymi pomiędzy życiem społecznym a holistycznie ujmowaną kulturą, kształtowanie wyobraźni antropologicznej oraz umiejętności diagnozowania i rozumienia zjawisk kulturowych.
Wymagania wstępne
Brak.
Zakres tematyczny
Wykłady:
Pojęcie kultury w naukach społecznych i humanistyce.
Antropologia kulturowa jako dyscyplina naukowa, związki antropologii kulturowej z innymi dyscyplinami nauki.
Wymiary zróżnicowania kulturowego w kontekście życia społecznego, geneza zróżnicowania kulturowego, wielokulturowość jako przedmiot analizy antropologicznej.
Etnocentryzm, jego odmiany i przykłady, "swój - obcy", stereotyp - jego odmiany i przykłady, wieloznaczność pojęcia mitu.
Kulturowe ujmowanie czasu i przestrzeni, deterytorializacja kultury, zmiana w doświadczaniu przestrzeni i czasu.
Trwałość i zmienność kultury a życie społeczne (mechanizmy przekazu kultury i jej nabywania, dziedzictwo kulturowe i jego odmiany, tradycja, zmiana kulturowa, rewitalizacja i innowacja).
Ćwiczenia:
Świat człowieka - świat kultury: antropologiczna perspektywa badania i definiowania człowieka. Antropocentryzm i postantropocentryzm.
Kultura w życiu społecznym: wartości i normy, system aksjonormatywny w kontekście wytwarzania całości społecznych.
Kultury tradycyjne i "myśl nieoswojona".
Człowiek w świecie symboli i semiotyczny charakter działań ludzkich (3.1) perspektywa życia jednostki, (3.2) perspektywa życia zbiorowego.
Kultura a wspólnota i tożsamość społeczna: (2.1) tradycyjny świat bezalternatywny a współczesny świat wielokulturowy, kolektywizm a indywidualizm, (2.2) Inność "nieoczywista" - powstawanie nowych subkultur (np. Głusi), (2.3) obcość międzygeneracyjna i sposoby jej przełamywania.
Praktyczne aspekty wiedzy kulturowej - wybrane zagadnienia antropologii stosowanej.
Globalne a lokalne – procesy zmiany kulturowej, nowe i stare zjawiska i trendy w kulturze - analiza wybranych przykładów ze świata, Europy, Polski i regionu lubuskiego.
Dokumentacja i analiza kultury: od etnografii do antropologii kulturowej - przykłady realizacji.
Metody kształcenia
Wykład konwencjonalny.
Ćwiczenia: praca z książką, materiałami źródłowymi, filmem, dyskusja, metody edukacji mobilnej, elementy pracy zdalnej.
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Wykład
Egzamin: pisemny w formie pytań otwartych i zamkniętych; zakres materiału: zgodnie z sylabusem przedstawionym w trakcie zajęć na początku semestru.
Zasady uzyskania pozytywnej oceny z egzaminu: co najmniej 50% punktów.
Zasady uzyskania oceny z wykładu: ocena z wykładu jest oceną z egzaminu.
Ćwiczenia
Kolokwium: w formie pytań otwartych i zamkniętych; zakres materiału: zgodnie z sylabusem przedstawionym podczas zajęć na początku semestru.
Zasady uzyskania pozytywnej oceny z kolokwium: co najmniej 50% punktów.
Zasady uzyskania oceny z ćwiczeń: ocenę z ćwiczeń stanowi ocena z kolokwium.
Zasady uzyskania oceny końcowej: ocena końcowa jest średnią ocen z wykładów i ćwiczeń.
Literatura podstawowa
Burszta W. J., Antropologia kultury, Poznań 1998.
Eller J. D., Antropologia kulturowa. Globalne siły, lokalne światy, Kraków 2012.
Eriksen T. H., Małe miejsca, wielkie sprawy. Wprowadzenie do antropologii społecznej i kulturowej, Warszawa 2009.
Hammersley M., Atkinson P., Metody badań terenowych, Poznań 2000.
Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, red. Z. Staszczak, Warszawa-Poznań 1987.
Literatura uzupełniająca
Badanie kultury – kontynuacje. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004.
Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2003.
Barnard A., Antropologia. Teoria i historia, Warszawa 2005.
Krasowska H., Pokrzyńska M., Suchomłynow A., Świadectwo zanikającego dziedzictwa. Mowa polska na Bukowinie: Rumunia - Ukraina, Warszawa 2018.
Laskowska-Otwinowska J., Homo faber czy homo ludens? Czyli nowe postawy wobec pracy, Etnografia Polska, 2008/1-2, s. 117-136.
Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona, red. J. Adamowski, K. Smyk, Lublin–Warszawa 2013
Nowicka E., Głowacka - Grajper M. (red.), Świat człowieka – świat kultury, Warszawa 2007.
Ogrodowska B., Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2009.
Pokrzyńska M., Ciągłość, innowacja, rewitalizacja? Dziedzictwo kulturowe a poszukiwanie wspólnoty w regionie postmigracyjnym, Europa Orientalis. Studia z Dziejów Europy Wschodniej i Państw Bałtyckich, nr 10, 2019, s. 151-178.
Pokrzyńska M., Śmierć, pogrzeb, żałoba - zwyczaje w środowisku polskim na Bukowinie Północnej, 2017, Relacje. Studia z nauk społecznych, nr 4, 117--132.
Pokrzyńska M., Na tropach antropologicznego aspektu rewitalizacji, 2019, Rocznik Lubuski, t. 45, cz. 2, 149--162.
Pokrzyńska M., Swarming about bees: a visit in an apiary on the way of scholar education. In: Knowledge on the Move. Studies on Mobile Social Education, Roy A., Güllan S. T., Bazuń D., Kwiatkowski M. (red.), Warszawa 2022.
Paluch A. K., Mistrzowie antropologii społecznej. Rzecz o rozwoju teorii antropologicznej, Warszawa 1990.
Salzman P. C., Rice C., Myśleć jak antropolog, Gdańsk 2009.
Szyjewski A., Etnologia religii, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2001.
Zadrożyńska A., Powtarzać czas początku. O świętowaniu dorocznych świąt w Polsce, Warszawa 1985.
Zadrożyńska A., Powtarzać czas początku. O polskiej tradycji obrzędów ludzkiego życia, Warszawa 1988.
Uwagi
Zmodyfikowane przez dr Tomasz Kołodziej (ostatnia modyfikacja: 28-04-2023 14:18)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.
