1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2023/2024
4. Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna - jednolite magisterskie
5. Badania nad dzieckiem i dzieciństwem

Wygeneruj PDF dla tej strony

Badania nad dzieckiem i dzieciństwem - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

1. Zapoznanie z teoretycznymi podstawami projektowania badań nad dzieckiem i dzieciństwem.
2. Zapoznanie z metodologią projektowania badań nad dzieckiem i dzieciństwem
3. Kształtowanie umiejętności refleksyjnego studiowania i pogłębiania wiedzy, wdrażanie do samokształcenia.

 

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Podstawy pedagogiki ogólnej, socjologii, pedagogiki rodziny, psychologii rozwojowej oraz metodologii badań naukowych. Wiedza z zakresu pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej.

Zakres tematyczny

Wykład:

1. Pedologia jako nauka o dziecku.
2. Dziecko i dzieciństwo jako kategorie teoretyczne - wyjaśnienie pojęć.  
3. Dziecko jako obiekt analiz i badań pedagogicznych w Polsce. Badania nad dzieciństwem w innych krajach.
4. Dziecko i jego dzieciństwo w wymiarze historycznym - przemiany dzieciństwa. 
5. Typy badań nad dzieckiem i dzieciństwem. 
6. Dziecko a zagrożenia współczesnego świata. Społeczne i kulturowe konteksty współczesnego dzieciństwa.
7. Jakość współczesnego dzieciństwa w miescie i na wsi.
8. Instytucjonalizacja dzieciństwa.
9. Etyka badań naukowych z udziałem dzieci.

Konwersatorium:

1. Obrazy współczesnego dziecka i dzieciństwa kreowane przez media.
2. Dziecko i dzieciństwo w badaniach socjologicznych.
3. Dziecko i dzieciństwo w badaniach psychologicznych.
4. Dziecko i dzieciństwo w badaniach pedagogicznych. 
5. Dzieci/dzieciństwo wysokiej i niskiej jakości.
6. Dzieci/dzieciństwo nadmiaru i niedostatku.
7. Jakość dzieciństwa w szkole i przedszkolu.
8. Jakość dzieciństwa w rodzinie.
9. Metody i przykłady współczesnych badań nad dzieciństwem - porównanie i analiza.
10. Projektowanie badań nad dzieckiem i dzieciństwem. 

Metody kształcenia

Wykład: konwencjonalny, problemowy, konwersatoryjny; prezentacje multimedialne.

Konwersatorium: Dyskusja, praca z materiałem źródłowym, burza mózgów, klasyczna metoda problemowa, metoda projektu, prezentacje multimedialne.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykład:

Podstawą zaliczenia jest uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu. Problematyka egzaminu obejmuje treści z konwersatoriów (50%) i wykładów (50%). 

Konwersatorium:

Zaliczenie z oceną na podstawie średniej arytmetycznej ocen uzyskanych za: aktywną obecność i dyskusję studentów, opis i analizę zaprojektowanych badań dotyczących problemów współczesnego dziecka i jego dzieciństwa, prezentację do wybranego zagadnienia, 
Uzyskanie pozytywnych ocen z wykładów i ćwiczeń kwalifikuje studenta do egzaminu, 

 Końcowa ocena uwzględnia oceny uzyskane za obie formy zajęć i jest ich średnią arytmetyczną.

Literatura podstawowa

1. Nyczaj-Drąg M., Edukacja dziecka w narracjach rodziców z klasy średniej, Zielona Góra 2015.
2. Kehily M.J., Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, przeł. Ks. Marek Kościelniak, Kraków: Wydawnictwo WAM 2008.
3. Klus-Stańska D. Dziecko w pułapce wczesnej edukacji – perspektywy krytyki adaptacyjnej i emancypacyjnej, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2008 nr 4. 
4. Köpp I., Lippitz W., „Moje nieczyste sumienie jest superwrażliwe”. Badania nad dzieciństwem w Niemczech, w: Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych, red. D. Urbaniak‑Zając, J. Piekarski, Łódź 2003.
5. Magda-Adamowicz M., Jakość dzieciństwa twórczych dzieci 7-9-letnich w perspektywie rodzinnej i lokalnej, Zielona Góra 2018.
6. Kowalska E., Magda-Adamowicz M. (red.), Dziecko i dzieciństwo w badaniach pedagogicznych, Toruń 2020.
7. Śliwerski B., Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007.
8.  Segiet K., Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie naukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-społeczne, Poznań: WN UAM 2011. 

Literatura uzupełniająca

1. Karczewski S., Warecki K., Dzieci bez dzieciństwa. O dramatycznej sytuacji dzieci we współczesnym świecie, Fundacja „Nasza Przyszłość”, Szczecinek 2004. . 
2. Matyjas B., Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2008.
3. Matyjas B., Dzieciństwo na wsi. Warunki życia i edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012.
4. Nyczaj-Drąg M. Oczekiwania a doświadczenia dzieci w pierwszym roku nauki, Zielona Góra 2001.
5. Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie, red. Jadwiga Bińczycka i Barbara Smolińska-Theiss, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005.
6. Bois -Reymond du M., Sünker H., Krüger H.,Childhood research, the politics of childhood, and children’s lives in Europe: An introduction. In: Childhood in Europe. Approaches — trends — finding. Hrsg. M. du Bois  -Reymond, H. Sünker, H. -H. Krüger. New York—Washington 2001

 

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Mirosława Nyczaj-Drąg, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 17-04-2023 15:29)