Zapoznanie studentów z modelami i strategiami profilaktyki logopedycznej oraz warunkami utrzymania optymalnego poziomu umiejętności językowo-komunikacyjnych człowieka w każdej fazie życia (od poczęcia do wieku senioralnego). Przygotowanie do działań praktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń zdolności komunikacyjnej u dzieci i dorosłych z wykorzystaniem różnych modeli profilaktyki i strategii zapobiegania powstawaniu zaburzeń mowy, w tym wynikających z zadań zawodowych logopedów zatrudnionych w placówkach oświatowych i wspomagających rozwój dziecka.
Wymagania wstępne
Wiedza z zakresu kształtowania, rozwoju mowy oraz kierunku zmian poziomu umiejętności językowych w ciągu życia człowieka. Znajomość typologii zaburzeń mowy. Istota, rodzaje i przyczyny zaburzeń komunikacji językowej.
Zakres tematyczny
Wykłady
Podstawy działań profilaktyczno-wspomagających
Wyjaśnienia terminologiczne - profilaktyka, prewencja, promocja zdrowia, wzajemne relacje pojęć profilaktyka/prewencja i promocja zdrowia (pięć modeli relacji), czynniki ryzyka, czynniki chroniące, zachowania i sytuacje problemowo-ryzykowne, grupy ryzyka.
Cele profilaktyki. Wielość modeli profilaktyki logopedycznej : kryterium 1 - historia rozwoju zaburzenia mowy (modele dwu-, trzy-, cztero-, pięcio- i siedmiopoziomowe, kryterium 2 - grupa ryzyka wystąpienia zaburzeń mowy (modele trzy- i czterostopniowe), kryterium 3 - mieszane, kryterium 4 - rodzaj działań podejmowanych intencjonalnie, kryterium 5 - zakres działań, kryterium 6 - kierunek działań.
Poziomy profilaktyki logopedycznej w modelach opartych o naturalną historię rozwoju zaburzenia i grupy ryzyka (porównanie modeli).
Strategie profilaktyki logopedycznej - grupy strategii i rodzaje, wiodące i uzupełniające, przykłady działań praktycznych.
Rozwój zainteresowania profilaktyką zaburzeń mowy w Polsce i na świecie. Rola paradygmatów logopedii w postrzeganiu problematyki profilaktycznej. Statystyki występowania zaburzeń mowy.
Realizatorzy profilaktyki logopedycznej. Profilaktyka a zadania zawodowe logopedów, w tym zatrudnionych w placówkach oświatowych (przegląd regulacji prawnych).
Ćwiczenia
Profilaktyka logopedyczna w środowisku dziecka
Model kompleksowej profilaktyki logopedycznej - podejście holistyczno-socjoekologiczne. Możliwości zastosowania w środowisku dziecka.
Rodzaje ćwiczeń logopedycznych i ich zastosowanie w profilaktyce zaburzeń rozwoju mowy i zaburzeń mowy: ćwiczenia przygotowawczo-profilaktyczne, ćwiczenia ortofoniczne, ćwiczenia logorytmiczne, ćwiczenia metajęzykowe.
Projekty zajęć wspomagających rozwój mowy dziecka z wykorzystaniem ćwiczeń logopedycznych.
Strategie profilaktyki logopedycznej w przedszkolach, szkołach i placówkach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka - przykłady działań i przewidywane skutki.
Projekty działań profilaktycznych w środowisku dziecka uwzględniających różne strategie profilaktyki (np. tworzenia optymalnych warunków, informacyjne, zmian środowiskowych, inne).
Zasady prowadzenia badań przesiewowych w przedszkolach i szkołach podstawowych.
Działania promujące zdrowy tryb życia i utrwalanie prawidłowych nawyków w zakresie komunikacji językowej wśród nauczycieli, rodziców, dzieci - zadania logopedów.
Metody kształcenia
Wykłady – wykład tradycyjny.
Ćwiczenia – metoda projektu, praca z materiałami źródłowymi, praca w grupach, klasyczna metoda problemowa, burza mózgów, dyskusja.
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Ćwiczenia
Na ocenę z ćwiczeń składają się wyniki osiągnięte na sprawdzianach (50%), ocena z projektów (50%).
Na ocenę z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) i z wykładu (50%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu są pozytywne oceny z ćwiczeń i wykładu.
Dopuszcza się po jednej nieobecności na obu formach zajęć. W przypadku nieobecności weryfikacja efektów uczenia się następuje na konsultacjach, przy czym Student w przypadku: wykładu - wykonuje pracę pisemną na zadany temat związany z wykładem, na którym był nieobecny, ćwiczeń - wykonuje wszystkie zadania realizowane podczas zajęć, na których był nieobecny. Pozostałe uregulowania związane z nieobecnością - zgodnie z Regulaminem Studiów (§17).
Literatura podstawowa
Kay-Raining Bird E., Squires B., Prevention of Speech and Language Disorders, [in:] eds. J.S. Damico, M.J. Ball, The SAGE Encyclopedia of Human Communication Sciences and Disorders, Thousand Oaks, California 2019.
Sindrewicz K., Studzińska N., Profilaktyka logopedyczna, [w:] Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, T. II, red. A. Domagała, U. Mirecka, Gdańsk 2021.
Skorek E.M., Ćwiczenia przygotowawczo-profilaktyczne: rodzaje i możliwości zastosowania u dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Komunikacja, zaburzenia, terapia, red. E.M. Skorek, K.B. Kochan, Zielona Góra 2014.
Skorek E.M., Profilaktyka logopedyczna w placówkach oświatowych - zadania nauczycieli i logopedów, [w:] Dziecko w kształceniu instytucjonalnym. Idee - refleksje - badania, red. nauk. I. Kopaczyńska, M. Magda Adamowicz, Zielona Góra 2019.
Wielowymiarowość przestrzeni profilaktyki logopedycznej, red. E.M.Skorek, Zielona Góra, 2017.
Literatura uzupełniająca
Maćko N., Przesiewowe badania logopedyczne w przedszkolu i szkole, [w:] Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, T. II, red. A. Domagała, U. Mirecka, Gdańsk 2021.
Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Gdańsk 1998.
Skorek E.M., 100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych, Gdańsk, 2005.
Uwagi
Zmodyfikowane przez dr Anita Famuła-Jurczak, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 21-04-2023 19:20)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.
