1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2017/2018
4. Pedagogika / Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza i profilaktyka - drugiego stopnia z tyt. magistra
5. Antropologia kulturowa

Wygeneruj PDF dla tej strony

Antropologia kulturowa - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

  

Podstawowa wiedza na temat zjawiska kultury, jej sfer, dziedzin i procesów.

Wdrożenie treści antropologicznych przydatnych dla pedagogów  w praktyce zawodowej.

Zapoznanie studentów z przełomowymi wydarzeniami historyczno-kulturowymi w dziejach Europy oraz na obszarach jej wpływów w celu poprawnego diagnozowania sytuacji społecznej, bytowej i etnicznej (kulturowej) imigrantów i reemigrantów oraz ułatwienia komunikacji z nimi.

Zapoznanie studentów   ze współczesnymi zjawiskami  kulturowymi w Europie i na świecie.

Uświadomienie i eliminacja europocentrycznych mitów oraz przesądów etnicznych na rzecz poglądów i postaw typowo relatywistycznych.

Umiejętność dyskutowania w zespołach oraz przygotowania indywidualnej pracy pisemnej na temat wskazanych zagadnień z użyciem profesjonalnych pojęć i charakterystyk współczesnych zjawisk kulturowych

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Brak

Zakres tematyczny

 

Wykłady

1. Podstawowe zagadnienia, zadania i obszary badawcze dyscyplin antropologicznych podzielone według kryterium teoretycznego i opisowego (typy kultur tradycyjnych i współczesnych: nowe miejskie diaspory, grupy tubylcze, protonarody, postkolonialne państwa wieloetniczne, kultury ponowoczesne, tradycjonalistyczne).

2. Historia pojęcia kultury i podstawowe pojęcia chrakteryzujące sferę kultury i cywilizacji: kultura rzeczywistości/kultura wartości, k. materialna/k.symboliczna, k. wysoka/k.plebejska, k. masowa/k.popularna i elitarna, k.jawna/k.ukryta, kultura/cywilizacja.

3. Kryzys kultury symbolicznej w Europie.

4. Spotykane formy etnocentryzmu i europocentryzmu, stereotypów i mitów na temat „obcych” (od megalomanii przez ksenofobię do etnocydu). Światopoglądowa i naukowa reakcja relatywistów kulturowych.

5. Przełomowe wydarzenia w dziejach kultury euro-atlantyckiej implikujące zmianę formuły światopoglądowej. Kolejne „odczarowania świata”: archaiczna Grecja, okres odkryć geograficznych, reformacja, oświecenie, globalizacja, ponowoczesność.

6. Charakterystyka wybranych nowych zjawisk kulturowych w skali globu: kreolizacja i indygenizacja a homogenizacja, tradycja wynaleziona, folkloryzm a postfolkoryzm, nowoplemienność, turystyka zarobkowa, peryferyzacja centrum, kompresja czasu i przestrzeni, hiperrzeczywistość, symulakry i symulacje, karnawalizacja życia i kultury.Bachiczna i winiarska tradycja wytworzona Zielonej Góry

7.Kulturowe i pokoleniowe formy osobowości  a współczesny problem  indywidualizacji i alienacji człowieka .

 

Ćwiczenia

1.Podstawowe dychotomie w antropologii: kultura/natura, swój/obcy, orbis interior/orbis exterior, tradycja/modernizacja kulturowa (nowoczesność), sacrum/profanum, symbol/rzecz, kultura/ cywilizacja.

2. Polacy o „obcych” w świetle badań Ewy Nowickiej i jej zespołu a problemy asymilacji i akulturacji mniejszości etnicznych i narodowych w Polsce (z uwypukleniem problemów w lubuskim).

3. Szok kulturowy i przystosowanie.

4. Antropologia i pedagogika zaangażowane

5.Praktyczne rozpoznawanie nowych współczesnych zjawisk kulturowych oraz umiejętność praktycznego ich diagnozowania. Odszukiwanie odpowiedników tych zjawisk w Polsce na przykładach zaczerpniętych z polskiej prasy lub autopsji i próby rozwiązywania edukacyjnych i społecznych problemów wokół nich.

6.Pedagogie kodu kolekcji i integracji w społeczno-kulturowej interpretacji Basila Bernsteina oraz odpowiadające im typy osobowości kulturowej. 

Metody kształcenia

Wykłady – wykład konwencjonalny, wykład konwersatoryjny.

Ćwiczenia – praca w grupach na bazie literatury antropologicznej i etnograficznych materiałów źródłowych z wyznaczonymi przez prowadzącego zadaniami do realizacji, quizy, zestawienia tabelaryczne, krzyżóki etc.. Samodzielna lektura prac antropologicznych i etnograficznych (artykułów podręczniki, monografie) oraz dyskutowanie ich treści w czasie ćwiczeń i konsultacji. Praca pisemna w konsultacji z prowadzącą.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wyklady

Egzamin ustny z materiału wykładów i lektur obowiązkowych. Dwie lektury obowiązkowe na egzamin do wyboru z podanych: Benedict R., Wzory kultury, Warszawa 2001; Mead M., Kultura i tożsamość, Warszawa 1978; Hall E., Ukryty wymiar, Warszawa 19871; Hall E., Poza kulturą, Warszawa 1984; Redliński E., Konopielka, Warszawa 2006; Barley N., Niewinny antropolog, Poznań 1997; Stomma L., Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, Warszawa 1986; Stomma L., Słońce rodzi się 13 grudnia, Łódź 1981; Golka M., Imina wielokulturowości, Warszawa 2010; Burszta W. J., Kuligowski W., Sequel: aalsze przygody kultury w globalnym świecie, Warszawa 2005; Fromm E., Mieć czy być, Warszawa 1999.

Ćwiczenia

Zaliczenie z ćwiczeń na podstawie pracy w grupach i kolokwiów oraz pracy pisemnej.

Ocena końcowa

Ocena końcowa jest średnią z uzyskanych ocen cząstkowych.

Literatura podstawowa

1. Barnard A., Antropologia: teoria i historia, Warszawa 2005.
2. Burszta W. J., Antropologia kultury, Poznań 1998.
3. Deliege R., Historia antropologii: szkoły, teorie, autorzy, Warszawa 2011.
4. Janks C., Kultura, Poznań 2000.M. Chutnik,
5. E. Nowicka, Swój i obcy, Warszawa 1988.
6. Szok kulturowy. Przyczyny, konsekwencje, przeciwdziałanie, Kraków 2007.
7. Przyszłośc wielokulturowości w Polsce? red. D. Angutek, Zielona Góra 2016.
8. Antropologia i pedagogika w działaniu, red. H. Ćervinkowa, B. Gołębniak, Wrocław 2010.
9. B. Bernstein, Odtwarzanie kultury, Warszawa 1990.
10. D. Riesman, Samotny tłum, Warszawa 1997.

Literatura uzupełniająca

1. Barth F., Gingrich A. i in., Antropologia: jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Kraków 2007.
2. Paluch A.K., Mistrzowie antropologii społecznej, Warszawa 1990.
3. Świat człowieka – świat kultury: antologia tekstów klasycznej antropologii, red. E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper, Warszawa 2007.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Dorota Angutek, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 12-05-2017 07:48)