Wiedza: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z bogatym dorobkiem retoryki klasycznej i erystyki oraz ich współczesnych zastosowań w zawodzie prawnika.
Umiejętności: Szczegółowe cele skupiają się wokół kształcenia umiejętności poprawnego i pięknego mówienia, spójnego komponowania wypowiedzi (ustnej i pisemnej, zwłaszcza mowy sądowej), przekazywania treści perswazyjnych oraz rozpoznawania i reagowania na komunikaty manipulacyjne.
Kompetencje społeczne: Nacisk kładzie się na uwrażliwienie studentów na rolę języka w kształtowaniu postaw i sądów.
Prerequisites
Brak
Scope
Rytm poszczególnych zajęć i dobór tematu mów uzależniony jest od potrzeb i możliwości słuchaczy.
Retoryka, w tym retoryka prawnicza, jako nauka. Sądowy rodowód retoryki. Perswazyjny charakter komunikacji uwarunkowanej prawnie. Autorytet prawa.
Wybitni antyczni i współcześni retorzy sądowi.
Język potoczny, język prawny i język prawniczy.
Poprawność językowa, piękno i stosowność wysłowienia.
Przemawianie jako akt mowy. Rodzaje mów, style mów. Specyfika genus iudiciale.
Etapy przygotowywania mowy sądowej: inventio, dispositio, elocutio, memoria, actio (w tym: pozawerbalne środki perswazyjne).
Argumentacja rzeczowa, logiczna, emocjonalna.
Teoria i praktyka przemówień końcowych (genus iudiciale). Trening umiejętności retorycznych.
Retoryka a erystyka – dyskusja, polemika i gatunki pokrewne. Kultura prowadzenia sporu publicznego, prawnego i prawniczego.
Chwyty erystyczne i sposoby obrony przed nimi.
Teaching methods
Metody: pogadanka, wykład konwersatoryjny, heureza, dyskusja, praca w grupach, praca z tekstem, wygłaszanie przemówień i ich analiza.
Środki: prezentacja multimedialna, teksty źródłowe, nagrania dostępne on-line, nagrania audio-video.
Learning outcomes and methods of theirs verification
Outcome description
Outcome symbols
Methods of verification
The class form
Assignment conditions
Obecność na ćwiczeniach, analiza wybranego tekstu pod kątem zastosowanych w nim technik perswazyjnych z prezentacją wyników na forum grupy, wypowiedź na forum grupy, udział w dyskusji na forum grupy, pozytywne zaliczenie kolokwium, uzyskanie pozytywnej oceny z prezentacji własnej mowy sądowej, referat (w uzasadnionych przypadkach).
Recommended reading
Ćwiczenia z retoryki, red. M. Barłowska, A. Budzyńska-Daca, B. Gaj i in., Warszawa 2012.
Jabłońska-Bonca J., Prawnik a sztuka negocjacji i retoryki, Warszawa 2002.
Jadacka H., Poradnik językowy dla prawników, Warszawa 2006.
Korolko M., Retoryka dla prawników, Warszawa 2001.
Leksykon retoryki prawniczej. 100 podstawowych pojęć, red. K. Zeidler, P. Rybiński, Gdańsk 2010.
Lichański J.Z., Retoryka. Historia, teoria, praktyka, t.1, 2, Warszawa 2007.
Łyczywek R., Słynne mowy sądowe. Antologia, Szczecin 1998.
Perelman Ch., Logika prawnicza. Nowa retoryka, Warszawa 1984.
Schopenhauer A., Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów, Warszawa 1993.
Stelmach J., Kodeks argumentacyjny dla prawników, Kraków 2003.
Further reading
Dajewski W., Śladami wielkich mówców, Kraków 1970.
Hawrysz M., Formy komunikacji agonistycznej, [w:] taż, Polemiczna twórczość Marcina Czechowica w perspektywie genologii lingwistycznej, Zielona Góra 2012.
Kochan M., Pojedynek na słowa – techniki erystyczne w publicznych sporach, Kraków 2005.
