1. SylabUZ
2. Faculty of Humanities
3. winter term 2021/2022
4. Filologia francuska z drugim językiem romańskim - First-cycle studies leading to Bachelor's degree
5. Introduction to Literature

Generate PDF for this page

Introduction to Literature - course description

Aim of the course

Nadrzędnym zadaniem przedmiotu jest wprowadzenie studentów w obszar podstawowych zagadnień literaturoznawczych: zapoznanie z aparatem pojęciowym, komponentami procesu literackiego i metodologią badań.
Przyswojenie bazowych pojęć z zakresu: stylistyki, wersyfikacji, genologii, struktur narratorskich, czasowoprzestrzennych i postaci ma umożliwić określenie cech formalnych utworu oraz ułatwić interpretację tekstu.
Prześledzenie podstawowych etapów rozwoju myśli literaturoznawczej oraz analiza wpływu danej metodologii na praktyki interpretacyjne ma, z kolei, na celu nie tylko przygotowanie do omawiania konkretnych dzieł literackich, ale także skłonienie do postrzegania literatury w sposób dynamiczny i interdyscyplinarny jako części szerszego dyskursu.

Prerequisites

Save changes

Brak.

Scope

 Nauka o literaturze: teoria literatury, historia literatury, krytyka literacka.
 Podstawy tworzenia tekstów:
- Genologia i jej przedmiot: rodzaje i gatunki literackie; odmiany gatunkowe (podział ogólny, historyczny).
- Wersologia i jej przedmiot. Rytm, rym, strofa. Systemy wersyfikacyjne (jamb, trochej, anapest, heksametr, pentametr).
- Stylistyka, jej przedmiot, cele badań stylistycznych. Sfery wyborów stylistycznych: brzmieniowa, leksykalna, słowotwórcza, przekształceń semantycznych, składniowa. Stylizacja.
 Trop a figura retoryczna. Środki stylistyczne: metafora, porównanie, przerzutnia, hiperbola, parafraza, personifikacja, onomatopeja, symbol, alegoria i inne.
 Liryka: modele liryki; podmiot liryczny, właściwości stylu i kompozycji utworu lirycznego. Przykładowe gatunki: oda, elegia, hymn, pieśń ludowa, piosenka, ballada.
 Epika: materiał fabularny – motywy, wątki, postaci, fabuła, akcja; czas (opowiadania i opowiadany) i przestrzeń; chronotop; sytuacja narracyjna: narrator i perspektywa narracji (funkcje i rodzaje). Topos, archetyp. Przykładowe gatunki: opowiadanie, nowela, powieść, bajka, parabola. Gatunki pogranicza – esej i eseistyka. Intryga powieściowa i jej modele. Narratologia Genette’a – główne terminy (fokalizacja, ekstra/auto/homodiegetyczny).
 Dramat: literacka teoria dramatu, językowe formy podawcze dramatu i ich funkcje. Komedia i tragedia: cechy i środki wyrazu. Arystoteles (a Platon; O sztuce poetyckiej), Horacy (mimesis, techne, katharsis, fatum, trwoga, patos, fabuła dramatyczna). Klasycyzm francuski (Kartezjusz, Pascal, Corneille, Racine; imitatio, decorum, sztuka jako realizacja konwencji). Dramat niesceniczny. Teatr nowożytny. Wielka Reforma Teatru.
 Rozumienie tekstu: hermeneutyka. Autor i czytelnik – rodzaje. Kontrakt czytelniczy. Świadomość odniesień – problem kompetencji czytelniczych.
 Dialogiczność, intertekstualność, transtekstualność (Bachtin, Kristeva, Nycz, Riffaterre, Bloom, Genette, Calvino, Borges).
 Feminizm: socjopolityczny a akademicki, trzy „fale”. Kultura patriarchalna a nowy kontrakt płci. Pozytywna dyskryminacja. Ginokrytyka, arachnologia, écriture feminine, feminizm korporalny. Gender i Queer. Męskość i kobiecość jako kategorie naturalne i kulturowe. Simone de Beauovir, Judith Butler, Hélène Cixous, Luce Irigaray i in.
 Postmodernizm a ponowoczesność:
- nurt francuski: Foucault, Derrida, Deleuze, Lyotard, Barthes, Guattari, Baudrillard, Lacan, Todorov i in.
- nurt anglosaski: Rorty, Butler, Jameson, Klossowski, Vattimo, Bauman i in.
 Wpływy (Kierkegaard, Nietzsche, Freud, Husserl, Heidegger, Lévi-Strauss).
 Kultura jako tekst (Clifford Geertz). Supermarket kultury (Gordon Mathews). Płynna nowoczesność (Bauman).
 Poststrukturalizm i posttekstualność. „Różnia” i dekonstrukcjonizm (Derrida, Barthes).
 Postkolonializm (Said, Spivak). Centrum a peryferia. Hybrydyzacja i kreolizacja kultury. Orientalizm. Okcydentalizm. Zderzenie cywilizacji (Samuel Huntington).
 Słabe myślenie (Gianni Vattimo). Literatura transgresji (Bataille). Teoria symulakrów i hiperrzeczywistość (Baudrillard). Gramatologia, figura kłącza, schizoanaliza (Deleuze, Guattari).
 Mistyfikacja Sokala i Modne bzdury.

Teaching methods

Pogadanka, wykład konwersatoryjny, heureza, dyskusja, projekt (prezentacja multimedialna).

Learning outcomes and methods of theirs verification

Outcome description	Outcome symbols	Methods of verification	The class form

Assignment conditions

Zaliczenie na ocenę: na podstawie obecności i aktywności na zajęciach (w tym prezentacja) oraz końcowego sprawdzianu wiedzy i umiejętności.

Recommended reading

1. Jonathan Culler, Teoria literatury, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.

2. Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 2000, wyd. III poszerzone i poprawione.

3. Wybrane fragmenty dodatkowych tekstów.

Further reading

1. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Znak, Kraków 2006.

2. Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, [red.] Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz, Universitas, Kraków 2012 (wyd. II).

3. Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, [red.] Ryszard Nycz, Teresa Walas, Universitas, Kraków 2012.

4. Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (wyd. V).

5. Z teorii dzieła literackiego, [red.] Marzenna Cyzman, Andrzej Stoff, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2003.

Notes

Modified by dr Witold Kowalski (last modification: 29-04-2021 18:48)