1. SylabUZ
2. Faculty of Humanities
3. winter term 2022/2023
4. Polish Philology - Second-cycle studies leading to MS degree
5. Warsztaty historycznojęzykowe

Generate PDF for this page

Warsztaty historycznojęzykowe - course description

Aim of the course

Wiedza: Pogłębienie wiedzy studenta w zakresie dawnej polszczyzny: jej odmian socjolektalnych, kształtowania się i przemian odmian stylowych, przekształceń gatunków mowy, zmienności znaczeń i nacechowania wyrazów.

Umiejętności: Kształcenie umiejętności czytania i analizowania tekstów dawnych z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi, w tym narzędzi cyfrowych i metod językoznawstwa diachronicznego w wersji tradycyjnej i nowatorskiej.

Kompetencje społeczne: Pogłębianie umiejętności dyskusji w celu lepszego zrozumienia poruszonych problemów oraz zdolności do autonomicznego i odpowiedzialnego wykonywania powierzonych zadań.

Prerequisites

Save changes

Podstawowa wiedza o gramatyce i historii literatury polskiej oraz ogólna wiedza z zakresu historii Polski.

Scope

1. Metody badań językoznawstwa historycznego – tradycja i nowatorstwo.
2. Interdyscyplinarność w diachronii.
3. Historyczne słowniki i gramatyki języka polskiego.
4. Narzędzia cyfrowe w badaniach historycznojęzykowych.
5. Dzieje odmian języka polskiego (socjolekty, idiolekty, odmiany specjalistyczne).
6. Kształtowanie się i przekształcenia wybranych gatunków mowy.
7. Wartości i wartościowanie w języku – tradycja i zmiana.
8. Diachronia dla synchronii.

Teaching methods

Pogadanka, dyskusja problemowa, prezentacja, praca z tekstem, praca z wykorzystaniem narzędzi informatycznych.

Learning outcomes and methods of theirs verification

Outcome description	Outcome symbols	Methods of verification	The class form

Assignment conditions

Obecność na zajęciach, ocena uzyskana w wyniku indywidualnej aktywności studenta w trakcie zajęć weryfikowana na podstawie wykonywanych zadań oraz dyskusji, ocena uzyskana na podstawie pracy pisemnej.

Recommended reading

Boryś W., Lekcje wybranych wyrazów staropolskich i ich interpretacje etymologiczne, Studia historycznojęzykowe I, pod red. M. Kucały i Z. Krążyńskiej, Kraków 1994 (całość: https://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/3163?id=3163).

Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 1-5, Katowice 2000-2015 (wybrane studia).

Hawrysz M., Zmienność znaczenia wyrazów jako świadectwo systemu wartości, „Rozprawy Komisji Językowej WTN” XXIII, Wrocław 1997, s. 95 - 112.

Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, pod red. M. Siuciak, M. Pastuch, Katowice 2018 (wybrane studia, zwłaszcza: B. Walczak, M. Pastuch, M. Siuciak, M. Wojtak, J. Przyklenk, J. Kamper-Warejko, A. Piela, H. Pelcowa, D. Ostaszewska).

Piela A., Pozorna tożsamość. Polskie tradycjonalizmy z semantycznym archaizmem. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2016.

Skubalanka T., Historyczna stylistyka języka polskiego, Wrocław 1984.

Źródła internetowe

Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego. Internetowe kompendium edukacyjne (https://gramatyki.uw.edu.pl/).

Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny (http://www.leksykografia.uw.edu.pl/).

Teksty źródłowe

Borawski S., Furdal A., Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa 2003.

„Cały świat nie pomieściłby ksiąg.” Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, wyd. M. Adamczyk, W. R. Rzepka, W. Wydra, Warszawa 2008.

Staropolskie przepisy kulinarne. Receptury rozproszone z XVI-XVIII w. Źródła rękopiśmienne, wyd. i oprac. J. Dumanowski, D. Dias-Lewandowska, M. Sikorska, Warszawa 2017.

Wybór tekstów z dziejów języka polskiego. t. 1. Do połowy XIX w., t. 2. Od połowy XIX w., pod red. M. Cybulskiego, Łódź 2015.

Wydra W., Rzepka W. R., Chrestomatia staropolska. Teksty do r. 1543, Wrocław 1984.

Korpus tekstów staropolskich IJP PAN (https://ijp.pan.pl/publikacje-i-materialy/zasoby/korpus-tekstow-staropolskich/).

Further reading

Jankowiak L.A., Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t., 1,2, Warszawa 2005.

Dąbrówka A., Średniowiecze. Korzenie, Warszawa 2007 (wybrane studia) 

Kwaśnicka-Janowicz A., Staropolska terminologia bartnicza (na tle porównawczym), Kraków 2018.

Kwilecka Irena, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań 2003.

Legomska J., PAŃSTWO, NARÓD, OJCZYZNA w dawnej polszczyźnie. Leksykalno-semantyczny opis pojęć, Katowice 2010.

Młynarczyk E., Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku (na materiale krakowskich ksiąg miejskich i lustracji królewszczyzn), Kraków 2010.

Sieradzka-Baziur B., Jana Kochanowskiego renesansowy świat uczuć. Analiza językoznawcza, Kraków 2002.

Wanicowa Z., Z warsztatu badawczego leksykografa – historyka, „Język Polski”, 2009, z. 4-5, s. 255-262.

Wąsińska K., Słownictwo mentalne w historii polszczyzny: studium słowotwórczo-leksykalne, Katowice 2015.  

Ostaszewska D., Postać w literaturze. Wizerunek staropolski, Katowice 2001.

Notes

Modified by dr Magdalena Jurewicz-Nowak (last modification: 06-05-2022 14:50)