1. SylabUZ
2. Faculty of Humanities
3. winter term 2022/2023
4. Polish Philology - Second-cycle studies leading to MS degree
5. Theory of Literature

Generate PDF for this page

Theory of Literature - course description

Aim of the course

• zapoznanie studentów z najważniejszymi poglądami i koncepcjami teoretycznoliterackimi od starożytności do początków XXI wieku;
• zaznajomienie z procedurami i metodami badawczymi wypracowanymi na gruncie omawianych koncepcji teoretycznoliterackich;
• ukształtowanie umiejętności myślenia teoretycznego oraz umiejętności posługiwania się terminologią teoretycznoliteracką;
• wyrobienie praktycznej umiejętności zastosowania wiedzy teoretycznoliterackiej w badaniach literackich;
• inspiracja do podjęcia badań teoretycznoliterackich w obrębie przygotowywanej pracy magisterskiej.

 

Prerequisites

Save changes

Znajomość poetyki i podstawowych zagadnień z zakresu nauki o literaturze. 

Scope

Wykłady:

1. Miejsce teorii literatury w obrębie nauki o literaturze.
2. Teoria nowoczesna, ponowoczesna, kulturowa.
3. Narodziny poetyki. Od Demokryta do Arystotelesa.
4. Mythos, katharsis, mimesis. Lektury Poetyki Arystotelesa.
5. Kategoria wzniosłości i jej przemiany: Pseudo-Longinos, Burke, Kant, Lyotard.
6. Sztuka poetycka Horacego jako poetyka normatywna. 
7. Poezja i poeta w renesansie.
8. Koncepcje poetologiczne Mikołaja Kazimierza Sarbiewskiego.
9. Klasycyzm, neoklasycyzm, klasycyzm tragiczny. Dzieje doktryny.
10. Romantyczna koncepcja poety i poezji.
11. Pozytywistyczna nauka o literaturze.
12. Przełom antypozytywistyczny: początki nowoczesnej myśli teoretycznej.
13. Fenomenologia w filozofii i wiedzy o literaturze.
14. Krytyka tematyczna, krytyka mitograficzna, psychokrytyka.
15. Ergocentryzm w badaniach literackich: formalizm, strukturalizm. 

Ćwiczenia:

1. Poglądy Platona na temat poety i poezji.
2. Poglądy Arystotelesa.
3. Poetyka Horacego (List do Pizonów) i Pseudo-Longinosa (O wzniosłości).
4. Średniowieczny encyklopedyzm. Alegoria i alegoreza.
5. Poetyka renesansu (Poetyka J. C. Scaligera) i wczesnego baroku (De perfecta poesi M. Sarbiewskiego).
6. Doktryny klasycystyczne.
7. Romantyczne szkoły i poglądy na temat literatury (Niemcy-Anglia-Francja).
8. Poglądy Georga Wilhelma Friedricha Hegla na temat sztuki i literatury.
9. Pozytywistyczne kierunki w nauce o literaturze (A. Comte, H. Taine, F. Brunetière, H. Spencer).
10. Przełom antypozytywistyczny. Rola Wilhelma Dilhey'a.
11. Fenomenologia literacka (teoria dzieła literackiego R. Ingardena).
12. Formalizm rosyjski.
13. Formalizm amerykański (New Criticism).

 

Teaching methods

Wykład

wykład (problemowy; analityczny, syntetyczny, konwersatoryjny); prezentacja wizualna i audiowizualna

Ćwiczenia

rozmowa nauczająca, dyskusja, referat, praca z tekstem źródłowym 

 

Learning outcomes and methods of theirs verification

Outcome description	Outcome symbols	Methods of verification	The class form

Assignment conditions

Wykłady: ocena pozytywna z egzaminu.

Ćwiczenia: aktywny udział w zajęciach; wykonywanie ustnych i pisemnych prac domowych i kontrolnych, ocena pozytywna z kolokwiów (dwa w semestrze), przygotowanie referatu.

Recommended reading

Brooks C., Herezja parafrazy, [w:] A. Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków 2006, s. 155-170.

Frankowska-Terlecka M., Encyklopedie trzynastowieczne: refleksje i propozycje, „Kwartalnik Historyczny Nauki i Techniki”, 23/1, 1978, s. 199-209, 

Głowiński M., Wprowadzenie, [do:] Francuska krytyka tematyczna [przekłady], „Pamiętnik Literacki” 1971, z. 2, s. 175-187.

Manifesty romantyzmu. 1790-1830, Anglia, Niemcy, Francja, wybór tekstów A. Kowalczykowa, Warszawa 1995.

Mitosek Z., Teorie badań literackich. Przegląd historyczny, Warszawa 1983, s. 25-30; 55-156, 198-210.

Platon, Fajdros, przeł. W. Witwicki, Kęty 1999, s. 48-70.

Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, Kęty 2003, s. 220-250; s. 308-338.

Sarnowska-Temeriusz E., Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995.

Skwarczyńska S., Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX wieku, Warszawa 1964, s. 9-264. 

Szkłowski W.B., Wskrzeszenie słowa, [w:] Rosyjska szkoła stylistyczna, pod red. Marii Renaty Mayenowej, Z. Saloni, Warszawa 1970, s. 55-63.

Szkłowski W.B., Sztuka jako chwyt, (1917), [w:] Stefania Skwarczyńska, Teoria badań literackich za granicą Tom I-VI, t. II, Kraków 1968, cz. 3, s. 10-28.

Teorie badań literackich za granicą. Antologia, pod red. S. Skwarczyńskiej, Kraków 1965, t. 1, cz. 1, s. 78-85; 90-102; 138-147; 161-163; 194-219; 240-246.

Teorie badań literackich za granicą. Antologia, pod red. S. Skwarczyńskiej, Kraków 1965, t. 1, cz. 2, s. 58-89, 197-212.

Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, pod red. Burzyńskiej, M.P. Markowskiego, Kraków 2006, s. 43-72; 79-105; 111-130; 133-152.

Trzy poetyki klasyczne. Arystoteles. Horacy. Pseudo-Longinos, przeł. i oprac. T. Sinko, BN II nr 57, Wrocław 1951.

Tynianow J., Fakt literacki, (1925), [w:] Stefania Skwarczyńska, Teoria badań literackich za granicą, tomy I-VI, t. II, Kraków 1968, cz. 3, s. 130-148.

Wimsatt W. K. Jr., Monroe Curtis Beardsley, Błąd intencji, [w:] A. Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków 2006, s. 137-154.

Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. 1-4, Kraków 1976-1992 (wybór).

 

 

Further reading

Arystoteles, David Hume, Max Scheler, O tragedii i tragiczności, przeł. Władysław Tatarkiewicz, Teresa Tatarkiewiczowa, Roman Ingarden, Kraków 1976.

Baluchowa A., Krytyka tematyczna, „Polonistyka” 1992 nr 5, s. 277-280. 

Bachelard G., Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, wyboru dokonał Henryk Chudak, przełożyli H. Chudak, Anna Tatarkiewicz, przedmowa Jana Błońskiego, PIW, Warszawa 1975.

Fischer J., Macieja Kazimierza Sarbiewskiego refleksje o istocie zgodności hermeneutycznej, funkcji poznawczej i etycznej poezji, „Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura”, nr 1 (2), 2015, s. 5-19. 

Frye N., Mit, fikcja, przemieszczenie, przekł. E. Muskat-Tabakowska, [w:] Studia z teorii literatury, t. 1, red. M. Głowiński i H. Markiewicz, Wrocław 1977.

Gołaszewska M., Wzniosłość, [w:] Słownik literatury XIX wieku, pod red. Bachórza J. i Kowalczykowej A., Wrocław 1997.

Idee programowe romantyków polskich. Antologia, oprac. A. Kowalczykowa, BN I 262, Wrocław 2000.

Kołos, A. Poetyka konceptu. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego w kręgu historii idei, „Forum Poetyki”, zima 2017, s. 6-17. 

Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko, Warszawa 1975 (tu rozdział z klasycyzmu).

Kulturowa teoria literatury, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006 (wybór).

Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problemtyki, interpretacje, red. T. Walas, R. Nycz, Kraków 2012 (wybór). 

Kuźma E., Kategoria mitu w badaniach literackich, [w:] Nowe problemy metodologiczne literaturoznawstwa, red. H. Markiewicz, J. Sławiński, Kraków 1976.

Literatura. Teoria. Metodologia; red. D. Ulicka, Warszawa 1988 (wybór).

Łotman J., Z. Minc, Literatura i mitologia, [w:] Sztuka w świecie znaków, wybór i przekład B. Żyłko, Gdańska 2002.

Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, wybrał i oprac. T. Namowicz, BN II 246, Wrocław 2000.

Reale G., Historia filozofii starożytnej, przeł. E. I. Zieliński, Lublin 1996, t. 2 - zwłaszcza rozdz. „Mit jaskini” jako symbol wszystkich podstawowych składników myśli Platona, s. 347-354; s. 568-577.

Szmydtowa Z., Platon w twórczości Norwida, [w:] Poeci i poetyka, Warszawa 1964.

Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1976 (wybór).

Ulicka D., O powieści formalistów. Jak był zrobiony rosyjski formalizm?, „Przegląd Humanistyczny” 1994, z. 4, 35-50.

 

Notes

Modified by dr Krystian Saja (last modification: 06-05-2022 13:13)