1. SylabUZ
2. Faculty of Humanities
3. winter term 2022/2023
4. Journalism and social communication - First-cycle studies leading to Bachelor's degree
5. Kultura wypowiedzi dziennikarskiej

Generate PDF for this page

Kultura wypowiedzi dziennikarskiej - course description

Aim of the course

Wiedza: student zna podstawowe zagadnienia związane z kulturą wypowiedzi dziennikarskiej i etyką słowa w sferze publicznej komunikacji.

Umiejętności: student  umie wskazać działania językowe, które budują dobrą komunikację w przestrzeni medialnej. 

Kompetencje: student potrafi etycznie wartościować wypowiedzi dziennikarskie i dba o ich poziom językowy. 

Prerequisites

Save changes

Ogólna znajomość zasad użycia języka w przekazach medialnych.

Scope

1. Kodeksy etyki dziennikarskiej. Informowanie (nie)etyczne. O etyce dziennikarskiej i manipulacji w mediach
2. Teoretyczne podstawy etyki słowa. Kultura języka a etyka słowa.  Etyka słowa a potoczny wzorzec komunikacji.
3. Model etycznej komunikacji. Trzy zasady etyki słowa
4. Ku drugiemu człowiekowi – etyczne posługiwanie się językiem
5. Nieetyczne zabiegi o charakterze redukującym
6. Działania językowe naruszające zasadę poszanowania suwerenności człowieka
7. Strategia walki na słowa. Retoryka nienawiści
8. Przemoc słowna jako uzurpacja władzy nad człowiekiem
9. Etykieta językowa jako deklaracja poszanowania norm etycznych
10. Źródła krzywdy słownej – granice wolności słowa
11. Warunki właściwego użycia języka. Język porozumienia, język agresji, język alienacji
12. Miejsce etykiety językowej wśród wartości
13. Językowy obraz moralności (na przykładzie ustabilizowanych połączeń wyrazowych funkcjonujących we współczesnych sporach publicznych)
14. Czynności mowy, które budują złe relacje międzyludzkie (na podstawie współczesnych sporów publicznych)
15. Jak użytkownicy języka odczuwają brak piękna słowa w dyskusjach publicznych? (na przykładzie programu telewizyjnego „Szkło kontaktowe” oraz „Drugie śniadanie mistrzów”
16. Czym jest mowa nienawiści? Agresja językowa jako problem moralny. Zakamuflowane formy agresji językowej

Teaching methods

wykład, dyskusja, praca z tekstem medialnym

Learning outcomes and methods of theirs verification

Outcome description	Outcome symbols	Methods of verification	The class form

Assignment conditions

Aktywny udział w zajęcia; opracowanie na zajęcia wybranych wypowiedzi medialnych ze względu na zjawiska charakterystyczne dla kultury języka; w ramach egzaminu -  przygotowanie projektu na materialne wybranych przekazów medialnych i omówienie zjawisk typowych dla kultury wypowiedzi dziennikarskiej lub jej braku. 

Recommended reading

Cegieła A., Słowa i ludzie, Warszawa 2014.

Cegieła A., Kuciński P., Polkowska L., Stępień M., Studia z etyki słowa, Warszawa 2014.

Bralczyk J., Majkowska G., Język mediów – perspektywa aksjologiczna, w: J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska (red.), Język mediów masowych, Warszawa 2000.

Bralczyk J., Miosiołek - Kłosińska K. (red.), Zmiany w publicznych zachowaniach językowych, Warszawa 2001.

Bugajski M., Pragmatyka a lingwistyka normatywna, „Poradnik Językowy” 2013, z. 4.

Bugajski M., Kilka uwag o kulturze języka w Polsce, w: Migdał J., Piotrowska-Wojaczyk A. (red.) Cum reverentia, gratia, amicitia... (I). Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, Poznań 2013.

Bugajski M., Etyka, etykieta, kultura języka, w: Etyka i etykieta w komunikacji językowej, Piotrowicz A., Witaszek-Samborska M., Skibski K., Poznań 2012 - (Kultura Komunikacji Językowej nr 2).

Butler J., Walczące słowa. Mowa nienawiści i polityka performatywna, Warszawa 2010.

Cegieła A., Retoryka pogardy w polskim dyskursie publicznym, „Poradnik Językowy” 2012, z. 9.

Ciegieła A., Słowa niebezpieczne i niepożądane w przestrzeni społecznej. Etyka a poprawność polityczna,  „Poradnik Językowy” 2013, z. 10.

Czapliski J., Autorytet i intencje nadawcy – a „etyka efektów komunikacyjnych”, w: J. Puzynina (red.), Etyka międzyludzkiej komunikacji, Warszawa 1993.

Pajdzińska A., Puzynina J., Etyka słowa, w: J. Miodek (red.) O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny. Forum kultury słowa, Wrocław 1995.

Zdunkiewicz-Jedynak D., Językowy kodeks poprawności politycznej a kultura języka, w: Polskie dźwięki, polskie słowa, polska gramatyka (system – teksty – norma – kodyfikacja), Warszawa 2011.

Further reading

Golka B., B. Michalski, Etyka dziennikarska a kwestie informacji masowej, Warszawa 1989.

Drożdż M., Logos i ethos mediów. Dyskurs paradygmatyczny filozofii mediów, Tarnów 2005.

Drożdż M., Etyczne orientacje w mediosferze, Kielce 2006.

Sareło Z., Media w służbie osoby. Etyka społecznego komunikowania, Toruń 2000.

Iłowiecki M., Pilnowanie strażników. Etyka dziennikarska w praktyce, Warszawa 2012.

Karta Etyczna Mediów i inne dokumenty deontologii dziennikarskiej.

Czarnecki P., Etyka mediów, Warszawa 2008.

Pleszczyński J., Etyka dziennikarska, Warszawa 2007. 

L.Rivers A. W., C.Mathews, Etyka środków przekazu, Warszawa 1995.

Zwoliński A., Słowo w relacjach społecznych, Kraków 2003.

Notes

Brak. 

Modified by dr hab. Monika Kaczor, prof. UZ (last modification: 10-05-2022 22:57)