1. SylabUZ
2. Faculty of Humanities
3. winter term 2022/2023
4. Journalism and social communication - Second-cycle studies leading to MS degree
5. Pdw: Pragmatyka językowa w perspektywie medialnej

Generate PDF for this page

Pdw: Pragmatyka językowa w perspektywie medialnej - course description

Aim of the course

Celem przedmiotu jest wzbogacenie wiedzy studenta z zakresu intencjonalnego użycia języka w tekstach medialnych mówionych i pisanych oraz kształcenie umiejętności analizowania przekazów medialnych uwzględniającego pryzmat kontekstowy, gatunkowy oraz kulturowy ich powstania i funkcjonowania. W szczególności zwraca się uwagę na różnorodność aktów mowy wyzyskiwanych w komunikacji medialnej, warunki ich skuteczności, złożony potencjał illokucyjny, zróżnicowanie i zmienność intencji, uwarunkowania kontekstowe oraz występowanie pośrednich i bezpośrednich aktów mowy, presupozycji i implikatury, a także typy spójności tekstu, z uwzględnieniem znaczenia spójności pragmatycznej.

Prerequisites

Save changes

Ogólna wiedza o języku polskim, grzeczności i niegrzeczności w zachowaniach językowych oraz o gatunkach użytkowych i literackich.

Scope

1. Intencjonalność zachowań językowych.
2. Pragmatyczne uwarunkowania komunikacji międzyludzkiej (wspólnota komunikatywna, role społeczne, typy kontekstów, typy spójności) obecnej w mediach.
3. Pragmatyka a stylistyka i tekstologia. Aspekt pragmatyczny w zintegrowanej analizie gatunków medialnych.
4. Implikatura konwersacyjna i presupozycja oraz ich uwarunkowanie kulturowe w komunikacji medialnej.
5. Globalizacja kulturowa a przekaz medialny. Kontrastywne spojrzenie na akty i gatunki mowy ze szczególnym uwzględnieniem przekazu telewizyjnego.
6. Reinterpretacje znaczeń, gry semantyczne, eufemizmy oraz komizm językowy jako elementy strategii obejścia tabu i cenzury w tekstach medialnych.
7. Stereotypy w kreowaniu wizerunku nadawcy i odbiorcy w komunikacji masowej. 
8. Autoprezentacja i profilowanie komunikatu ze względu na adresata.
9. Strategie językowej (nie)grzeczności w komunikacji medialnej.
10. Pragmatyczne uwarunkowania dialogu i monologu w komunikacji publicznej.
11. Przekształcenia dystansu komunikatywnego w zachowaniach medialnych.
12. Językowe mechanizmy kreowania rzeczywistości – kreacja i deformacja w mediach.

Teaching methods

Heureza, wieloaspektowa analiza tekstu, praca w grupach, prezentacja multimedialna, dyskusja.

Learning outcomes and methods of theirs verification

Outcome description	Outcome symbols	Methods of verification	The class form

Assignment conditions

Warunkiem zaliczenia jest aktywność na zajęciach oraz wykonanie projektu: analizy pragmatycznej tekstów dziennikarsko-publicystycznych, po uzgodnieniu materiału z nauczycielem. Ocena końcowa jest sumą arytmetyczną ocen za wypowiedzi na zajęciach - za aktywność na zajęciach, za projekt (przedstawiona w grupie w formie prezentacji samodzielna analiza pragmatyczna wybranych, aktualnie obserwowanych medialnych zachowań komunikacyjnych pod kątem ich intencji, celu, skuteczności).

Recommended reading

Awdiejew A., Ideologia, postawa a komunikacja, [w:] Oblicza komunikacji. Ideologie w słowach i obrazach, Wrocław 2008, s.85-72.

Bartmiński J., Wartości i ich profile medialne, [w:] Oblicza komunikacji. Ideologie w słowach i obrazach, Wrocław 2008, s. 23-41.

Bugajski M., Pragmatyka a lingwistyka normatywna, „Poradnik Językowy”, z. 4, 2013, s. 7-18.

Levinson S.C., Pragmatyka, przeł. T. Ciecierski, K. Stachowicz, Warszawa 2010.

Loewe I., Globalizacja kulturowa a język w mediach, [w:] Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną, red. M. Kita, M. Ślawska, Katowice 2012, s. 142-153.

Skudrzyk A., Normy grzecznościowych zachowań językowych (etykieta językowa, savoir-vivre, bon ton, dobre wychowanie, grzeczność językowa), http://sjikp.us.edu.pl/pliki/ksiazki/aldona_skudrzyk.pdf.

Zwoliński A., Słowo w relacjach społecznych, Kraków 2003, (r. 16: CENZURA, s. 275-295).

Further reading

Bartmiński Jerzy, Sprawcze funkcje słowa. O języku magii, poezji, religii i polityki, [w:] „Etnolingwistyka”, 2001, t. 13, s. 7-12.

Bloch J., Eksplicytne akty nieudzielania odpowiedzi, "LingVaria" r. 2, nr 1 (2007), s. 193-205.

Bloch J., Implicytne strategie nieudzielania odpowiedzi, "LingVaria" r. 2, nr 2 (2007), s. 189-203.

Blum-Kulka S., Pragmatyka dyskursu, [w:] Dyskurs jako struktura i proces, red. T. A. van Dijk, Warszawa 2001, s. 214-241. 

Contrastive media analysis: approaches to linguistic and cultural aspects of mass media communication, red. S. Hauser, M. Luginbűl, Amsterdam-Philadephia, 2012.

Gaze M., Zabawy znaczeniem w felietonach Tomasza Olbratowskiego, [w:] "Acta Uniwersitatis Lodziensis, Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców" nr 21, 2014, s. 345-353.

Granat A., Intencja skracania dystansu i jej skuteczność w mediach: mówienie o kimś „po nazwisku”, [w:] „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, Philologiae” vol. 33 (2015), s. 19-33.

Grzelka M., O wybranych mechanizmach kondensacji treści w przekazach medialnych, "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza" t. 20, z. 1 (2013), s. 9-18.

Grzenia J., Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa 2008.

Hamelink C., Cultural autonomy in global communications: Planning national information policy, Londyn 1983.

Hauser S., Teksty medialne w ujęciu kontrastywnym i kulturowym. Rozważania metodologiczne i przykładowa analiza. „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, nr 5, 2012, s. 127-154.

Hye-Kyung L., Linguistic Variations between English News Headlines in the U.S. and Those in Korea, http://isli.khu.ac.kr/journal/content/data/29_2/4.pdf.

Język w telewizji. Antologia, red. M. Kita, I. Loewe, Katowice 2015.  

Kalisz A., Telewizja śniadaniowa gatunkiem ponad narodami? Analiza porównawcza dwóch europejskich wydań programu, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, t. 5, Katowice 2015, s. 356-364.

Kalisz R., Pragmatyka językowa, Gdańsk 1993.

Kita M., Medialna moda na dialog, [w:] Dialog a nowe media, red. J. Grzenia, M. Kita, Katowice 2004, http://uranos.cto.us.edu.pl/~dialog/archiwum/kita.pdf.

Kornetzki A., Contrastive Analysis of News Text Types in Russian, British and American Business Online and Print Media, Lipsk 2011.

Koza M., Czy znasz ten mem?: pragmatyka i polityka internetowych wspólnot interpretacyjnych, "Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja", nr 3, 2015, s. 236-245.

Kułacka A., Wypowiedzenia performatywne i konstatywne: teoria aktów mowy, "Kształcenie Językowe" t. 9 (2011), s. 81-90.

Loewe I. Gatunki globalne w polskiej telewizji. Rekonesans, [w:] Język a kultura, t.23, Akty i gatunki mowy w perspektywie kulturowej, red. A. Burzyńska-Kamieniecka, Wrocław, 2012, s. 191-198.

Loewe I., Logowizualność, czyli słowo pisane w dyskursie telewizyjnym, [w:] Dyskurs i jego odmiany, Katowice 2016, s. 210-224.

Lubecka, A., Requests, Invitations, Apologies and Compliments in American English and Polish. A Cross-Cultural Communication Perspective, Kraków 2000.

Mac A. Kontrastywna analiza formatu i tematyki wiadomości telewizyjnych w Polsce i Niemczech [w:] Język w telewizji. Antologia, red. I. Loewe, M. Kita, Katowice 2015, s.233-249.

Marcjanik M., Kreatywna funkcja mowy, „Przegląd Humanistyczny” 1988, nr 11-12, s. 95-104.

Naruszewicz-Duchlińska A., Intencjonalne językowe zakłócenia komunikacji internetowej  (trolling, flaming, hejting), "Prace Językoznawcze" z. 16, [cz.] 4 (2014), s. 89-97; eadem, przedruk, Język w internecie: antologia, Katowice 2016, s. 221-229.

Nowak P., „Sport kobiecy” – jak dziennikarze mówią o „rywalizacji pań” na arenach sportowych, [w:] O płci, ciele i seksualności w języku i mediach, pod red. M. Karwatowskiej, R. Litwińskiego, A. Siwca, B. Jarosz, Lublin 2014, s. 343-354.

Oblicza przeciwnika: język a rzeczywistość w kategoriach ekspresji, polityki, ideologii, pod red. A. Charciarek i P. Czerwiński, Katowice 2015.

Pepliński W., Cenzura jako instrument propagandy PRL, "Cywilizacja" nr 24 (2008), s. 87-98.

Płowens J., Intencjonalność wypowiedzi w gatunkach dziennikarskich, "Zeszyty Prasoznawcze" r. 53, nr 3/4 (2010), s. 127-143.

Przybyszewski S., Mówić, milcząc: nie milczeć, nie mówiąc, "Prace Językoznawcze"  z. 14 (2012), s. 235-246.

Romek Z., Cenzura w PRL jako zorganizowany system, "Przegląd Humanistyczny Pedagogika, Politologia, Filologia" nr 5 (2011), s. 155-183.

Rozumko A., Speech-Act Adverbs in English and Polish: A Cross-Linguistic and Cross-Cultural Comparison, http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/1047/1/BAJ_12_Rozumko.pdf.

Scollon R., Scollon S., Jones R., Intercultural Communication. A Discourse Approach, Oxford 2007.

Szkałuba., Niewidzialność kobiet w prasie (na przykładzie „Do Rzeczy” i „W Sieci”), [w:] O płci, ciele i seksualności w języku i mediach, pod red. M. Karwatowskiej, R. Litwińskiego, A. Siwca, B. Jarosz, Lublin 2014, s. 431-442.

Wierzbicka A., Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury. http://www.is.uw.edu.pl/studenci/pliki/spolecznekonteksty1sem/pdf/wierzbicka01.pdf. Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin 2004.

Winiarek M., Pragmatyczne pułapki językowe ze szczególnym uwzględnieniem presupozycji, "Język w Poznaniu" t. 6 (2015), s. 169-180.

Van Dijk, J., Społeczne aspekty nowych mediów: analiza społeczeństwa, Warszawa 2010.

Żmuda N, Pragmatyka reklamy prasowej, "Język w Komunikacji", 2014 [nr] 1, s. 141-151.

Notes

Jest to przedmiot opcjonalny, wybierany z oferty przedmiotów do wyboru Instytutu Filologii Polskiej; przedmiot zostanie uruchomiony w zależności od potrzeb i zainteresowania w danym semestrze studiów (na podstawie deklaracji studentów/elektronicznego wyboru przedmiotów).

 

Modified by dr hab. Iwona Pałucka-Czerniak, prof. UZ (last modification: 11-05-2022 10:01)