SylabUZ

Wygeneruj PDF dla tej strony

Historia wychowania i myśli pedagogiki specjalnej - opis przedmiotu

Informacje ogólne
Nazwa przedmiotu Historia wychowania i myśli pedagogiki specjalnej
Kod przedmiotu 05.9-WP-PSSM-HWMPS
Wydział Wydział Nauk Społecznych
Kierunek Pedagogika specjalna
Profil ogólnoakademicki
Rodzaj studiów jednolite magisterskie
Semestr rozpoczęcia semestr zimowy 2020/2021
Informacje o przedmiocie
Semestr 3
Liczba punktów ECTS do zdobycia 4
Typ przedmiotu obowiązkowy
Język nauczania polski
Sylabus opracował
  • dr Edyta Bartkowiak
Formy zajęć
Forma zajęć Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) Forma zaliczenia
Wykład 15 1 9 0,6 Egzamin
Ćwiczenia 15 1 9 0,6 Zaliczenie na ocenę

Cel przedmiotu

Opisanie historycznego rozwoju wychowania i szkolnictwa (w tym specjalnego) oraz innych instytucji oświatowo-wychowawczych ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji ideałów i celów wychowania, treści, form, metod i zasad pracy oraz roli nauczyciela - wychowawcy i ucznia - podopiecznego w procesie edukacyjnym; ukazanie i scharakteryzowanie rozwoju myśli o edukacji ( tym specjalnej)  na przykładzie poglądów pedagogicznych wybranych filozofów, pedagogów i działaczy społeczno-politycznych; prześledzenie, analiza i wyjaśnienie procesów kształtowania się polskiej tożsamości w dziedzinie oświaty, wychowania i myśli pedagogicznej na tle przemian społecznych, procesu formowania się państw i narodów europejskich; wykazanie związków między teorią i praktyką kształcenia (w tym kształcenia specjalnego) i wychowania a uwarunkowaniami społeczno-politycznymi i kulturowymi danej epoki; uchwycenie ciągłości i zmiany w procesie rozwoju oświaty, kształcenia (w tym kształcenia specjalnego) i wychowania oraz uświadomienie trwałych wartości wybranych poglądów i praktyk edukacyjnych dla rozwoju współczesnej działalności edukacyjnej.

Wymagania wstępne

Podstawowa znajomość zagadnień historii powszechnej i polskiej.

Zakres tematyczny

Wykłady

Historia wychowania jako dyscyplina naukowa – jej geneza, przedmiot, cele i zadania. Wychowanie w starożytnej Grecji i w Rzymie. Praktyka opiekuńcza w starożytności chrześcijańskiej.

Wychowanie w średniowieczu. Szpitalnictwo kościelne.

Nowe tendencje w oświacie, wychowaniu i opiece w dobie renesansu. Początki zorganizowanej opieki publicznej i pomocy dzieciom zaniedbanym, wykolejonym. Wpływ Odrodzenia, reformacji i reformy katolickiej oraz Oświecenia na formułowanie postulatów i projektów opieki nad ubogimi, żebrakami, podrzutkami oraz dziećmi pozbawionymi możliwości wychowania w rodzinie. Pierwsze instytucje opiekuńczo-wychowawcze i ich rozwój: szpitale-przytułki, sierocińce, zakłady wychowawcze. Początkowe formy opieki nad dzieckiem chorym i niewidomym oraz pierwsze próby nauczania dzieci upośledzonych od XVI do XVIII wieku.

Rozwój opieki pedagogicznej nad dziećmi biednymi, osieroconymi i opuszczonymi na przełomie XVIII/XIX wieku.

Narodziny szkolnictwa specjalnego i opieki pedagogicznej nad dziećmi głuchymi, niewidomymi, upośledzonymi oraz przewlekle i psychicznie chorymi od II połowy XVIII w. do początku XIX w.

Początki praktyki i teorii wychowania przedszkolnego (R. Owen, F. Froebel, M. Pape-Carpentier, A. Cieszkowski), przemiany w szkolnictwie elementarnym (J. H. Pestalozzi, E. Estkowski), średnim (J. F. Herbart, H. Spencer) i wyższym w XIX wieku.

Projekty i praktyczne próby działań opiekuńczych na ziemiach polskich w XIX w. Zakłady i szkoły specjalne w okresie zaborów (Warszawskie i Krakowskie Towarzystwo Dobroczynności, Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie). Ochronki i zakłady zakonne. 

Narodziny i główne idee „Nowego wychowania” oraz jego przejawy na ziemiach polskich.

Oświata, opieka i wychowanie w niepodległej Polsce. Początki pedagogiki opiekuńczej jako dyscypliny naukowej. Nowe formy opieki instytucjonalnej. Udział Kościoła w rozwiązywaniu problemów opieki i wychowania. Szkolnictwo specjalne i pedagogika specjalna w XX wieku.

Ćwiczenia

Narodziny myśli pedagogicznej w czasach antycznych (sofiści, Sokrates, Platon, Arystoteles, Kwintylian).Myśliciele starożytni wobec problemu opieki i wychowania.

Humanistyczne idee pedagogiczne i społeczne (Guarino de Verona, Vittorino da Feltre, Erazm z Rotterdamu, L. Vives, A. F. Modrzewski, Marycjusz, Petrycy, Gliczner).

Narodziny podstaw pedagogiki nowożytnej (A. Komeński, Radke, J. Locke).

Oświatowe idee i nurty doby oświecenia i ich przedstawiciele (J.J. Rousseau, D. Diderot, D'Alembert, Helwecjusz). 

Rozwój myśli pedagogiki opiekuńczej i specjalnej  (J.H. Pestalozzi, F.E. Fellenberg, Ch. de L'Epee, S. Heinicke, L. Braille, L. Perzyna).

Postulaty pedagogiki elementarnej i przedszkolnej (F. Froebel, M. Pape-Carpentier, J. H Pestalozzi, A. Cieszkowski), przemiany w szkolnictwie średnim (J.F. Herbart, H. Spencer) i wyższym w XIX wieku.

Główne idee „nowego wychowania” (J. Dewey, E. Key, M. Montessori, O. Decroly, C. Freinet, H. Rowid, J. Korczak). Postulaty pedagogiki opiekuńczej i specjalnej (J.C. Babicki, J. Korczak, K. Jeżewski, M. Grzegorzewska). 

Metody kształcenia

Wykłady

Wykład konwencjonalny, wykład problemowy.

Ćwiczenia

Praca z tekstem źródłowym, pogadanka, dyskusja, praca w grupach.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu Symbole efektów Metody weryfikacji Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Wykłady

Egzamin ustny.

Ćwiczenia

Zaliczenie ćwiczeń na ocenę na podstawie aktywności na zajęciach.

Ocena końcowa z przedmiotu

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie ćwiczeń i wykładów. Oceną końcową z przedmiotu jest średnia ocen z wykładów i ćwiczeń.

Literatura podstawowa

  1. Kot S., Materiały do ćwiczeń z historii wychowania, cz. 1-3, Warszawa 1994.
  2. Możdżeń S., Teksty źródłowe do dziejów wychowania, cz. 1-8, Kielce 1993.
  3. Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, T. I-IV, Kielce 1998.

Literatura uzupełniająca

  1. Bartnicka K., Szybiak I., Zarys historii wychowania, Warszawa 2001.
  2. Historia wychowania, red. Ł. Kurdybacha, T. I-II, Warszawa 1965-1968.
  3. Historia wychowania – wiek XX, pod red. J. Miąso,  T. I-II, Warszawa 1984.
  4. Kot S., Historia wychowania: zarys podręcznikowy, T. I-II, Warszawa 1984.
  5. Krasuski J., Historia wychowania, Warszawa 1985.
  6. Litak S., Historia wychowania, Kraków 2004.
  7. Możdżeń S., Zarys historii wychowania, cz. 1, Kielce 1992.
  8. Możdżeń S., Zarys historii wychowania, cz. 2, Kielce 1992.
  9. Wołoszyn S., Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa 1964.Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku: próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym, Kielce 1998.

Uwagi


Zmodyfikowane przez dr Jarosław Wagner (ostatnia modyfikacja: 16-04-2020 09:52)