dr hab. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk, prof. UZ
Formy zajęć
Forma zajęć
Liczba godzin w semestrze (stacjonarne)
Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne)
Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne)
Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne)
Forma zaliczenia
Wykład
15
1
-
-
Egzamin
Ćwiczenia
15
1
-
-
Zaliczenie na ocenę
Cel przedmiotu
Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu teorii i praktyki pedagogiki specjalnej; jej podmiotem i przedmiotem zainteresowań, subdyscyplinami oraz praktyką edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami czy o specjalnych potrzebach.
Wymagania wstępne
Zaliczenie przedmiotów: wprowadzenie do psychologii, wstęp do pedagogiki, biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania.
Zakres tematyczny
Zagadnienia wprowadzające w problematykę pedagogiki specjalnej: terminologia, powiązania pedagogiki specjalnej z innymi naukami, podmiot i przedmiot zainteresowań, subdyscypliny;
Rozwój teorii i praktyki pedagogiki specjalnej: aspekty historyczne, uwarunkowania i perspektywy, współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej i ich znaczenie dla rozwiązań w edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami;
Charakterystyka populacji osób z niepełnosprawnością: kryteria niepełnosprawności, klasyfikacje osób z zaburzeniami w rozwoju i funkcjonowaniu, charakterystyka przyczyn niepełnosprawności. Niepełnosprawność i specjalne potrzeby – wskazanie różnic;
Charakterystyka osób z wybranymi zaburzeniami rozwojowymi, chorobami, niepełnosprawnością; trudności poznawcze i przystosowawcze oraz możliwości terapii, edukacji i społecznej integracji osób z niepełnosprawnością wzrokową, słuchową, intelektualną, z autyzmem itp.;
Problem opóźnień i zaburzeń w rozwoju mowy, ich przyczyny, konsekwencje i terapia. Czynniki optymalnego kształtowania mowy dziecka;
Diagnostyka i orzecznictwo w sprawach zaburzeń rozwojowych (niepełnosprawności). Rola pedagogów, nauczycieli, terapeutów w rozpoznawaniu odchyleń i zagrożeń rozwojowych u dzieci/uczniów;
Podmiotowa rola rodziny w rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością oraz możliwości jej wspierania, jak też wspierania osób z niepełnosprawnościami, zaburzeniami w rozwoju i funkcjonowaniu przez pedagogów, nauczycieli, terapeutów, w tym arteterapeutów.
Proboloński model kształcenia pedagogów, w tym pedagogów specjalnych, nauczycieli, terapeutów w Polsce; zagrożenia i możliwości przygotowania profesjonalistów do pracy z osobami z niepełnosprawnością, o specjalnych potrzebach.
Metody kształcenia
Wykłady: wykład problemowy.
Ćwiczenia: praca w grupach, dyskusja wielokrotna.
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Ćwiczenia - na ocenę z ćwiczeń składają się oceny przygotowania i prezentacji w czasie zajęć zagadnień przewidzianych w ich programie (oceny aktywnego uczestnictwa) oraz odbycie wizytacji jednej z proponowanych placówek dla osób z niepełnosprawnością (szkoły/klasy integracyjnej i ogólnodostępnej, ośrodka specjalnego, WTZ).
Aktywność studenta na zajęciach – opracowanie i prezentacja w czasie ćwiczeń zagadnień, problemów przewidzianych w programie przedmiotu (metody kształcenia: praca w grupach, z tekstem i dyskusja problemowa)
narzędzie weryfikacji: przygotowane, adekwatnie do danego tematu zajęć zagadnienia problemowe; przykładowe problemy dyskutowane na zajęciach::
charakterystyka zaburzeń rozwoju dzieci; możliwości wspierania rodziny wychowującej dziecko z niepełnosprawnością
problemy dorosłości osób z niepełnosprawnością – instytucjonalizacja, niedostatek wsparcia, infantylizacja itp.
możliwe pola/zakresy współpracy rodziców i specjalistów angażujących się w proces terapii dziecka/osoby z niepełnosprawnością
Skala ocen: ndst (0 pkt.) dost.(3,0 pkt.), dost. plus (3,5 pkt.), dobry (4,0 pkt.), dobry plus (4,5 pkt.), bardzo dobry (5,0 pkt.); zaliczenie od uzyskania co najmniej oceny dost. – 33 pkt.
Wykłady - egzamin ustny z zagadnień programowych wykładów opracowanych w formie pytań (student losuje 3 pytania); warunkiem zaliczenia jest 60% poprawnych odpowiedzi na pytania (punktowane: 1-5 pkt.). Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest pozytywna ocena ćwiczeń.
Ocena końcowa - na ocenę z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) i z egzaminu (50%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu są pozytywne oceny z ćwiczeń i egzaminu.
Literatura podstawowa
Cytowska, Wilczura B., Stawarski A., (2008) (red.) Dzieci chore, niepełnosprawne i z utrudnieniami w rozwoju, Kraków, Impuls
Chrzanowska I., (2015) Pedagogika specjalna, Kraków, Impuls
Dykcik W., (2009) (red.) Pedagogika specjalna, Poznań, UAM
Janiszewska-Nieścioruk Z. , Maciarz A., (2006) Współczesne problemy pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną, Kraków, Impuls
Janiszewska-Nieścioruk Z., (2010) (red.) Uczeń o specjalnych potrzebach w przestrzeni współczesnego systemu edukacji, Zielona Góra, Oficyna Wydawnicza UZ
Kosakowski (2003) Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Toruń, Akapit
Krause A., (2010) Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków, Impuls
Obuchowska I., (2009) (red.) Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa, WSiP
Sękowska Z., (2001) Pedagogika specjalna, Warszawa, APS
Smith D., (2008) Pedagogika specjalna, Warszawa, PWN, t.1 i 2
Speck O., (2005) Niepełnosprawni w społeczeństwie, Gdańsk, GWP
Literatura uzupełniająca
Bartnikowska U., Żyta A., (2007) Żyjąc z niepełnosprawnością. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, Toruń, Akapit
Dykcik W., Szychowiak B., (2001) (red.) Nowatorskie i alternatywne metody w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej, Poznań, UAM
Gardner H., (2009) Inteligencje wielorakie, Warszawa, MT Biznes
Harris J.R. (2010) Każdy inny, Sopot, Smak Słowa
Janiszewska-Nieścioruk Z., Mróz A., Gembara U. (2019) (red.) (Nie)nowe problemy rozwoju, edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, Zielona Góra, Oficyna Wydawnicza UZ
Kościelska M., (2004) Niechciana seksualność, Warszawa, Wyd. Jacek Santorski & Co.
Krause, A. Żyta A., Nosarzewska S., (2010) Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną, Toruń, Akapit
Paszkowicz M., A., (2009) Wybrane aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, Zielona Góra, UZ
Robinson K., Aronica L., (2012) Uchwycić żywioł, Kraków, Element
Robinson K., Aronica L., (2015) Kreatywne szkoły, Then Publishing
Szumski G., (2010) Wokół edukacji włączającej, Warszawa, APS
Wosińska W., (2010) Oblicza globalizacji, Sopot, Smak Słowa
Zawiślak A., (2010) Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej, Kraków, Impuls
Uwagi
W ramach ćwiczeń studenci wizytują jedną z placówek dla osób z niepełnosprawnością, np. Warsztat Terapii Zajęciowej (dla osób dorosłych), Ośrodek Szkolno-Wychowawczy (dla dzieci i młodzieży) lub szkołę (klasę) integracyjną bądź ogólnodostępną.
Zmodyfikowane przez dr hab. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 04-05-2020 14:10)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.