1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2020/2021
4. Filologia polska - pierwszego stopnia
5. Język jako archiwum kultury

Wygeneruj PDF dla tej strony

Język jako archiwum kultury - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem zajęć jest próba dotarcia do utrwalonej w języku kultury poprzez analizę różnych tekstów. Analizami będzie sterować dążenie do odpowiedzi na pytanie, czy i na ile utrwalona w języku dawna kultura jest aktualna we współczesnym świecie, na ile dzisiejszy użytkownik języka korzysta z dawnych formuł i konstrukcji, na ile podobnie myśli o otaczającej go rzeczywistości i na ile podobnie ją wartościuje.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

brak

Zakres tematyczny

1. Zależności między językiem a kulturą.
2. Determinizm językowy.
3. Językowy obraz świata.
4. Konceptualizacja świata w języku.
5. Antropocentryzm języka.
6. Historyczno-kulturowe podstawy androcentryzmu języka polskiego.
7. Językowo-kulturowy wizerunek płci – obraz kobiety i mężczyzny (tradycja i współczesność).
8. Językowo-kulturowa opozycja swój – obcy.
9. Stereotypy w języku.
10. Historyczno-kulturowe podstawy współczesnej etykiety językowej.

Metody kształcenia

polimetody (m.in. wykład, heureza, dyskusja, praca w grupach, praca z tekstem)

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

aktywność w trakcie zajęć, głos w dyskusji, odpowiedź ustna, zaliczenie małych form pisemnych, sprawdzian z wiedzy

Literatura podstawowa

1. Anusiewicz J., Lingwistyka kulturowa, Wrocław 1995.
2. Dorren G., Babel. W dwadzieścia języków dookoła świata, Kraków 2019.
3. Hawrysz M., Zmienność znaczenia wyrazów jako świadectwo systemu wartości, „Rozprawy Komisji Językowej WTN” XXIII, Wrocław 1997, s. 95 - 112.
4. Język a Kultura, tom 9, Płeć w języku i kulturze, Wrocław 1994.
5. Język a Kultura, tom 13, Językowy obraz świata i kultura, Wrocław 2000.
6. Język a Kultura, tom 15, Opozycja homo-animal w języku i kulturze, Wrocław 2003.
7. Język a Kultura, tom 16, Świat roślin w języku i kulturze, Wrocław 2000.
8. Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin 2005.
9. Kövecses Z., Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie, Kraków 2011.
10. Marcjanik M., Polska grzeczność językowa, Kielce 2002.
11. Nisbett R.E., Geografia myślenia, Sopot 2015.
12. Nowak P., Swoi i obcy w językowym obrazie świata, Lublin 2002.
13. Pajdzińska A., Antropocentryzm frazeologii potocznej, Etnolingwistyka 3, Lublin 1990, s. 59-68.
14. Sapir E., Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje, Warszawa 1978.
15. Wierzbicka A., Język - umysł – kultura, Warszawa 1999.

Literatura uzupełniająca

1. Cybulski M., Obyczaje językowe dawnych Polaków. Formuły werbalne w dobie średniopolskiej, Łódź 2003.
2. Drabik B., Komplement i komplementowanie jako akt mowy i komunikacyjna strategia, Kraków 2004.
3. Grybosiowa A., Przyczyny zmian w polskim systemie adresatywnym, [w:] Język wtopiony w rzeczywistość. Katowice 2003, s. 65-69.
4. Hawrysz M., Obraz kobiety w obcojęzycznych nazwach wyrobów perfumeryjnych, „Rozprawy Komisji Językowej WTN” XXIV, Wrocław 1998, s. 61- 73.
5. Język a Kultura, tom 2, Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, Wrocław, 1991.
6. Język a Kultura, tom 6, Polska etykieta językowa, Wrocław 1991.
7. Kempf Z., Wyrazy gorsze dotyczące zwierząt, Język Polski 1985, z. 2-3, s. 125-144.
8. Kita M., Mizoginia i uwielbienie kobiety w aforyzmach francuskich i polskich drugiej połowy XIX wieku, Stylistyka VI.
9. Kowalikowa J., Od męża do palanta, czyli płci „mocnej” osłabianie, [w:] Język trzeciego tysiąclecia II, Kraków 2003, s. 243-250.
10. Krawczyk A., Język źródłem wiedzy o człowieku, Etnolingwistyka 2, Lublin 1989, s. 29-38.
11. Maćkiewicz J., Świat widziany poprzez język, Gdańskie Zeszyty Humanistyczne nr 30, Gdańsk 1983, s. 131-150.
12. Maćkiewicz J., Co to jest „językowy obraz świata”, „Etnolingwistyka” 1999, s. 7-24.
13. Nowakowska-Kempna I., Konceptualizacja uczuć w języku polskim, Warszawa 1995.
14. Szpyra-Kozłowska J., Karwatowska M., Klient nasz pan a wszyscy ludzie są braćmi – seksizm we współczesnej polszczyźnie, „Etnolingwistyka” 15 (2003), s. 195—218.
15. Umińska-Tytoń E., Z badań nad polszczyzną salonów XIX i początku XX wieku, Studia Językoznawcze, t. 3 (2004), s. 109-120.

Uwagi

brak

Zmodyfikowane przez dr Krystian Saja (ostatnia modyfikacja: 08-06-2020 20:36)