Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami z językoznawstwa ogólnego.
Zapoznanie z problematyką ogólnej metodologii badań i wybranych metodologii współczesnego językoznawstwa.
Wyrobienie praktycznej umiejętności zastosowania wybranych metodologii współczesnego językoznawstwa.
Ukształtowanie myślenia filologicznego.
Inspiracja do podjęcia badań lingwistycznych w obrębie przygotowywanej pracy magisterskiej zarówno językoznawczej, jak i literackiej czy teoretycznoliterackiej.
Wymagania wstępne
brak
Zakres tematyczny
Wykład:
Pojęcie językoznawstwa i jego miejsce wśród innych nauk. Definicja języka. Pojęcie i cechy znaku językowego. Funkcje języka a funkcja wypowiedzi. Wewnętrzne zróżnicowanie języka. Język i jego odmiany: przegląd najważniejszych klasyfikacji w ujęciu: Z. Klemensiewicza, S. Urbańczyka, A. Furdala, A. Wilkonia. Zróżnicowanie regionalne, środowiskowe, funkcjonalne. Genologiczne uwarunkowania wypowiedzi językowej. Podstawowe ustalenia genologii lingwistycznej. Typy kontaktów językowych. Socjalne zróżnicowanie kontaktów językowych. Zróżnicowanie języka na kuli ziemskiej. Pochodzenie współczesnych języków – klasyfikacja genetyczna, Typologiczna klasyfikacja języków (wg kryterium morfologicznego, fonologicznego, prozodycznego). Nowe języki i niby-języki. Kontakty między językami – interferencja, bilingwizm, dyglosja, egzoglosja. Jak powstał język. Najstarsze badania językoznawcze. Językoznawstwo historyczne i porównawcze w XIX w. Szkoła kazańska. Przełom XIX i XX w. Teorie językoznawcze XX w.: strukturalizm europejski i amerykański, dystrybucjonizm, transformacjonizm, generatywizm, psycholingwistyka,językoznawstwo kognitywne, socjolingwistyka, etnolignwistyka, pragmalingwistyka. Najnowsze teorie językoznawcze (ostatnie trzydziestolecie) w Polsce i na świecie – przegląd.
Ćwiczenia:
Problemy ogólnej metodologii nauk. Definiowanie, argumentowanie, błędy w definiowaniu i argumentowaniu. Ankiety. Badania statystyczne i korpusowe. Indukcjonizm, weryfikacjonizm, falsyfikacjonizm, postmodernizm. Ogólne i szczegółowe metodologie współczesnego językoznawstwa. Metody badań etymologicznych i historycznych. Założenia metodologiczne w strukturalizmie. Podstawowe założenia metodologii generatywizmu. Metodologie badań kognitywnych. Założenie metodologiczne badań pragmalingwistycznych.
Metody kształcenia
wykład (informacyjny, analityczny, syntetyczny) wspomagany prezentacjami wizualnymi
i audiowizualnymi, rozmowa nauczająca, dyskusja, praca z tekstem źródłowym, analiza przypadku
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Opis efektu
Symbole efektów
Metody weryfikacji
Forma zajęć
Warunki zaliczenia
Praca pisemna z badaniami wybraną metodą językoznawczą.
Kolokwium w obrębie ćwiczeń.
Prezentacja jednej z metodologii na wybranym materiale.
Egzamin.
Literatura podstawowa
Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006.
Bobrowski I., Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998, s. 21-39.
Grochowski M., Strukturalizm i poststrukturalizm w polskim językoznawstwie synchronicznym (refleksje metodologiczne), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. LXVII, 2011, s. 15-28.
Grzegorczykowa R., Podstawowe problemy językoznawstwa historycznego w: eadem, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.
Hajduk Z., Ogólna metodologia nauk, Lublin 2007.
Ivić M., Kierunki w lingwistyce, Wrocław 1975.
Łuczyński E., Maćkiewicz J., Językoznawstwo ogólne, Gdańsk 1999.
Kładoczny P., Językoznawstwo korpusowe, w: idem, Semantyka nazw dźwięków w języku polskim t. I, s. 33-49, Łask 2012.
Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, red. P. Stalmaszczyk, Łódź 2006, tu m.in. Kardela H., Metodologia językoznawstwa kognitywnego, s.196-233.
Milewski T., Językoznawstwo, Warszawa 1965.
Tabakowska E., Gramatyka obrazowania. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków 1995.
Weinsberg A., Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983.
Wilkoń A., Typologia odmian współczesnej polszczyzny, Katowice 1987.
Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993 i nast.
Johnson M., Metafory w naszym życiu, tłum. T. P. Krzeszowski, Warszawa 1988.
Lyons J., Chomsky, Warszawa 1998.
Majewicz A. F., Języki świata i ich klasyfikacje, Warszawa 1989.
Mańczak W., Problemy językoznawstwa ogólnego, Wrocław 1996.
Perlin J., Metodologie etymologii, w: Metodologie językoznawstwa. Filozoficzne i empiryczne problemy w analizie języka, p. red. P. Stalmaszczyka, Łódź 2010, s. 109-116.
Perlin J., Metodologia językoznawstwa diachronicznego, Warszawa 2004.
Piekot T., Język w grupie społecznej, Wałbrzych 2008.
Podstawy językoznawstwa korpusowego, red. B. Lewandowska-Tomaszczyk, Łódź 2005.
Szymanek K., Wieczorek K., Sztuka argumentacji, Warszawa 2004
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.