1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2020/2021
4. Historia - drugiego stopnia z tyt. magistra
5. Metodologia historii

Wygeneruj PDF dla tej strony

Metodologia historii - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Przedmiot ma na celu ukazanie miejsca i znaczenia historii w systemie nauk oraz jej specyfiki przedmiotowej i metodologicznej.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

brak

Zakres tematyczny

Wykład

1. Przedmiot i zakres metodologii historii.
2. Historia jako dyscyplina wiedzy.
3. Teoria źródła historycznego.
4. Metody badań historycznych.
5. Pojęcie prawdy i obiektywizmu w historiografii.
6. Historiografia jako dyskurs władzy.
7. Historia nieantropocentryczna.
8. Retoryka w narracji historycznej.
9. Historia a antropologia.
10. Teorie genderowe w historiografii.
11. Teoria postkolonialna.
12. Historia oralna.
13. Historia a pamięć.
14. Mit w historiografii.

 

Ćwiczenia

1. Metodologia nauk – metodologia historii. Zagadnienia wstępne.
2. Teoria faktu historycznego.
3. Teoria źródła historycznego w poglądach wybranych badaczy.
4. Źródło historyczne między autentycznością a wiarygodnością.
5. Wnioskowanie indukcyjne i dedukcyjne w praktyce (na przykładzie wybranych fragmentów prac naukowych).
6. Metoda bezpośrednia i pośrednia ustalania faktów (o tajemniczym pochodzeniu Galla Anonima).
7. Metoda filologiczna (analiza językoznawcza w badaniach nad osadnictwem wczesnosłowiańskim), metoda genealogiczna (Ingria ­– o tajemniczej historii pewnej krainy).
8. Metoda geograficzna (o początkach państwa polskiego i wschodnioeuropejskim handlu dalekosiężnym w okresie wczesnego średniowiecza).
9. Metoda porównawcza (o początkach Państwa Morawskiego oraz tronie w siodle władcy), wnioskowanie z milczenia źródeł.
10. Procedura wyjaśniania w badaniach historycznych na podstawie wybranych przykładów.
11. Składniki narracji historycznej (zdania historyczne, prawa i oceny) na podstawie wybranych przykładów.
12. Metodologiczne wyzwanie – wyprawa Jarosława Mądrego na państwo polskie w 1031 roku.

Metody kształcenia

Wykład: wykład informacyjny, wykład analityczny, wykład syntetyczny, wykład problemowy.

Ćwiczenia: dyskusja, dyskusja punktowana, rozmowa nauczająca, analiza tekstów historiograficznych, ćwiczenia dotyczące stosowania metod badawczych.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia:  uzyskanie minimum 5 pkt. za wypowiedzi na zajęciach polegające  na udziale w dyskusji. Uzyskanym punktom może towarzyszyć ocena w skali od 2 do 5 za merytoryczne przygotowanie się do zajęć. W przypadku negatywnej oceny pracy studenta, nie przyznaje się punktów. W przypadku braku aktywnego udziału w dyskusji, student zobowiązany jest uzyskać punkty w ramach konsultacji.

Egzamin: warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń. Egzamin ustny składający się z odpowiedzi na 3 pytania obejmuje problematykę z zakresu tematycznego przedmiotu.

Literatura podstawowa

1. Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Warszawa 1996.
2. Topolski J., Metodologia historii, Warszawa 1984.
3. Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998.

Literatura uzupełniająca

1. Ankersmit F., Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, red. E. Domańska, Kraków 2004.
2. Appleby J., Hunt L., Jacob M., Powiedzieć prawdę o historii, Poznań 2000.
3. Arnold J.H., Historia. Bardzo krótkie wprowadzenie, Warszawa 2001.
4. Bloch M., Pochwała historii, czyli o zawodzie historyka, Kęty 2009.
5. Braudel F., Historia i trwanie, Warszawa 1999.
6. Buksiński T., Metodologiczne problemy uzasadniania wiedzy historycznej, Warszawa-Poznań 1982.
7. Burke P., Historia i teoria społeczna, Warszawa-Kraków 2002.
8. Carr E.H., Historia. Czym jest. Wykłady im. George’a Macaulaya Trevelyana wygłoszone na uniwersytecie  w Cambridge styczeń – marzec 1961, Poznań 1999.
9. Dolański D., Potyczki historyka z faktami, „Relacje. Studia z nauk społecznych”, 1, 2016, s. 99-109.
10. Domańska E., Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa 2018.
11. Foucault M., Archeologia wiedzy, Warszawa 2002.
12. Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, Warszawa 2010.
13. Le Goff J., Historia i pamięć, Warszawa 2007.
14. Lévi-Strauss C., Antropologia strukturalna, Warszawa 1970.
15. Lorenz Ch., Przekraczanie granic. Eseje z filozofii historii i teorii historiografii, Poznań 2009.
16. Marrou H.-I., O poznaniu historycznym, Kęty 2011.
17. Metodologiczne problemy narracji historycznej, red. J. Pomorski, Lublin 1990.
18. Meyer M., Carrilho M.M., Timmermans B., Historia retoryki od Greków do dziś, Warszawa 2010.
19. Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretycznoliterackiej i literaturoznawczej od oświecenia do współczesności, wyb., przekł. i opr. J. Kałążny, Poznań 2003.
20. Perelman Ch., Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, Warszawa 2004.
21. Pomian K., Historia. Nauka wobec pamięci, Lublin 2006.
22. Pomorski J., Historyk i metodologia, Lublin 1991.
23. Pomorski J., W poszukiwaniu modelu historii teoretycznej, Lublin 1984.
24. Przemiany demograficzne Europy Środkowej w czasach nowożytnych, red. H. Kurowska, Zielona Góra 2010.
25. Radomski A., Historiografia a kultura współczesna, Lublin 2006.
26. Światopoglądy historiograficzne, red. J. Pomorski, Lublin 2002.
27. Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, red. E. Domańska, Poznań 2011.
28. Topolski J., Świat bez historii, Poznań 1998.
29. Topolski J., Wolność i przymus w tworzeniu historii, Poznań 2004.
30. White H., Poetyka pisarstwa historycznego, Kraków 2000.
31. White H., Proza historyczna, Kraków 2009.
32. Zamorski K., Dziwna rzeczywistość. Wprowadzenie do ontologii historii, Kraków 2008.

Uwagi

brak

Zmodyfikowane przez dr hab. Marceli Tureczek, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 19-06-2020 13:29)