1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2021/2022
4. Filologia polska - drugiego stopnia z tyt. magistra
5. Zarys historii pisma, książki i typografii

Wygeneruj PDF dla tej strony

Zarys historii pisma, książki i typografii - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Głównym celem jest ukazanie historii książki (od papirusu do e-booku), historii pisma (od hieroglifów do emotikonów) i typografii (od rewolucji Gutenberga do możliwości współczesnych technologii) oraz ich wzajemnych relacji.

Cele szczegółowe: 1) opisanie najważniejszych przemian w dziejach pisma, książki i typografii; 2) omówienie kontekstów kształtujących procesy tworzenia i odbioru książki; 3) omówienie definicji i typologii książki; 4) ukazanie przemian w budowie i funkcji książki w poszczególnych etapach historycznych aż do jej współczesnych form; 5) ukazanie osiągnięć wybitnych drukarzy, typografów i ilustratorów.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

brak

Zakres tematyczny

1. Kształtowanie się pisma: geneza, funkcje i nośniki; rodzaje i kroje pisma.
2. Definicja i typologia książki.
3. Historia książki (z uwzględnieniem kontekstów kształtujących proces tworzenia i odbioru książki - tu m.in. powstanie uniwersytetów i rozwój szkolnictwa, praktyki religijne, rozwój drukarstwa, cyfryzacja).
4. Morfologia książki dawnej i współczesnej.
5. Ilustracja książkowa: rozwój technik ilustracyjnych (drzeworyt, miedzioryt, fototyp itd.), funkcje ilustracji, mistrzowie ilustracji.
6. Estetyka książki – tradycja i nowatorstwo (projekty eksperymentalne, wydania bibliofilskie, książka artystyczna, książka obrazkowa, picture book).
7. Powstanie czytelni, wypożyczalni, rozwój bibliotek i najsłynniejsze księgozbiory polskie.
8. Narodziny i rozwój prasy (struktura i tematyka pierwszych periodyków, ewolucja formy i treści na przestrzeni wieków).

Metody kształcenia

Wykład, wykład konwersatoryjny.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Zdanie egzaminu końcowego.

Literatura podstawowa

Baines P., Haslam A., Pismo i typografia, przeł. D. Dziewońska, Warszawa 2010.

Bieńkowska B., Chamerska H., Tysiąc lat książki i bibliotek w Polsce, Wrocław 1992.

Bieńkowska B., Chamerska H., Zarys dziejów książki, Warszawa 1987.

Bieńkowska B., Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa 2005.

Buchwald-Pelcowa P., Historia literatury i historia książki. Studia nad książką i literaturą od średniowiecza po wiek XVIII, Kraków 2005.

Cybulski R., Książka współczesna. Wydawcy – rynek – odbiorcy, Warszawa 1986.

Dahl S., Dzieje książki, Wrocław 1965.

Escarpit R., Rewolucja książki, Warszawa 1969.

Głombiowski K., Szwejkowska A., Książka rękopiśmienna w starożytności i średniowieczu, wyd. III, Warszawa 1983.

Houston K., Książka. Najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski, przeł. P. Lipszyc, Kraków 2017.

Jean G., Pismo – pamięć ludzkości, Wrocław 1994.

Migoń K., Nauka o książce, Wrocław 1984.

Pilarczyk F., Elementarze polskie od ich XVI-wiecznych początków do II wojny światowej. Próba monografii księgoznawczej, Zielona Góra 2003.

Ratajczak T., Polskie modlitewniki różnych wyznań XIX wieku. Studium bibliologiczne, Warszawa 2019.

Sowiński J., Polskie drukarstwo. Historia drukowania typograficznego i sztuki typograficznej w Polsce w latach 1473-1939, Wrocław 1996.

Szwejkowska H., Książka drukowana XV-XVIII wiek. Zarys historyczny, Warszawa 1980.

Szwejkowska H., Wybrane zagadnienia z dziejów książki XIX-XX wieku, Warszawa 1981.

Wiercińska J., Sztuka i książka, Warszawa 1986.

Zawadzki K., Gazety ulotne polskie i Polski dotyczące XVI-XVIII wieku. Bibliografia, t. 1: 1514-1661, Wrocław 1977.

Żbikowska-Migoń A., Historia książki w XVIII wieku, Warszawa 1989.

Literatura uzupełniająca

Dunin J., Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX-XX w., oprac., wstępem poprzedził i podał do druku J. Ladorucki, Łódź 2018.

Eisenstein E., Rewolucja Gutenberga, przeł. H. Hollender, Warszawa 2004.

Encyklopedia książki, t. 1-2, red. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, Wrocław 2017.

Głombiowski K., Książka w procesie komunikacji społecznej, Wrocław 1980.

Houston K., Ciemne typki. Sekretne życie znaków typograficznych, przeł. M. Komorowska, Kraków 2015.

Matwijów M., Zbiory materiałów życia publicznego jako typ książki rękopiśmiennej w czasach staropolskich (1660–1760), Warszawa 2020.

Pirożyński J., Johannes Gutenberg i początki ery druku, Warszawa 2002.

Świderkówna A., Nowicka M., Książka się rozwija, Wrocław 2008.

Współczesne polskie drukarstwo i grafika książki. Mały słownik encyklopedyczny, pod red. B. Leszczyńskiego i K. Racinowskiego, Wrocław 1982.

Uwagi

Jest to przedmiot obowiązkowy w ramach specjalności Literatura i Kultura Popularna.

Zmodyfikowane przez dr Krystian Saja (ostatnia modyfikacja: 08-05-2021 15:15)